Ho Chi Minh Hiria

Ho Chi Minh Hiria ក្រុងព្រៃនគរ
municipality of Vietnam (en)
Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Vietnam
Izen ofiziala	Thành phố Hồ Chí Minh Sài Gòn Saïgon
Jatorrizko izena	ក្រុងព្រៃនគរ
Posta kodea	70000–70999, 71000–71999, 72000–72999, 73000–73999 eta 74000–74999
Geografia
Koordenatuak	10°46′32″N 106°42′07″E / 10.7756°N 106.7019°E / 10.7756; 106.7019
Azalera	2.095,39 km²
Altuera	13 m
Mugakideak	Tây Ninh (en) , Long An (en) , Đồng Nai (en) , Bình Dương (en) , Bà Rịa-Vũng Tàu (en) eta Tiền Giang (en)
Demografia
Biztanleria	9.389.720 (2022) −990.280 (2016)
Dentsitatea	4.481 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera	1698, 1955 eta 1976
Telefono aurrizkia	282, 283, 284, 285, 286, 287
Ordu eremua	Indochina Time (en) eta UTC+07:00
Hiri senidetuak	San Frantzisko, Vientian, Mosku, Manila, Shanghai, Rhône-Alpeak, Busan, Osaka prefektura, Champasak (en) , Lyon, Guangzhou, Phnom Penh, Jekaterinburg, Shenyang, Toronto, Sevilla, Bratislava, San Petersburgo, Bartzelona, Yokohama, Leipzig eta Vladivostok
hochiminhcity.gov.vn

Ho Chi Minh Hiria^[1] (vietnameraz Thành phố Hồ Chí Minh), eta, maiz ezagutzen den bezala, Saigon^[1], Vietnamgo hiri handiena eta populatuena da, Vietnamgo hegoaldean, itsasotik 80 km-ra, han Saigon izena hartzen duen Mekong ibaiaren deltako adar batean. 1975 baino lehen Saigon izena zuen (vietnameraz, Sài Gòn), oraindik ohiko hizkeran erabiltzen dena. Ipar Vietnam eta Hego Vietnam batu zirenean aldatu zioten izena, Ho Chi Minh iraultzaile eta politikariaren omenez. Lehen Hego Vietnam eta Frantziar Indotxinako hiriburua izandakoa da.

Nekazaritza eskualde emankor (arroza, azukre kanabera, tabakoa, kautxua) baten irtenbide naturala da, eta merkatu eta esportazio hiri gisa garatu da. Halaber, produktu horien eraldaketa industria, oihalgintza, mekanika, itsasontzigintza eta eraikuntzarako materialen industria nagusi dira. Burdinbideak, errepideak eta hegazkinek Hanoirekin lotzen dute.

Datu klimatikoak (Ho Chi Minh City)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	38	40	38	38	39	38	41	37	38	38	37	37	41
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	31.6	32.9	33.9	34.6	34.0	32.4	32.0	31.8	31.3	31.2	31.0	30.8	32.3
Batez besteko tenperatura (ºC)	26.4	27.7	29.2	30.2	29.6	28.5	28.2	28.1	27.9	27.6	26.9	26.1	28.0
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	21.1	22.5	24.4	25.8	25.2	24.6	24.3	24.3	24.4	23.9	22.8	21.4	23.7
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	13	17	16	17	16	21	17	21	20	20	17	15	13
Euria (mm)	13.8	4.1	10.5	50.4	218.4	311.7	293.7	269.8	327.1	266.7	116.5	48.3	1931
Euri egunak (≥ 1 mm)	2.4	1.0	1.9	5.4	17.8	19.0	22.9	22.4	23.1	20.9	12.1	6.7	155.6
Eguzki orduak	244.9	248.6	272.8	231.0	195.3	171.0	179.8	173.6	162.0	182.9	201.0	223.2	2486.1
Hezetasuna (%)	69	68	68	70	76	80	80	81	82	83	78	73	75.7
Iturria (1): World Meteorological Organisation (NBE)[2]
Iturria (2): Weatherbase [3]

Saigon XVII. mendean sortu zen, vietnamdarrak han zegoen khmer herriaz jabetu ondoren. Kanbodiako Chettha II.a erregearen kontrolpeko Prey Nokor izeneko tokian, erregeak utzi zien Trinh eta Nguyen leinuen arteko gerra bateko iheslari vietnamdar etniakoei han finka zitezen, 1623an. Prey Nokorri vietnamdar migrariek Sai Gon izena eman zioten. Pixkanaka, Kanbodiako kontrola gutxitu zen eskualdean, erresuma hura Tailandiarekin borrokan ari baitzen, eta Nguyen dinastiako Nguyen Phuc Chuk nobleak kontrolpean hartu zuen Saigon eta gunea garatzeari ekin zion XVIII. mendean.

Ondoko mendean jadanik frantsesek esku hartu zuten hango arazoetan. XIX. mendearen erdialdean hiria hartu eta lurralde osoa beretu ondoren, Kontxintxinako hiriburu izendatu zuten.

1880tik aurrera, frantsesek europar ereduko hiria eraikitzeari ekin zioten: garai kolonialean, "Ekialdeko Paris" (Paris Phương Đông) edo "Ekialde Urruneko Perla" (Hòn ngọc Viễn Đông) bezalako izenekin ezaguna izan zen.

Geroztikako gorabehera politikoetan, bai frantsesekin bai estatubatuarrekin, Vietnamgo hegoaldeko hiriburu izan zen, eta Ipar Vietnamgoa, Hanoi. 1975eko apirilean, Vietnamgo Gerra amaiturik, iparvietnamdarrek hartu egin zuten. Saigon izen historikoa utzirik, egungo izena eman zitzaion, Ho Chi Minh buruzagi abertzalearen ohoretan; baina nazio batuaren hiriburua Hanoi izan zen geroztik ere.

XXI. mendean, Ho Chi Minh hiria hiri aurreratu eta dinamikoa da, eta turistak hartzeko prestatuta badago. Ekialdeko ohitura eta dinamikak nahastuta daude auzo eta eraikin kolonial frantseskin.

Bisita daitezkeen tokien artean, honakoak daude:

• Batasunaren Jauregia (Dinh Thống Nhất), zeina Hego Vietnamen gobernu-egoitza izan zen gerran,
• Udaletxea (Uy ban Nhan dan Thanh pho)
• Herri antzokia (Nha hat Thanh pho)
• Postaren eraikina (Buu dien Thanh pho)
• Estatuaren bankua (Ngan hang Nha nuoc)
• Herri agintearen epaitegia (Toa an Nhan dan Thanh pho)
• Notre-Dame katedrala (Nhà thờ Đức Bà)
• Sacré Cœur monumentua (Nhà chún Lí).
• Iraultzaren museoa (Bao tang Cach mang)
• Gerrako hondakinen museoa
• Vietnamengo Historiaren museoa
• Operaren jauregia, Le Loi hiribidean

• 
  Saigon ibaitik: eraikinak garapen ekonomikoaren erakusle dira.
• 
  Ho Chi Minh-en estatua, hiriari izena ematen dion buruzagiarena, udaletxe aurrean.
• 
  Herri antzokia.
• 
  Batasunaren jauregia.
• 
  Notre-Dame katedrala
• 
  Artileriako pieza bat Gerrako Hondakinen museoan.

Ho Chi Minh Hiria ondorengo herri eta hiriekin senidetuta dago:

Artikulu hau Vietnamgo geografiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz.