Alfontso V.a Leongoa

Alfontso V.a Leongoa
Irudi gehiago
Leongo Erresumako monarka 999 - 1028
Bizitza
Jaiotza	Leongo Erresuma, 994
Herrialdea	Galiziako Erresuma
Heriotza	Viseu, 1028ko abuztuaren 7a (egutegi gregorianoa) (33/34 urte)
Hobiratze lekua	Royal Pantheon (en)
Familia
Aita	Bermudo II.a Leongoa
Ama	Elvira of Castile, Queen of León
Ezkontidea(k)	Elvira Mendes (en) Urraka Gartzeitz
Seme-alabak	ikusi Sancha of León (en) Jimena of León (en) Bermudo III.a Leongoa
Haurrideak	ikusi Cristina Vermúdez Ordoño Bermúdez
Leinua	Astur-leondar leinua
Hezkuntza
Hizkuntzak	gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	subiranoa
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	katolizismoa kristautasuna

Alfontso V.a Leongoa (994 – Viseu, 1028), Noblea ezizenaz ezaguna, Leongo erregea (999 – 1028) izan zen .

Bere aita Bermudo II.aren oinordekoa izan zen bost urte zituenean,^[1] bere ama Elvira Garzeitzen^[2] (Gaztelako kondearen arreba zen Antso Garzeitz)^[3] eta Menendo González kondea bere haurtzainaren tutoretzapean geratu zelarik. Hoenk Galizian hazi zuen, Alfontso erregeak urte batzuk beranduago gogoraraziko duenez: "Menendo, Galiziako dukea, nire bikario eta haurtzaina zena".^[4] Alfontsoren dokumentu gehienak, bere erregealdiko lehen urteetan, Galizian zeudela eman zituen.^[5] Bere aitaordearen semeetako bat, Ramiro Menendez, bere armiger regisa izan zen.^[6]

Alfontso V.a, adin nagusitasunera, 1008. urtean iritsi zen, hamalau urterekin, ezegonkortasun politikoz betetako erresuma bat heredatuz.^[3] Urte horretan bertan hil zen Menendo Rodriguez eta Almanzorren semea, Abd al-Malik al-Muzafar.^[3][7] Bere ama Elvira Garzeitzek, ordura arte erregeordea zenak, urte batzuetan Gaztelarekiko harreman onak gehiago bermatu zituen.^[3] Antso kondeak babestutako Banu Gomezen matxinadak 1014an konkordia honekin amaitu zuen.^[3] Erregearen eta kondearen etsaitasunak bere gorteak etsaiaren kontrakoen babesleku bihurtu zituen.^[8] 1017ko martxoak 14an hil zen Antsorekin izandako hausturaren ondorioz, Elvira erregina-ama Oviedora erretiratu zen, non urte horretan bertan hil zen.^[9] Erregeak, Leongo gaztelar konderriko domeinua indartu zuen, eta bere lurralderik mendebaldekoenak kendu zizkion, Cea eta Pisuerga ibaien artean (gaur egungo Palentziako probintzia) 1017an, Antso kondea hil zenean.^[10][11] Konde zenak Alfontso adin txikikoa zenean bereganatu zituen.^[11]

Alfontso V.ak administrazioari aldaketa bat egin nahi zion, eta horretarako esparru juridiko berri bat behar zuen lehenik. Hala, 1017an, Errege Kuriaren bilera batean, Leongo Forua aldarrikatu zen, Leongo feudalismoaren babestzat jo dena. Haren bidez, aurreko etapako gatazkei amaiera eman eta benetako boterea berreskuratu nahi zuen. "Leongo Forua", Leongo Alfontso V.a erregeak 1017an Leongo katedralean bildutako concilium batean dekretatutako dekretu multzo bat da.^[12] Hogei agindu horiei Leon hirian tokiko bizitza arautzen zuten beste hogeita zortzi gehitu zitzaizkien. Alfontsoren erregealdiko hogei urteak, funtsean, erresuma berrantolatzen eta berreraikitzen eman zituen, Almanzoren eta honen semearen X. mendearen amaierako eta XI. mendearen hasierako kanpainen ondorioz oso kaltetuta zegoena.^[13] Dirudienez, erresuman ordena aldi baterako berrezartzea lortu zuen, baina, bere heriotzak, istilu garai berri bat eragin zuen, oraingoan, aldameneko Nafarroako Erresumak girotua.^[11]

Alfontsok Almanzoren erasoen ondorioz kaltetua izan zen Leon hiria berreraiki zuen. Viseu hiria setiatzean hil zen,^[14][7] 1028ko abuztuaren 7an, gezi batez.^[15][16] Bere oinordekoa, bere seme Bermudo III.a izan zen,^[7] oraindik adingabea zena, hamaika urte baitzituen, eta Urraka erregina bere amaorderen zaintzapean geratu zena.^[17]

Bere gorpua Leongo hirira eramana izan zen, eta Leongo San Isidoroko erregeen panteoian lurperatua, bere gurasoekin batera.^[18] Erregearen gorpua duen harrizko hilobia gaur egun kontserbatzen da, eta, bere estalkian, latindar idazkun hau agertzen da:

• Lehendabizikoz Elvira Menendez ezkondu eta seme eta alaba izan zituzten:^[19][20]
  • Bermudo.^[19]
  • Antsa Fernando I.a Leon eta Gaztelakoa ezkondu zuena.^[21]
• 1023an Gartzia II.a Nafarroakoaren alaba Urraka ezkondu^[22] eta alaba bat izan zuten:
  • Ximena, Fernando Gundemariz kondea ezkondu zuena.^[23][24][25]

Gainera sasikume bi izan zituen:

• • Ximena Diego Rodriguez Asturiasko dukea ezkondu zuena.
  • Basko Álvarez Gijóngo jauna.

• Arco y Garay, Ricardo del. (1954). Sepulcros de la Casa Real de Castilla. Madril: Instituto Jerónimo Zurita. Consejo Superior de Investigaciones Científicas OCLC .11366237.
• Elorza, Juan C; Vaquero, Lourdes; Castillo, Belén; Negro, Marta. (1990). Junta de Castilla y León. Consejería de Cultura y Bienestar Social ed. El Panteón Real de las Huelgas de Burgos. Los enterramientos de los reyes de León y de Castilla. (2. argitaraldia) Valladolid: Editorial Evergráficas S.A. ISBN 84-241-9999-5..
• Fernández del Pozo, José María. (1999). Alfonso V (999) Vermudo III (1029-1037). Burgos: La Olmeda ISBN 84-89915-07-5..
• García Álvarez, Manuel Rubén. (1960). «¿La Reina Velasquita, nieta de Muniadomna Díaz?» Revista de Guimarães (70): 197-230..
• Herculano, Alexandre. (1869). Academia de Ciencias de Lisboa ed. Portugaliae Monumenta Historica: Diplomata et chartae. I Lisboa: Olisipone OCLC .504624362.
• Martínez Díez, Gonzalo. (2007). Sancho III el Mayor Rey de Pamplona, Rex Ibericus. Madril: Marcial Pons Historia ISBN 978-84-96467-47-7..
• Mattoso, José. (1981). A nobreza medieval portuguesa, a família e o poder. Lisboa: Editorial Estampa OCLC .8242615.
• Reilly, Bernard F. (1982). The Kingdom of León-Castilla Under Queen Urraca, 1109-1126. Princeton University Press ISBN 978-0691053448..
• Sánchez Candeira, Alfonso. (1999). Rosa Montero Tejada ed. Castilla y León en el siglo XI, estudio del reinado de Fernando I. Madril: Real Academia de la Historia ISBN 978-84-8951241-2..
• Torres Sevilla-Quiñones de León, Margarita Cecilia. (1999). Linajes nobiliarios de León y Castilla: Siglos IX-XIII. Salamanca: Junta de Castilla y León, Consejería de educación y cultura ISBN 84-7846-781-5..