Linguistics">
Nothing Special   »   [go: up one dir, main page]

Aymara Basico 1

Descargar como pptx, pdf o txt
Descargar como pptx, pdf o txt
Está en la página 1de 11

Nuestra identidad

cultura
• Ubicación geográfica
• Medicina tradicional
• La naturaleza es la mejor medicina
• Producción textil
• Artes y artesanía
• Producción y tecnología
• Música y danza
• Nuestra espiritualidad
• Nuestra identidad
TEMA 1
PARTE LINGÜÍSTICA
CARACTERISTICAS DE LA LENGUA AYMARA

por su escritura gramatical, la


lengua originaria aymara se
caracteriza por ser sufijante y
aglutinante.
Saphi aru phuqhanchiri
(sufijante)
Wawa – naka – pa – pini – raki - wa

• Uta = casa (raíz nominal)


• Utama = tu casa
• Ma = tu – sufijo posesivo
Saphi phuqhanchirinaka
(aglutinante)
Las palabras aymaras resultan ser el producto de la
agrupación de sufijos es decir, en la escritura de una
palabra intervienen varios sufijos, y cada sufijo con su
función particular.

Uta = casa
Uta - ja = mi casa
Uta – ja - taki = para mi casa
Uta – ja – taki – puni = para mi casa siempre
Uta – ja – taki – puni – wa = es para mi casa siempre
Letras o fonemas compartidos en
aymara y en castellano

Vocales a, i, u
p, t, k, ch, q, j, s, x, l,
Consonantes ll, m, n, ñ, w, y, r

Alargamiento (¨)
vocálico
Fonemas exclusivos de la lengua aymara
ph th kh qh chh
p´ t´ k´ q´ ch´
(¨)

Fonemas exclusivos del castellano


b, c, d, e, f, g, h, o, v, z
Aymara aru qillqanaka (cuadro fonológico)
KUNJAMA SALLAYAÑA (Modos PURAPA ISPILLUMPI K´ACHI QHIPAXAMPI PATA ÑAQAMPI ÑAQA QHIPAXAMPI MALLQ´A K´UCHUMPI
de articulación) (Bilabiales) (Dentoalveolares) (palatales) (velares) (postvelares)
P T CH K Q
JASA SALLANAKA (simples)
Panka = libro tunqu = maiz chacha = varón kayu = pie qarwa = llama
PHUSIRI SALLANAKA ph th chh kh qh
(aspiradas) phukhu = olla thujru = bastón chhijchhi = granizo khuchhi = cerdo qhiri = fogón
PHALLIR SALLANAKA p´ t´ ch´ k´ q´
(glotalizados) p´isaqa = perdiz t´ula = leña ch´uqi = papa k´anwa = huevo q´ipi = bulto
s j x
QAQTA SALLANAKA (fricativos)    
sawu = tejer jamach´i = pájaro t´uxu = ventana
m n ñ
NASA SALLANAKA (nasales)    
misk´i = miel nasa = nariz ñik´uta = cabello
l ll
THIYA SALLANAKA (laterales)      
laphi = hoja lluqalla = niño
NIYA SALLANAKA w y
(semiconsonantes)      
waka = vaca yawri = aguja
r
YIRIRSALLA (vibrante)   riyata = soga para atar      
toro
SALLANAKA (vocales) a,i,u jiyatatir ch´aqa (¨) ï jilïri ü wasüru chäka
Aymar qillqanakana arsuwipa

Labiales
Dentales
Palatales
Velares

Post velares
pa – pi – pu ka – ki – ku xa – xi – xu
pha – phi – phu kha – khi – khu ma – mi – mu
p´a – p´i – p´u k´a – k´i – k´u na – ni – nu
ta – ti – tu ña – ñi – ñu
qa – qi – qu
tha – thi – thu
qha – qhi – qhu la – li – lu
t´a – t´i – t´u
cha – chi – chu q´a – q´i – q´u lla – lli – llu
chha – chhi – chhu sa – si – su wa – wi – wu
ch´a – ch´i – ch´u ja – ji – ju ya – yi – yu
ra – ri – ru
Jallalla jilata kullaka

Jikisiñkama

También podría gustarte