Ózd
Ózd [Ozd] estas industria urbo en Hungario, en regiono Norda Hungario, en departemento Borsod-Abaúj-Zemplén, en Distrikto Ózd, kies centro ĝi estas. Uz estis nomada tribo alveninta kun la hungareco.
| Ózd | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
Hungaria urbo (1949–)  vd
| |||||
|
|
| ||||
| Flago | Blazono | ||||
| Administrado | |||||
| |||||
| Poŝtkodo | 3600 | ||||
| En TTT | Oficiala retejo [+] | ||||
| Demografio | |||||
| Loĝantaro | 30 550 (2024) [+] | ||||
| Loĝdenso | 334 loĝ./km² | ||||
| Geografio | |||||
| Geografia situo | 48° 13′ N, 20° 17′ O (mapo)48.21916666666720.286944444444Koordinatoj: 48° 13′ N, 20° 17′ O (mapo) [+] | ||||
| Alto | 183 m [+] | ||||
| Areo | 91,56 km² (9 156 ha) [+] | ||||
| Horzono | Mezeŭropa tempo [+] | ||||
| |||||
|
| |||||
| Alia projekto | |||||
 Vikimedia Komunejo Ózd [+]
| |||||
Geografio
redaktiÓzd situas sur malebenaĵo, laŭ ĉefvojo Bátonyterenye-Bánréve, fine de fervojo el Miskolc. Budapeŝto troviĝas 160 km.
Historio
redaktiÓzd estis menciita unufoje en 1272. Dum la historio ĉe la najbaraj deklivoj, valoj troviĝis vilaĝoj, kiuj aliĝis al Ózd en la 19-a kaj 20-a j.c.-oj. La proksimaj montoj defendis la komunumojn, tial menciindaĵo ne estas ĝis la 19-a j.c. Tiam oni malkovris karbonon kaj baze de tio oni fondis feran uzinon. Granda evoluo okazis dum la socialismo, la vilaĝo ricevis rangon urbo en 1949. La minista kaj industria urbo apartenas al la plej malpuraj hungaraj urboj. Centre troviĝas ne promenado sed la uzinoj. Ekstere oni konstruis multe da betonaj deketaĝaj domoj. Post 1990 la uzinoj ne funkcias, tie estas la plej akuta senlaboreco en Hungario.
Vidindaĵoj
redakti- Preĝejo de Sankta Kruco (Ózd)
- Preĝejo Sankta Nikolao (Sajóvárkony)
- Preĝejo Reĝino de Rozario (Ózd) (iam en Bolyok)
- Kirko Simono Zeloto kaj Judaso Tadeo (Ózd) (iam en Szentsimon)
- Preĝejo Senmakula Koncipiĝo (Ózd) (iam en Uraj)
- Grek-katolika preĝejo Aŭspicio de Dipatrino (Ózd)
- Kalvinana preĝejo (Ózd)
- Kalvinana preĝejo (Ózd-Susa)
- Luterana preĝejo (Ózd)
Famuloj
redakti- en Ózd naskiĝis:
- aktoro Piroska Molnár
- arkitekto Béla Jánszky
- József Forgách (baletisto)
- etnografo Attila Paládi-Kovács
- fagotisto Lívia Vizsolyi
- geologo Tamás Szontagh
- ĵurnalisto János Csontos
- István Énekes (koreografo)
- Imre Hegyi (korusestro)
- matematikisto Kálmán Győry
- ministro Zoltán Balog
- operkantisto Zoltán Kelemen (1970)
- pianisto Sándor Falvai
- poeto József Utassy
- politikisto László Keller
- skulptisto Jolán Humenyánszky
- tablotenisto Kálmán Szepesi
- verkisto Tamás Toót-Holló
- en Hódoscsépány naskiĝis:
- hidrologo József Korbély
- vitroartisto Orsolya Székely
- en Sajóvárkony naskiĝis metalurgia inĝeniero József Antal Boza
- en Ózd mortis:
Ĝemelurboj
redaktiChorzów, Pollando
Rimavská Sobota, Slovakio
Sânsimion, Rumanio
Ózdfalu, Hungario, Baranya