Desmond Mpilo TUTU (naskiĝis la 7-an de oktobro 1931 - mortis la 26-an de decembro 2021) estas Sud-Afrika anglikanisma ĉefepiskopo, kiu iĝis fama dum la 1980-aj jaroj kiel agitanto kontraŭ la apartismo. Pro tio Tutu ricevis la Nobel-Premion pri Paco en 1984 kaj multajn aliajn premiojn.
« Mi aĝas kvindek du jarojn. Mi estas episkopo de la Anglikana Eklezio, kaj oni povus eble devigi kelkajn homojn diri ke mi estas sufiĉe respondeca. En mia denaska lando mi ne rajtas voĉdoni, sed junulo de dek ok jaroj rajtas voĉdoni. Kaj kial? Ĉar li aŭ ŝi posedas tiun mirindan biologian econ - blanka haŭto. »
« I am fifty-two years of age. I am a bishop in the Anglican Church, and a few people might be constrained to say that I was reasonably responsible. In the land of my birth I cannot vote, whereas a young person of eighteen can vote. And why? Because he or she possesses that wonderful biological attribute — a white skin. »
— Guardian Weekly [Londono] (8a de aprilo de 1984)
« Estu ĝentilaj al la blankuloj; ili bezonas vin por remalkovri sian homecon. »
« Be nice to the whites, they need you to rediscover their humanity. »
— Citita en la New York Times (19a de oktobro de 1984)
« Mi estas estro pro manko, nur ĉar la naturo ne permesas vakon. »
« I am a leader by default, only because nature does not allow a vacuum. »
— Citita en The Christian Science Monitor (20a de decembro de 1984)
« Je Dio, ĉu ili aŭdos, ĉu blankuloj aŭdos tion kion ni penas diri? Ni petas nur ke vi agnoskas ke ankaŭ ni estas homoj. »
« For goodness sake, will they hear, will white people hear what we are trying to say? Please, all we are asking you to do is to recognize that we are humans, too. »
— Citita en The New York Times (3a de januaro de 1985)
« Kiam stako da tasoj ŝancelas sur la bordo de tablo kaj vi avertas ke ili kraŝos al la planko, en Sud-Afriko oni kulpigas vin kiam tio okazas. »
« When a pile of cups is tottering on the edge of the table and you warn that they will crash to the ground, in South Africa you are blamed when that happens. »
— Citita en The New York Times (3a de januaro de 1985)
« Mi ne interesiĝas je preni panerojn da kompato ĵetitajn de la tablo de iu kiu konsideras sin mia mastro. Mi volas la plenan menuon da rajtoj. »
« I am not interested in picking up crumbs of compassion thrown from the table of someone who considers himself my master. I want the full menu of rights. »
— Today, NBC TV (9a de januaro de 1985)
« Tiuj kiuj investas en Sud-Afriko ne pensu ke ili helpas nin. Ili estas ĉi tie por tio kion ili ricevas de nia malmultekosta kaj abunda laboro, kaj ili sciu ke ili apogas unu el la plej kruelaj sistemoj. »
« Those who invest in South Africa should not think they are doing us a favor; they are here for what they get out of our cheap and abundant labor, and they should know that they are buttressing one of the most vicious systems. »
— Citita de Tom Bradley, urbestro de Los-Anĝeleso, en letero al Los Angeles Times (13a de majo de 1985)
« Homo estas homo pro tio, ke li rekonas aliajn kiel homojn. »
« A person is a person because he recognizes others as persons. »
— Prelego je sia entroniĝo kiel Anglikana arkiepiskopo de Kaburbo (7a de septembro de 1986)
« Vi ne elektas vian familion. Ili estas donaco de Dio al vi, samkiel vi al ili. »
« You don’t choose your family. They are God’s gift to you, as you are to them. »
— Prelego je sia entroniĝo kiel Anglikana arkiepiskopo de Kaburbo (7a de septembro de 1986)
« Dio tiom profunde valoras nian liberecon ke li preferas libere lasi nin iri al Infero ol devigi nin iri al Paradizo. »
« God has such a deep reverence for our freedom that he'd rather let us freely go to Hell than be compelled to go to Heaven. »
— Memoriga prelego Beyers Naudé (15a de aŭgusto de 2003)
« Se vi estas neŭtrala en maljustaj situacioj, vi elektis la flankon de la subpremanto. Se elefanto havas sian piedon sur la vosto de muso kaj vi diras vin neŭtra, la muso ne aprezos vian neŭtralecon. »
« If you are neutral in situations of injustice, you have chosen the side of the oppressor. If an elephant has its foot on the tail of a mouse and you say that you are neutral, the mouse will not appreciate your neutrality. »
— Citita en Ending Poverty As We Know It: Guaranteeing a Right to a Job at a Living Wage (2003) de William P. Quigley, pĝ. 8
« Kiam la misiistoj venis al Afriko ili havis la Biblion kaj ni havis la teron. Ili diris, "Ni preĝu." Ni fermis la okulojn. Kiam ni malfermis ilin, ni havis la Biblion kaj ili havis la teron. »
« When the missionaries came to Africa they had the Bible and we had the land. They said "Let us pray." We closed our eyes. When we opened them, we had the Bible and they had the land. »
— Citita en Desmond Tutu: A Biography (2004) de Steven Gish, pĝ. 101. Ĝi estas ŝerco ofte ripetita de Tutu sed ne originala de li.
« Ni eble surpriziĝos pri kiun ni renkontos en Paradizo. Dio tenere taksas pekulojn. Liaj normoj estas tre malaltaj. »
« We may be surprised at the people we find in heaven. God has a soft spot for sinners. His standards are quite low. »
— Citita en The Mammoth Book of Zingers, Quips, and One-Liners (2004) de Geoff Tibballs, pĝ. 255
« Tiu ĉi familio ne havas eksterulojn. Ĉiu estas enulo. Kiam Jezuo diris, "Mi, se mi estos suprenlevita de sur la tero, altiros al mi..." ĉu li diris, "altiros al mi kelkajn"? "Mi altiros kelkajn, kaj domaĝe por la aliaj?" Li diris, "Mi, se mi estos suprenlevita de sur la tero, altiros al mi ĉiujn." Ĉiujn! Ĉiujn! Ĉiujn! - Nigrajn, blankajn, flavajn; riĉajn, malriĉajn; lertajn, malpli lertajn; belajn, malpli belajn. Ĉiujn! Ĉiujn! Estas radikala. Ĉiujn! Sadam Husejn, Osama bin Laden, Bush - ĉiujn! Ĉiujn! Ĉiuj estos entenataj en tiu mirinda ĉirkaŭpremo. Gejojn, lesbojn, aliseksemulojn - ĉiujn! Ĉiujn! Ĉiuj estos entenataj en la mirinda ĉirkaŭpremo de la amo kiu ne ellasos nin. »
« This family has no outsiders. Everyone is an insider. When Jesus said, "I, if I am lifted up, will draw..." Did he say, "I will draw some"? "I will draw some, and tough luck for the others"? He said, "I, if I be lifted up, will draw all." All! All! All! – Black, white, yellow; rich, poor; clever, not so clever; beautiful, not so beautiful. All! All! It is radical. All! Saddam Hussein, Osama bin Laden, Bush – all! All! All are to be held in this incredible embrace. Gay, lesbian, so-called "straight;" all! All! All are to be held in the incredible embrace of the love that won’t let us go. »
— de "And God Smiles," prediko al la preĝejo All Saints, Church, Pasadena, Kalifornio, 6a de novembro de 2005 [1]. La verso citita estas Sankta Johano, 12:32.
« Ĉu ne estas senesperige trista ke, en momento en kiu ni konfrontas imponajn problemojn - malriĉeco - HIV/aidoso, konflikto - ke la Anglikana Komunio povas malŝpari tiom da energio je debatoj pri homa seksemeco? Komunio kiu antaŭe vantis ke unu el siaj distingaj ecoj estis amplekseco, ke nia komunio, la Anglikana Eklezio, inkluzivis preskaŭ ĉiun. Eĉ se vi havis la plej bizaran teologion vi povis enveni, vi rajtis. Kaj nun ni, kiujn antaŭe admiris tiom pro tiu inkluziveco, pasas nian tempon esplori kiel ni povas ekskomuniki unu la alian. Dio rigardas kaj Dio ploras. Dio ploras. »
« Isn’t it desperately sad that, at a time when we face formidable problems – poverty, HIV/AIDS, conflict – that the Anglican Communion can invest so much energy on disagreements about human sexuality? A communion that used to boast that one of its distinctive characteristics was something called comprehensiveness, that our communion, the Anglican Church, included just about everybody. Even if you had the most weird theology you could come in, you were allowed. And now we, who used to be held up in admiration by many because of this inclusiveness, are now spending time working out how we can excommunicate one another. God looks on and God weeps. God weeps. »
— de "And God Smiles," antaŭe citita
« Mi alte dankas al Dio ke li kreis Dalaj-Lamon. Ĉu vi vere pensas, laŭ argumentoj de kelkaj, ke Dio diros, "Jen tiu ulo, la Dalaj-Lamo, ne aĉas. Domaĝe ke li ne estas Kristano"? Mi ne kredas tion, ĉar Dio mem ne estas kristano. »
« I give great thanks to God that he has created a Dalai Lama. Do you really think, as some have argued, that God will be saying: "You know, that guy, the Dalai Lama, is not bad. What a pity he's not a Christian"? I don't think that is the case — because, you see, God is not a Christian. »
« Ni diris al la apartisma registaro: vi havas la pafilojn, vi havas tiom da potenco, sed vi jam perdis. Venu, aniĝu al la gajnantoj. Lia Sankta Moŝto [la Dalaj-Lamo] kaj la Tibeta popolo estas la gajnantoj. »
« We used to say to the apartheid government: you may have the guns, you may have all this power, but you have already lost. Come: join the winning side. His Holiness and the Tibetan people are on the winning side. »
« Mi ne predikas socian evangelion; mi predikas la Evangelion, kaj punkto. La evangelio de nia Sinjoro Jesuo Kristo koncerniĝas pri la tuta homo. Kiam homoj malsatis, Jesuo ne diris, "Ĉu tio estas politika aŭ socia?" Li diris, "Mi manĝigas vin." Ĉar la bona novaĵo al malsatulo estas pano. »
« I don't preach a social gospel; I preach the Gospel, period. The gospel of our Lord Jesus Chris is concerned for the whole person. When people were hungry, Jesus didn't say, "Now is that political or social?" He said, "I feed you." Because the good news to a hungry person is bread. »
— Citita en God’s Mission in the World: An Ecumenical Christian Study Guide on Global Poverty and the Millennium Development Goals (2006) de The Episcopal Church Office of Government Relations and the Evangelical Lutheran Church in America
« Bono estas pli forta ol malbono; amo estas pli forta ol malamo; lumo estas pli forta ol mallumo; vivo estas pli forta ol morto. Venko estas nia, per Li kiu amas nin. »
« Good is stronger than evil; love is stronger than hate; light is stronger than darkness; life is stronger than death. Victory is ours, through him who loves us. »
« Se Dio, kiel oni diras, estas gejfobia, mi ne adorus tiun Dion. »
« If God, as they say, is homophobic, I wouldn’t worship that God. »
« Infanoj estas mirinda donaco. Ili havas eksterordinaran eblecon vidi en la koro de aferoj kaj riveli blagon kaj ĉarlatanadon. »
« Children are a wonderful gift. They have an extraordinary capacity to see into the heart of things and to expose sham and humbug for what they are. »
— Citita en "The Words of Desmond Tutu" (1984)
« Faru vian propran eron da bono kie vi estas; tiuj eroj da bono arigataj superdiluvas la mondon. »
« Do your little bit of good where you are; it's those little bits of good put together that overwhelm the world. »
« Mia homeco implikiĝas en la via, ĉar ni nur povas esti homaj kune. »
« My humanity is bound up in yours, for we can only be human together. »
« Niĝero ne estas izolita insulo de senespero. Ĝi troviĝas en maro de problemoj tra Afriko - aparte la 'forgesitaj katastrofoj' en malriĉaj landoj aŭ regionoj kun malmulta strategia aŭ materiala allogivo. »
« Niger is not an isolated island of desperation. It lies within a sea of problems across Africa - particularly the 'forgotten emergencies' in poor countries or regions with little strategic or material appeal. »
« Kion valoras nigra potencigo kiam ĝi ŝajnas favori ne la vastan majoritaton sed eliton recikliĝeman? »
« What is black empowerment when it seems to benefit not the vast majority but an elite that tends to be recycled? »
« You must show the world that you abhor fighting. »
« Historio, kiel beleco, dependas plejparte je la vidanto; do kiam vi legas, ekzemple, ke David Livingstone malkovris Viktorian Akvofalon, pardonindus ke vi kredu ke neniu loĝis ĉirkaŭ la Akvofaloj antaŭ lia alveno. »
« History, like beauty, depends largely on the beholder, so when you read that, for example, David Livingstone discovered the Victoria Falls, you might be forgiven for thinking that there was nobody around the Falls until Livingstone arrived on the scene. »
— Citita en Hope and Suffering: Sermons and Speeches de Desmond Tutu (1984)
« Libereco malvenkas per manko ĉar bonuloj ne viĝilas. »
« Freedom and liberty lose out by default because good people are not vigilant. »
— Citita en Hope and Suffering: Sermons and Speeches de Desmond Tutu (1984)
« Ni kiuj subtenas pacon estas fariĝantaj nerilataj kiam ni parolas pacon. La registaro parolas kaŭĉukajn kuglojn, realajn kuglojn, lakrimogazon, polichundojn, karcerigon, kaj morton. »
« We who advocate peace are becoming an irrelevance when we speak peace. The government speaks rubber bullets, live bullets, tear gas, police dogs, detention, and death. »
— Citita en Sunday Times Magazine (8a de junio de 1986)
« Hejme en Sud-Afriko mi foje diras en grandaj kunvenoj kiam nigraj kaj blankaj kunas, "Levu la manojn!" Kaj sekve, "Moviĝu la manojn!" Kaj sekve, "Rigardu viajn manojn - malsamaj koloroj reprezentante malsamaj homoj. Vi estas la Ĉielarka Popolo de Dio." »
« At home in South Africa I have sometimes said in big meetings where you have black and white together: 'Raise your hands!' Then I have said: 'Move your hands,' and I've said 'Look at your hands - different colors representing different people. You are the Rainbow People of God. »
— Prediko en Tromsø, Norvegio (5a de decembro de 1991)
« Estis sufiĉe facile, ni nun konstatas, kategoriigi landojn kaj naciojn. Vi sciis kiuj estis viaj malamikoj kaj je kiuj vi povis konfidi kiel kunlaborantoj kaj amikoj. Kaj eĉ pli grave, vi havis jampretajn propekajn kaprojn blameblajn kiam aferoj misis. »
« It was relatively easy, we now realize, to categorize countries and nations. You knew who your enemies were and whom you could count on as collaborators and friends. And even more importantly, you had ready-made scapegoats to take the blame when things were going wrong. »
— Prelego Freedom and Tolerance (junio de 1995), Cape Town Press Club
« Estas malsamaj specoj de justeco. Puna justeco estas plejparte okcidenta. La afrika kompreno estas multe pli restaŭra - ne por puni sed por restitui aŭ restaŭri ekvilibron skuigitan. »
« There are different kinds of justice. Retributive justice is largely Western. The African understanding is far more restorative - not so much to punish as to redress or restore a balance that has been knocked askew. »
— Citita en "Recovering from Apartheid", The New Yorker (18a de novembro de 1996)
« Rankoro kaj kolero malbonas por via sangopremo kaj digestado. »
« Resentment and anger are bad for your blood pressure and your digestion. »
— Citita en "Truth and reconciliation", BBC Focus on Africa (januaro-marto 2000)
« Sen pardono ne povas esti estonteco por rilato inter individuoj aŭ en kaj inter nacioj. »
« Without forgiveness there can be no future for a relationship between individuals or within and between nations. »
— Citita en "Truth and reconciliation", BBC Focus on Africa (januaro-marto 2000)
« Sud-Afriko, tiom komplete malverŝajne, estas gvidlumo de espero en malluma kaj afliktata mondo. »
« South Africa, so utterly improbably, is a beacon of hope in a dark and troubled world. »
— Citita en "Truth and reconciliation", BBC Focus on Africa (januaro-marto 2000)
« Mi avidas kaj laboras por Sud-Afriko kiu estas pli malferma kaj pli justa; kie homoj gravas kaj havas egalan aliron al la bonaĵoj de la vivo, kun egala oportuno vivi, labori, kaj lerni. »
« I long and work for a South Africa that is more open and more just; where people count and where they have equal access to the good things of life; with equal opportunity to live, work and learn. »
« Kio okazis al ni? Ŝajnas kvazaŭ ni perversigis nian liberecon, niajn rajtojn al libertineco, al malrespondeco. Eble ni ne konstatis ĝuste kiel apartismo damaĝis nin ĝis ke ni ŝajnas esti perdintaj nian senton de bono kaj malbono. »
« What has happened to us? It seems as if we have perverted our freedom, our rights into license, into being irresponsible. Perhaps we did not realise just how apartheid has damaged us so that we seem to have lost our sense of right and wrong. »
— Citita en "Desmond Tutu turns 75", News24 (6a de oktobro de 2006)
« Ni rifuzas esti traktataj kiel la mato por la registaro viŝi siajn armebotojn. »
« We refuse to be treated as the doormat for the government to wipe its jackboots on. »
— Citita en "Profile: Archbishop Desmond Tutu", BBC (24a de majo de 2004)
« Fundamentaj rajtoj apartenas al homo nur pro esti homo. »
« Fundamental rights belong to the human being just because you are a human being. »
« Mi neniam diros al iu ajn alpreni pafilon. Sed mi preĝos por la homo kiu alprenas pafilon, ke li estos malpli kruela ol li eble alikaze estus. »
« I will never tell anyone to pick up a gun. But I will pray for the man who picks up a gun, pray that he will be less cruel than he might otherwise have been. »
« Venĝo kontraŭ la kamikaza bombisto ne alportas pacon. Estas kamikaza bombisto, venĝo, kontraŭvenĝo, kaj ĝi daŭras kaj daŭras. »
« The reprisal against the suicide bomber does not bring peace. There is a suicide bomber, a reprisal and then a counter-reprisal. And it just goes on and on. »
« Repacigo estas longa procedo. Ni ne havas la specon de rasaj konfliktoj kiujn ni antaŭvidis. Tio kion ni havas estas ksenofobio, kaj ĝi estas tre afliktanta. Sed vi eble estu mildaj kun ni; ni estas liberaj nur dum 12 jaroj. »
« Reconciliation is a long process. We don't have the kind of race clashes that we thought would happen. What we have is xenophobia, and it's very distressing. But maybe you ought to be lenient with us. We've been free for just 12 years. »
«Ubuntu estas tre malfacile tradukebla en okcidentan lingvon... Ĝi signifas, "Mia homeco estas neeligeble interplektita en la via." »
« Ubuntu is very difficult to render into a Western language... It is to say, 'My humanity is caught up, is inextricably bound up, in what is yours'. »
« Foje vi volas flustri en la orelon de Dio, "Dio, ni scias ke vi estas la estro, sed kial vi ne iomete pli evidentigu ĝin?" »
« Sometimes you want to whisper in God's ear, "God, we know you are in charge, but why don't you make it slightly more obvious?" »
— Prelego Wallenberg, Universitato de Miŝigano, 29a de oktobro de 2008
« Vi kaj mi estas kreataj por transcendeco, ridado, zorgado. Dio intence ne kreis la mondon perfekta, ĉar Dio volas ke vi kaj mi estu kunlaborantoj kun Li. »
« You and I are created for transcendence, laughter, caring. God deliberately did not make the world perfect, for God is looking for you and me to be fellow workers with God. »
— Prelego Wallenberg, Universitato de Miŝigano, 29a de oktobro de 2008
« Estas vere ke maljusteco kaj oprimo ne havos la lastan vorton. Estis tempo kiam ŝajnis ke Hitlero konkeros tutan Eŭropon, kaj kie li nun estas? »
« It is for real that injustice and oppression will not have the last word. There was a time when Hitler looked like he was going to vanquish all of Europe, and where is he now? »
— Prelego Wallenberg, Universitato de Miŝigano, 29a de oktobro de 2008
« En nia lukto kontraŭ apartismo, la grandaj apogantoj estis judoj. Ili kvazaŭ instinke devis esti je la flanko de la senrajtigitaj, de la senvoĉaj, luktante kontraŭ maljusteco, opreso, kaj malbono. Mi daŭre forte sentas kune kun la judoj. Mi estas patrono de Holokaŭsto-muzeo en Sud-Afriko. Mi kredas ke Israelo rajtas je sekuraj landlimoj. Malpli komprenebla, ne justigita, estas tio kion ĝi faris al alia popolo por garantii sian ekziston. Mi tre profunde afliktiĝis dum mia vizito al la Sankta Lando; ĝi tiom memorigis min pri kio okazis al ni nigruloj en Sud-Afriko. »
« In our struggle against apartheid, the great supporters were Jewish people. They almost instinctively had to be on the side of the disenfranchised, of the voiceless ones, fighting injustice, oppression and evil. I have continued to feel strongly with the Jews. I am patron of a Holocaust centre in South Africa. I believe Israel has a right to secure borders. What is not so understandable, not justified, is what it did to another people to guarantee its existence. I've been very deeply distressed in my visit to the Holy Land; it reminded me so much of what happened to us black people in South Africa. »
« Israelo neniam akiros veran sekurecon per oprimo de alia popolo. Vera paco fine nur povas konstruiĝi sur justeco. Ni kondamnas la perforton de kamikazaj bombistoj, kaj ni kondamnas la koruptigon de junaj mensoj instruataj je malamo; sed ni ankaŭ kondamnas la perforton de militaj invadoj de la okupataj landoj kaj la nehumanecon kiu malpermesas ke ambulancoj aliru la vunditajn. »
« Israel will never get true security and safety through oppressing another people. A true peace can ultimately be built only on justice. We condemn the violence of suicide bombers, and we condemn the corruption of young minds taught hatred; but we also condemn the violence of military incursions in the occupied lands, and the inhumanity that won't let ambulances reach the injured. »
« Ni en Sud-Afriko havis sufiĉe pacan transiron. Se nia frenezo povis finiĝi tiel, devas esti eble fari same ĉie alia en la mondo. Se paco povis veni al Sud-Afriko, sendube ĝi povas veni al la Sankta Lando. »
« We in South Africa had a relatively peaceful transition. If our madness could end as it did, it must be possible to do the same everywhere else in the world. If peace could come to South Africa, surely it can come to the Holy Land. »
« Homoj timas en ĉi tiu lando diri ke malbono estas malbono, ĉar la juda kampanjistaro estas potenca, potencega. Nu, do kio? Ĉi tio estas la mondo de Dio! Ni vivas en morala universo. La apartisma registaro estis potencega, sed hodiaŭ ĝi ne plu ekzistas. Hitler, Mussolini, Stalin, Pinochet, Milošević, kaj Idi Amin estis ĉiuj potencaj, sed fine ili mordis la grundon. »
« People are scared in this country, to say wrong is wrong because the Jewish lobby is powerful — very powerful. Well, so what? For goodness sake, this is God's world! We live in a moral universe. The apartheid government was very powerful, but today it no longer exists. Hitler, Mussolini, Stalin, Pinochet, Milošević, and Idi Amin were all powerful, but in the end they bit the dust. »
— Redaktante kaj represante ĉi tiun prelegon en kolekto, Tutu anstataŭigis la vortojn "juda kampanjistaro" per "por-Israela kampanjistaro."
«Maljusteco kaj opreso neniam gajnos. La potencaj devas memori la teston ke Dio donas al la potencaj: kiel vi traktas la malriĉajn, la malsatajn, la senvoĉajn? Kaj bazite je tio Dio juĝas. Ni devas klarioni al la registaro de la israelapopolo, al la palestina popolo, kaj diri: paco eblas, paco bazita sur justeco eblas. Ni faros ĉion kion ni povas por helpi vin atingi tiun pacon, ĉar tio estas la revo de Dio, kaj vi amike kunvivos kiel gefratoj. »
« Injustice and oppression will never prevail. Those who are powerful have to remember the litmus test that God gives to the powerful: what is your treatment of the poor, the hungry, the voiceless? And on the basis of that, God passes judgment. We should put out a clarion call to the government of the people of Israel, to the Palestinian people and say: peace is possible, peace based on justice is possible. We will do all we can to assist you to achieve this peace, because it is God's dream, and you will be able to live amicably together as sisters and brothers. »