Krabo

Kraboj
Blua krabo
Biologia klasado
Regno: Animaloj Animalia Filumo: Artropodoj Arthropoda Subfilumo: Krustacoj Crustacea Klaso: Malakostrakoj Malacostraca Ordo: Dekpieduloj Decapoda Subordo: Pleocyemata
infraordo
Brachyura Linnaeus, 1758
Superfamilioj
Sekcio Podotremata Cyclodorippoidea Homolodromioidea Dromioidea Homoloidea Raninoidea Sekcio Eubrachyura Subsekcio Heterotremata Dorippoidea Calappoidea Leucosioidea Majoidea Hymenosomatoidea Parthenopoidea Retroplumoidea Cancroidea Portunoidea Bythograeoidea Xanthoidea Bellioidea Potamoidea Pseudothelphusoidea Gecarcinucoidea Cryptochiroidea Subsekcio Thoracotremata Pinnotheroidea Ocypodoidea Grapsoidea
Aliaj Vikimediaj projektoj
Sistematiko en Vikispecioj
Komunejo pri Kraboj
v • d • r

Krabo estas komunlingva nomo por dekpiedaj krustacoj kun malgranda abdomeno.

Plej multaj krabaj specioj vivas en maro, tamen kelkaj en nesala akvo aŭ eĉ surtere. Ilia antaŭa pied-paro estas transformita al pinĉiloj, uzeblaj kiel preniloj, sed ankaŭ kiel bataliloj.

Foje kraboj estas konfuzataj kun salikokoj.

Kraboj estas ĝenerale kovritaj per dika eksterskeleto, formita ĉefe de kalcia karbonato, kaj armita kun ununura paro de ungoj. Kraboj estas troveblaj en ĉiuj oceanoj de la mondo, dum multaj kraboj vivas en dolĉa akvo kaj surtere, precipe en tropikaj regionoj. Kraboj varias en grandeco el la piza krabo, kelkajn milimetrojn larĝe, al la japana aranea krabo, kun krura amplekso ĝis 4 metroj.

Kraboj ofte montras markitan seksan duformismo. Maskloj ofte havas pli grandan ungegon.

Alia elstara diferenco estas la formo de la abdomeno; en plej multaj masklaj kraboj, ĝi estas mallarĝa kaj triangula en formo, dum virinoj havas pli larĝan, rondigitan abdomenon.

Kraboj allogas kunulon per ajna kemia rimedo, per feromonoj aŭ per vida aŭ akustika rimedo.

Kiam fekundiĝo okazis, la ovoj estas liberigitaj al la abdomeno de la ino, sub la vosta klapo, sekurigita per algluiĝa materialo. En ĉi tiu loko ili estas protektitaj dum embria evoluado. Kiam evoluado estas kompleta, la virinaj liveros la lastatempe-elkoviĝitajn larvojn en la akvo, kie ili estas parto de la planktono. La ellaso ofte koincidas kun la tajdoj. La libernaĝanta eta larvoj povas flosi kaj utiligi akvajn fluojn. Ili havas spinon, kiu verŝajne reduktas la indicon de predado de pli grandaj bestoj.

Plejpartoj de specioj de surteraj kraboj devas migri malsupren al la oceano por liberigi siajn larvojn; en kelkaj kazoj tio ĉi necesigas tre vastajn migradojn. Post vivi dum mallonga tempo kiel larvoj en la oceano, la junaj kraboj devas fari ĉi tiun migradon inverse. En multaj tropikaj areoj kun landaj kraboj, ĉi tiuj migradoj ofte rezulta en konsiderinda ŝosemortigado de la kraboj.

Kraboj tipe moviĝas flanke. Kelkaj kraboj, precipe la portunidae kaj matutidae, estas ankaŭ kapablaj de naĝado.

Kraboj estas plejparte aktivaj bestoj kun kompleksaj kondutaj skemoj. Ili povas komuniki tamburadante aŭ svingante sia ungegojn. Kraboj emas esti agresaj unu al alia kaj maskloj ofte batalas por akiri aliron al virinoj.

Kraboj estas ĉiomanĝantoj, nutrantaj sin ĉefe per algoj,^[1] kaj prenantaj iun ajn alian manĝaĵon, inkluzivante moluskojn, vermojn, aliajn krustulojn, fungojn, bakteriojn kaj forĵetaĵojn, depende de ties havebleco kaj la kraba specio. Tamen, kelkaj specioj estas pli specialigitaj en iliaj dietoj. Kelkaj manĝas planktonon, kelkaj manĝas unuavice krustulojn kiel pektenoj kaj iuj eĉ kaptas fiŝojn.^[2]

Portalo pri Zoologio

• Kancero (zoologio)
• Violonkrabo