Gran Canaria

Gran Canaria
	Flago
insulo, turisma celloko [+]
Lando	Hispanio
Supermara alteco	1 956 msnm [+]
Koordinatoj	27° 58′ N, 15° 36′ U (mapo)27.958611111111-15.5925Koordinatoj: 27° 58′ N, 15° 36′ U (mapo) [+]
Plej alta punkto	Pico de las Nieves [+]
Akvokolektejo	1 560 km² (156 000 ha) [+]
Areo	1 560 km² (156 000 ha) [+]
Loĝantaro	851 231 [+] (2019)
Denseco	545,66 loĝ./km² [+] [+]
Horzono	UTC±00:00 [+]
	Gran Canaria (Kanariaj insuloj)
	Gran Canaria (Kanariaj insuloj)
	Gran Canaria
	Vikimedia Komunejo: Gran Canaria [+]
	v • d • r

Gran Canaria (jen hispane, prononcata [grankaNArja], esperante Granda Kanario) estas hispana insulo, situanta en la Atlantika Oceano fronte al la afrika marbordo, Gran Canaria (Granda Kanario) estas la tria plej granda el la kanariaj insuloj (post Tenerifo kaj Fuerteventura), kaj la dua plej loĝata (post Tenerifo), kun ĉirkaŭ 800.000 loĝantoj.

Geografio

La ĉefurbo de la insulo estas Las Palmas de Gran Canaria.

Gran Canaria havas cirklan formon, kun alta montaro en la centro. La plej alta monto estis tradicie konsiderata la Pico de las Nieves (Neĝopinto) kun 1 949 metroj, sed lastatempe ĵusaj mezuroj indikis, ke la proksima Morro de la Agujerada estas pli alta kun 1 957 m.s.m.

Grava turisma loko estas la strando Maspalomas en la sudo de la insulo. La marbordo estas la plej loĝata areo. En la interno eblas rura kaj montara turismo (piedirado).

Areo estas de 1.560 km². Loĝantaro estis 790 360 (en 2004). Insula kaj samtempe provinca ĉefurbo estas Las Palmas de Gran Canaria (376 953 loĝantoj en 2004).

La indiĝenoj de la insulo estis Guanĉoj, nome prapopolo rilata al berberoj de Nordafriko, kiuj jam loĝis tie dum jarcentoj antaŭ la alveno de la unuaj eŭropanoj, kiuj fakte duone mikiĝis kun tiuj kaj duone malaperigis ilin.

La insulo estas dividita en 21 municipoj:


Municipo	Areo (km²)
Agaete	45,50
Agüimes	79,28
La Aldea de San Nicolás	123,58
Artenara	66,70
Arucas	33,01
Firgas	15,77
Gáldar	61,59
Ingenio	38,15
Mogán	172,44
Moya	31,87
Las Palmas de Gran Canaria	100,55
San Bartolomé de Tirajana	333,13
Santa Brígida	23,81
Santa Lucía de Tirajana	61,56
Santa María de Guía de Gran Canaria	42,59
Tejeda	103,30
Telde	102,43
Teror	25,70
Valleseco	22,11
Valsequillo de Gran Canaria	39,15
Vega de San Mateo	37,89

Flaŭro kaj faŭno

La insulo situas en la ekoregiono de la kanariaj sekaj duonarbaroj kaj arbaroj. Multaj kaŝtanarboj kreskas tie.

Origine, Gran Canaria estis unu de la Kanariaj insuloj kun pli da arbaroj. Sed post la konkero fare de hispanoj, la insulo suferis teruran procezon de senarbarigo konsekvence de forhakado, terdisdonado kaj aliaj intensaj ekspluatadoj. La arbara etendo reduktiĝis al apenaŭ 56 000 hektaroj, kio igis la insulon la plej senarbarigita de la insularo pro la homa agado. Ekde la 20-a jarcento oni entreprenis diversaj klopodojn por rearbarigi la insulon.^[1]^[2]