prosić

Inherited from Proto-Slavic *prositi. First attested in the 14th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /prɔɕit͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /prɔɕit͡ɕ/

prosić impf

1. (attested in Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca, Masovia, Greater Poland) to ask for, to request
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki‎^[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego, page 63,1:

     Wisluszay, bosze, modlitwø moiø, gdi proszø (cum deprecor)

     [Wysłuszaj, Boże, modlitwę moję, gdy proszę (cum deprecor)]

   • 1885-2024 [End of the fifteenth century], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[2], volume V, page 20:

     Procumbere proszycz uel modlycz szyą

     [Procumbere prosić uel modlić się]

   • 1896 [Middle of the 15th century], Lucjan Malinowski, editor, Żywot świętego Błażeja. Zabytek języka polskiego z początku wieku XV,‎^[3], page 322:

     Gdysz ge ku smyercy wywyedzono..., naczøly boga prosycz a gemu sye poleczacz

     [Gdyż je ku śmierci wywiedziono..., naczęły Boga prosić a jemu sie polecać]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki‎^[4], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego, pages 24, 2:

     Bo wszitczy, gisz proszø cze (qui sustinent te, Puł: gysz czyrpyø czie), ne bødø osromoczeni

     [Bo wszytcy, jiż proszą cie (qui sustinent te, Puł: jiż cirpią cie), nie będą osromoceni]

   • 1885-2024 [1406], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[5], volume V, Kurów (Bochnia), page 35:

     Przisedl dobri do slego a prosil v nego lepszego niszli krolewstwa nebeszkego a dal mu

     [Przyszedł dobry do złego a prosił u niego lepszego niżli krolestwa niebieskiego, a dał mu]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki‎^[6], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego, pages 27, 2:

     Wisluszay gospodne, glos moyey prosby, gdi proszø ku tobe (dum oro ad te)

     [Wysłuszaj, Gospodnie, głos mojej prośby, gdy proszę ku tobie (dum oro ad te)]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[7], page 576:

     Oycze svyąthy, ya czyebye proschą za nye, nye proschą za then svyath (ego pro eis rogo, non pro mundo rogo Jo 17, 9)

     [Ojcze Święty, ja ciebie proszę za nie, nie proszę za ten świat (ego pro eis rogo, non pro mundo rogo Jo 17, 9)]

   • 1887 [Fifteenth century], Wacław Ubogi z Brodni, edited by Lucjan Malinowski, Modlitwy Wacława. Zabytek języka polskiego z wieku XV odkryty i skopjowany przez Aleksandra Przezdzieckiego wydał i objaśnił Lucyjan Malinowski‎^[8], Krakow, Brodnia, page 42b:

     Proszi za nami, miloscziwa panno Maria, abiszmi dostoyni bili obiati bozey

     [Prosi za nami, miłościwa Panno Maryja, abysmy dostojni byli obiaty bożej]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 93:

     Gdi wlodika zabyye slyachczycza, ... ma prosycz (petere) prze bog, abi yemu obrazenye otpusczono

     [Gdy włodyka zabije ślachcica, ... ma prosić (petere) prze Bog, aby jemu obrażenie otpuszczono]

   • 1901 [1463-1465], Jan Rozwadowski, editor, De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią]‎^[9], Mierzeniec, Płock, line 108:

     Przesz dzy[ę]ky noczlegv prosza

     [Przez dzi[ę]ki noclegu proszę]

   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[10], 34, 14:

     Otpowyedzely synowye Iacobowy Sichem a gego otczu: ... Nye mozemi... vczynycz, czso wi proszyczye (petitis)

     [Otpowiedzieli synowie Jakobowi Sychem a jego otcu: ... Nie możemy uczynić, cso wy prosicie (petitis)]

   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, page 48:

     Wszal szobye raczcze..., kthorych byl proszyl k themv, aby sz nym poszly k loszv

     [Wziął sobie radźce..., ktorych był prosił k temu, aby z nim poszli k łożu]

   • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎^[11], Greater Poland, pages 77, 21:

     Kuszyly boga w szyerczoch swych, aby prosszyly pokarm duszam swoym (ut peterent escas animabus suis)

     [Kusili Boga w siercoch swych, aby prosili pokarm duszam swoim (ut peterent escas animabus suis)]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki‎^[12], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego, pages 31, 7:

     Za to prosicz cze bødze (pro hac orabit ad te) wszeliki swøti w czas potrzebyzni

     [Za to prosić cie będzie (pro hac orabit ad te) wszeliki święty w czas potrzebizny]

2. (attested in Greater Poland) to apologize to, to say sorry
   • 1930 [c. 1455], “Lev”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[13], 26, 41:

     A tedi bødø prosycz za zlosczi swe (orabunt pro impietatibus suis)

     [A tedy będą prosić za złości swe (orabunt pro impietatibus suis)]

   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 32, 3:

     Proszą tego przyszasznyką wstacz

     [Proszę tego przysiężnika wstać]

   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[14], page 809:

     O tem, yako Barabasza zboyczą pusczycz proszyly

     [O tem, jako Barabasza zbojcę puścić prosili]

   • 1959 [1397], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 333, Poznań:

     Jaco Piotrasz proszil Sczepana, bi mu te pienadze schoval, czo mu ye bil dal

     [Jako Piotrasz prosił Szczepana, by mu te pieniądze schował, co mu je był dał]

   • 1415, Przecław Słota, O zachowaniu się przy stole‎^[15], Łęczyca, Poznań, line 113:

     Mily gospodne moy. Slota, grzeszny sluga twoy, prosy za to twey milosczy, vdzel nam wszem swey radosczy

     [Miły Gospodnie moj, Słota, grzeszny sługa twoj, prosi za to Twej Miłości, udziel nam wszem swej radości]

3. to invite
   • 1959 [1393], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 165, Poznań:

     [Ha]nka ne proszila na ten sød preczif […]

     [[Ha]nka nie prosiła na ten sąd przeciw […] ]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 34:

     Proschąncz na pomocz

     [Prosząc na pomoc]

4. to ask about, to inquire
   • 1972 [15th century], Józef Reczek, Wacław Twardzik, editors, Najstarsze staropolskie tłumaczenie ortyli magdeburskich wg rkpsu nr 50, pages 42, 3:

     O tho wasz proszymy (petimus informari), kthory myedzy thymy ortelmy moze szye ostacz

     [O to was prosimy (petimus informari), ktory miedzy tymi ortelmi może sie ostać]

5. misunderstanding of Latin imprecor
   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 23:

     Proscheny (war. lub. rp.: prosiw) imprecans (tunc offerat hircum..., confiteatur omnes iniquitates filiorum Israel... atque peccata eorum, quae imprecans capiti eius emittet illum... in desertum Lev 16, 21)

     [Proszony (war. lub. rp.: prosiw) imprecans (tunc offerat hircum..., confiteatur omnes iniquitates filiorum Israel... atque peccata eorum, quae imprecans capiti eius emittet illum... in desertum Lev 16, 21)]

6. misunderstanding of Old Czech zprostiti or Latin līberō/dēprecor
   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[16], 19, 29:

     Pan bog... wspomyonøl na Abrama, yze proszyl gest (liberavit, Stary Testament Cardy: zprostil gest) Lota z przepadnyenya myasta

     [Pan Bog... wspomionął na Abrama, i[że] prosił jest (liberavit, Stary Testament Cardy: zprostil gest) Lota z przepadnienia miasta]

• Polish: prosić
• Silesian: prosić

• Boryś, Wiesław (2005) “prosić”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “prosić”, in Etymologiczny słownik języka polskiego (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “prosić”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɔɕit͡ɕ
• Syllabification: pro‧sić

Inherited from Old Polish prosić.

prosić impf (perfective poprosić, frequentative (Middle Polish) praszać)

1. (transitive) to ask for, to request [with o (+ accusative) or accusative or genitive ‘(for) what’; or with infinitive or żeby (+ past-tense clause) ‘to do what’]
2. (transitive) to invite

   Synonym: zapraszać

3. (reflexive with się) to beg, to implore [with o (+ accusative) ‘something’]

   Synonyms: błagać, napraszać się

4. (reflexive with się) to cry out for [with o (+ accusative) ‘something’]

   Synonym: napraszać się

5. (reflexive with się) to ask for, to invite (to increase the likelihood of something by persisting in some action) [with o (+ accusative) ‘something’]

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), prosić is one of the most used words in Polish, appearing 5 times in scientific texts, 8 times in news, 30 times in essays, 59 times in fiction, and 256 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 358 times, making it the 140th most common word in a corpus of 500,000 words.^[1]

Inherited from Proto-Slavic *porsiti sę.^[2][3] By surface analysis, prosię +‎ -ić. First attested in the 16th century.^[4]

prosić impf (perfective oprosić)

1. (reflexive with się, of sows) to farrow (to give birth to a litter of piglets)

• prosić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• prosić in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “prosić”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “1. prosić się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku
• “PROSIĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku, 2022 October 12
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “prosić”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “prosić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1908), “prosić”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 4, Warsaw, page 1020
• prosić in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Inherited from Old Polish prosić.

• IPA^(key): /ˈprɔ.ɕit͡ɕ/
• Rhymes: -ɔɕit͡ɕ
• Syllabification: pro‧sić

prosić impf

1. (transitive) to ask for, to request
2. (reflexive with sie) to beg, to implore

• prosic in dykcjonorz.eu
• prosić in silling.org
• prosić_sie in silling.org