nosić

Inherited from Proto-Slavic *nosìti. First attested in the 14th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /nɔɕit͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /nɔɕit͡ɕ/

nosić impf (indeterminate, imperfective determinate nieść)

1. (transitive, attested in Lesser Poland, Greater Poland) to carry (to lift (something) and take it to another place; to transport (something) by lifting)
   • 1451-1455, Legenda o świętym Aleksym‎^[1], line 90:

     Nabral szobye szrebra, szlotha doszicz, czo go mogl pyechotą noszycz

     [Nabrał sobie śrebra, złota dosyć, co go mógł piechotą nosić]

   • 1930 [c. 1455], “III Reg”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[2], 14, 28:

     Gdisz chodzil krol do domu boszego, noszily (portabant) ge cy, gysz myely vrzød naprzod chodzicz

     [Gdyż chodził krol do domu bożego, nosili (portabant) je ci, jiż mieli urząd naprzód chodzić]

   • 1874-1891 [15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[3], [4], [5]}, volume XVI, page 334:

     Noszon byvam ducor

     [Noszon bywam ducor]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[6], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], page Moys 15:

     Noszyl ges gy (portasti eum Ex 15, 13) w moczy twogey kv przebytkv swøtemv twemv

     [Nosił jeś ji (portasti eum Ex 15, 13) w mocy twojej ku przebytku świętemu twemu]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 17r:

     Baiulare id est portare sustentare tragen noszycz

     [Baiulare id est portare sustentare tragen nosić]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 57v:

     Gestare id est portare tragen noszycz

     [Gestare id est portare tragen nosić]

2. (reflexive with się) to be carried
   • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[7], 37, 27:

     Udzyelal... dwa pyerszczyenya..., abi sze mogli przewlecz przes nye szyrdzy a moglbi sze oltarz noszycz (ut... possit altare portari)

     [Udziełał... dwa pierścienia..., aby sie mogły przewlec przez nie żyrdzi a mógłby sie ołtarz nosić (ut... possit altare portari)]

3. (attested in Lesser Poland) to carry; to bear (to be pregnant with)
   • Beginning of the 15th century, Łukasz z Wielkiego Koźmina, Kazania gnieźnieńskie‎^[8], Krakow, page 4a:

     Gdisczy Maria gest ona bila do Bethlehem prisla, a tho noszøcz tako velikø svøtoscz, tocz gest svego szinka milego

     [Gdyżci Maryja jest ona była do Betlehem przyszła, a to nosząc tako wieliką świątość, toć jest swego synka miłego]

   • 1874-1891 [15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[9], [10], [11]}, volume XIX, Nowa Słupia, page 48:

     A wszakom czya, szynku myly, w szwem szerczu noszyla

     [A wszakom cię, synku miły, w swem sercu nosiła]

4. to hold (to lift and keep in one's hand without moving)
   • 1882 [End of the 15th century], Emil Kałużniacki, editor, Kleinere altpolnische Texte aus Handschriften des XV. und des Anfangs des XVI. Jahrhunderts‎^[12], page 290:

     O krzyzv, drzewo bogoslawyone, kthoresz noszylo nasze zbawyenye!

     [O krzyżu, drzewo bogosławione, ktoreś nosiło nasze zbawienie!]

5. (attested in Lesser Poland, Greater Poland) to carry; to bring (to have, hold, possess or maintain (something))
   • 1895 [Fifteenth century], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich. Kodeks Działyńskich I‎^[13], Lesser Poland, page 10:

     Czwyrdzimi, aby, poky oczecz zyw, szadny syn swey pyeczączy nye noszyl (portare... non praesumant), gedno oczczowey pyeczaczi vszywal

     [Ćwirdzimy, aby poki ociec żyw, żadny syn swej pieczęci nie nosił (portare... non praesumant), jedno oćcowej pieczęci używał]

   • 1878-1889 [1422], Archiwum Komisji Historycznej‎^[14], volume III, Greater Poland, page 327:

     Iaco Iandrzey... gest clenotu Baranow, czsso nossą byaly baran na czirwoni[m] sczicze

     [Jako Jędrzej... jest klenotu Baranow, czso noszą biały baran na czyrwony[m] szczycie]

   • 1930 [c. 1455], “Tob”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[15], 6, 6:

     Thobias... spyekl myøso tey ribi a gyne nosil, abi s sobø na drogø wzøl

     [Tobijasz... spiekł mięso tej ryby a jine nosił, aby z sobą na drogę wziął]

6. to wear (to don clothing and have on one's body)
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[16], page 142:

     Tą suknya noszyl myly Iesus a nygdy yey nye s[w]loczyl

     [Tę suknią nosił miły Jesus a nigdy jej nie z[w]łoczył]

   • 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[17], [18], [19]}, volume XXII, page 237:

     Czy czischi za oplatą mayą od boga, esze possyądą zyemyą troyaką, yąsch noschą, thoczu swoge czyalo

     [Ci ciszy za opłatę mają od Boga, eże posiędą ziemię trojaką, jąż noszą, toczu swoje ciało]

7. to bear, to withstand, to suffer
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[20], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 39, 21:

     Noscze (ferant) richlo ganbø swoiø

     [Noście (ferant) rychło gańbę swoję]

8. to lift, to raise
   • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[21], 9, 24:

     Grad y ogeyn smyeszywszy sze pospolu noszyly sze søø (ferebantur)

     [Grad i ogień smiesiwszy sie pospołu nosiły sie są (ferebantur)]

9. to hold high
   • Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa‎^[22], page 153:

     Byla yego schyyą prosta, pelna a nadobna a noszyl schyą krasnye podnyoslą (gessit hoc decenter et erectum)

     [Była jego szyja prosta, pełna a nadobna a nosił szyję kraśnie podniosłą (gessit hoc decenter et erectum)]

10. (attested in Lesser Poland) to carry out, to bear out; to perform
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[23], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 17, 24:

      Bo strzegl iesm drog boszich any iesm zle nosil (nec impie gessi) od boga mego

      [Bo strzegł jeśm drog bożych ani jeśm źle nosił (nec impie gessi) od Boga mego]

11. to give birth to, to bear
    • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[24], 1, 29:

      Dalesm wam wszelkye szele noszøcz szyemyø (herbam afferentem semen) podlug przyrodzenya swego na szemy

      [Dałeśm wam wszelkie ziele nosząc siemię (herbam afferentem semen) podług przyrodzenia swego na ziemi]

12. (attested in Lesser Poland) to give; to offer
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[25], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 75, 11:

      Obeczuycze... gospodnu... wszitczi, gisz ocolo iego nosycze (affertis) dari

      [Obiecujcie... Gospodnu... wszytcy, jiż około jego nosicie (affertis) dary]

nosić pf

1. (attested in Greater Poland) to deliver; to bring
   • 1960 [1423], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty pyzdrskie, volume II, number 721, Pyzdry:

     Yako panycz noszil list ot Yødrzeya do Bronisza, a on go nye chczal wszyøcz

     [Jako panic nosił list ot Jędrzeja do Bronisza, a on go nie chciał wziąć]

• Polish: nosić
• Silesian: nosić

• Boryś, Wiesław (2005) “nosić”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “nosić”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “nosić”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “nosić (się)”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “nosić”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Inherited from Old Polish nosić.

• Audio 1; “nosić”:

  (file)

• Audio 2; “nosić się”:

  (file)

• Rhymes: -ɔɕit͡ɕ
• Syllabification: no‧sić

nosić impf (indeterminate, imperfective determinate nieść)

1. (transitive) to carry; to bear (to lift (something) and take it to another place; to transport (something) by lifting)
2. (transitive) to carry; to bring (to have, hold, possess or maintain (something))
3. (transitive) to carry, to bear (to have or display (a mark or other feature)
4. (transitive) to wear (to carry or have equipped on or about one's body, as an item of clothing, equipment, decoration, etc.)
5. (transitive) to carry, to bear; to wear (to have something that distinguishes one in appearance from other people or animals)
6. (transitive, literary) to bear, to carry (to have a distinguishing feature, e.g. a name)
7. (transitive, colloquial, of a situation, set of circumstances, etc.) to knock around; to carry (to cause someone to change places often or be restless) [with po (+ locative) ‘around what’]
8. (transitive, of horses of vehicles) to carry

   Synonym: wieźć

9. (transitive, obsolete, chiefly of hens) to lay an egg

   Synonym: składać jajo

10. (transitive, obsolete) to accustom (to cause someone to become used to something) [with do (+ genitive) ‘to what’]

    Synonyms: przyzwyczajać, zaprawiać

11. (transitive, obsolete) to hold up; to lift (to raise and keep in one's hand while not moving)

    Synonym: trzymać

12. (transitive, obsolete) to carry oneself; to bear (to be pregnant with)
13. (intransitive, obsolete, of a horse) to have a particular gait
14. (transitive, Middle Polish) to bring; to deliver

    Synonyms: dostarczać, przynosić

15. (transitive, Middle Polish) to bear (to take responsibility for or bear consequences)
16. (transitive, Middle Polish) to slander

    Synonym: obmawiać

17. (transitive, Middle Polish) to throw

    Synonym: rzucać

18. (transitive, Middle Polish) to take; to get, to receive
19. (transitive, Middle Polish, of plants) to bring, to bear; to fruit

    Synonym: przynosić

20. (transitive, Middle Polish) to hold a position

    Synonym: piastować

21. (transitive, Middle Polish) to progress in a particular way

    Hypernym: postępować

22. (transitive, Middle Polish) to contain

    Synonyms: obejmować, zawierać

23. (transitive, Middle Polish) to dress (to place clothes on someone or something)

    Synonym: ubierać

24. (transitive, Middle Polish) to carry; Further details are uncertain.
    • 1593, J. Wujek, Nowy Testament‎^[26], page przedm 14:

      Ktore mieyſca Márcion ták zepſował/ iáko Tertullian świádczy/ że miáſto tego ſłowká Nośmy/ po Graecku φορέσωμεν vczynił/ Będźiem nośić / (φορέσομεν, iednę tylko literę odmieniwſzy.

      [Które miejsca Marcion tak zepsował/ jako Tertullian świadczy/ że miasto tego słówka Nośmy/ po Graecku φορέσωμεν vczynił/ Będźiem nośić / (φορέσομεν, iednę tylko literę odmieniwſzy.]

    • 1593, J. Wujek, Nowy Testament‎^[27], page przedm 14:

      Ktorą ſkazę/ y teraz Graeckie exemplarze máią; iáko y ſam Eráſmus przełożył/ Geſtabimus, Nośić będźiemy.

      [Którą skażę/ i teraz Graeckie exemplarze mają; jako i sam Erasmus przełożył/ Gestabimus, Nosić będziemy.]

25. (reflexive with się) to dress (to wear a particular kind of clothing)

    Synonym: ubierać się

26. (reflexive with się) to carry oneself (to behave or conduct in a particular way)
27. (reflexive with się) to play around with; to toy with (to intend to do for some time) [with z (+ instrumental) ‘with what’]
28. (reflexive with się, of clothes, accessories, etc.) to wear well (to compliment someone's outfit; to go well with)
29. (reflexive with się) to go through (to experience something constantly)
30. (reflexive with się, obsolete) to pace (to move frantically and quickly)
31. (reflexive with się, Middle Polish) to leave, to depart

    Synonyms: see Thesaurus:uciekać

32. (reflexive with się, Middle Polish) to enter

    Synonym: wchodzić

• nosić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• nosić się in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• nosić in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “nosić”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “nosić się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “NOSIĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 29.01.2015
• “NOSIĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], Spas
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “nosić”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “nosić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1904), “nosić”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 3, Warsaw, page 410
• nosić in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

From nos +‎ -ić.

• IPA^(key): /nǒsit͡ɕ/
• Hyphenation: no‧sić

nòsić m (Cyrillic spelling но̀сић)

1. diminutive of nos

Inherited from Old Polish nosić.

• IPA^(key): /ˈnɔ.ɕit͡ɕ/
• Rhymes: -ɔɕit͡ɕ
• Syllabification: no‧sić

nosić impf (indeterminate, imperfective determinate niyś)

1. (transitive) to carry; to bear

   Synonym: smykać

• nosic in dykcjonorz.eu
• Henryk Jaroszewicz (2022) “nosić”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 102