χρόνος
Jump to navigation
Jump to search
Ancient Greek
[edit]Etymology
[edit]Of unknown origin. A derivation from a Proto-Indo-European *gʰr-ono-, from *ǵʰer- (“to seize, enclose”), has been suggested, with original connotation of "encompassing time-limit".[1] Other theories connect the word to κορμός (kormós) from Proto-Indo-European *(s)ker- (“to cut off”).
Pronunciation
[edit]- (5th BCE Attic) IPA(key): /kʰró.nos/
- (1st CE Egyptian) IPA(key): /ˈkʰro.nos/
- (4th CE Koine) IPA(key): /ˈxro.nos/
- (10th CE Byzantine) IPA(key): /ˈxro.nos/
- (15th CE Constantinopolitan) IPA(key): /ˈxro.nos/
Noun
[edit]χρόνος • (khrónos) m (genitive χρόνου); second declension
Declension
[edit]| Case / # | Singular | Dual | Plural | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nominative | ὁ χρόνος ho khrónos |
τὼ χρόνω tṑ khrónō |
οἱ χρόνοι hoi khrónoi | ||||||||||
| Genitive | τοῦ χρόνου toû khrónou |
τοῖν χρόνοιν toîn khrónoin |
τῶν χρόνων tôn khrónōn | ||||||||||
| Dative | τῷ χρόνῳ tôi khrónōi |
τοῖν χρόνοιν toîn khrónoin |
τοῖς χρόνοις toîs khrónois | ||||||||||
| Accusative | τὸν χρόνον tòn khrónon |
τὼ χρόνω tṑ khrónō |
τοὺς χρόνους toùs khrónous | ||||||||||
| Vocative | χρόνε khróne |
χρόνω khrónō |
χρόνοι khrónoi | ||||||||||
| Notes: |
| ||||||||||||
Synonyms
[edit]- καιρός (kairós)
Derived terms
[edit]- ἀνισόχρονος (anisókhronos)
- ἀνομοιόχρονος (anomoiókhronos)
- αὐτόχρονος (autókhronos)
- ἄχρονος (ákhronos)
- βαιόχρονος (baiókhronos)
- δίχρονος (díkhronos)
- ἔγχρονος (énkhronos)
- ἑξάχρονος (hexákhronos)
- ἑπτάχρονος (heptákhronos)
- ἑτερόχρονος (heterókhronos)
- ἰσόχρονος (isókhronos)
- μετάχρονος (metákhronos)
- μονόχρονος (monókhronos)
- ὀκτάχρονος (oktákhronos)
- ὁλόχρονος (holókhronos)
- ὁμοιόχρονος (homoiókhronos)
- ὁμόχρονος (homókhronos)
- πεντάχρονος (pentákhronos)
- πολυχρονικός (polukhronikós)
- πρόχρονος (prókhronos)
- πρωτόχρονος (prōtókhronos)
- σύγχρονος (súnkhronos)
- τετράχρονος (tetrákhronos)
- τρίχρονος (tríkhronos)
- ὑπέρχρονος (hupérkhronos)
- ὑπόχρονος (hupókhronos)
- ὑστερόχρονος (husterókhronos)
- χρόνιος (khrónios)
Descendants
[edit]- Greek: χρόνος m (chrónos)
- Mariupol Greek: хро́нус m (xrónus)
- → Coptic: ⲭⲣⲟⲛⲟⲥ (khronos), ⲭⲣⲱⲛⲟⲥ (khrōnos), ⲭⲣⲱⲛⲱⲥ (khrōnōs), ⲭⲣⲱⲛⲟ︦ (khrōno︦)
- → Catalan: crono-
- → Czech: chrono-
- → English: chrono-
- → French: chrono-
- → Irish: cróna-
- → Italian: crono-
- → Portuguese: crono-
- → Spanish: crono-
References
[edit]- ^ Beekes, Robert S. P. (2010) “χρόνος”, in Etymological Dictionary of Greek (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series; 10), with the assistance of Lucien van Beek, Leiden, Boston: Brill, →ISBN, pages 1651-2
Further reading
[edit]- “χρόνος”, in Liddell & Scott (1940) A Greek–English Lexicon, Oxford: Clarendon Press
- “χρόνος”, in Liddell & Scott (1889) An Intermediate Greek–English Lexicon, New York: Harper & Brothers
- “χρόνος”, in Autenrieth, Georg (1891) A Homeric Dictionary for Schools and Colleges, New York: Harper and Brothers
- χρόνος in Bailly, Anatole (1935) Le Grand Bailly: Dictionnaire grec-français, Paris: Hachette
- Bauer, Walter et al. (2001) A Greek–English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature, Third edition, Chicago: University of Chicago Press
- χρόνος in Cunliffe, Richard J. (1924) A Lexicon of the Homeric Dialect: Expanded Edition, Norman: University of Oklahoma Press, published 1963
- “χρόνος”, in Slater, William J. (1969) Lexicon to Pindar, Berlin: Walter de Gruyter
- G5550 in Strong, James (1979) Strong’s Exhaustive Concordance to the Bible
- Woodhouse, S. C. (1910) English–Greek Dictionary: A Vocabulary of the Attic Language[1], London: Routledge & Kegan Paul Limited.
Greek
[edit]Alternative forms
[edit]- χρονιά f (chroniá) (duration)
Etymology
[edit]From Ancient Greek χρόνος (khrónos).
Pronunciation
[edit]Noun
[edit]χρόνος • (chrónos) m (plural χρόνοι) (and 2nd plural in neuter gender: χρόνια (chrónia))
- (abstract) time (with no plural)
- Ο χρόνος φεύγει και δεν ξαναγυρνά. ― O chrónos févgei kai den xanagyrná. ― Time passes and does not come back.
- year
- Χρόνια πολλά ― Chrónia pollá ― Many happy returns (literally, “many years”)
- Είμαι 20 χρονών. ― Eímai 20 chronón. ― I am 20 years old. (literally, “I am of 20 years”)
- (grammar) tense
- volume (issues of a periodical over a period of one year)
Declension
[edit]Declension of χρόνος
Synonyms
[edit]- (time): καιρός m (kairós)
Derived terms
[edit]- εκτός τόπου και χρόνου (ektós tópou kai chrónou)
- εν ευθέτω χρόνω (en efthéto chróno, “at an appropriate time in the future”) (ἐν εὐθέτῳ χρόνῳ) (formal)
- ευτυχισμένος ο καινούριος χρόνος (eftychisménos o kainoúrios chrónos, “Happy New Year”)
- και του χρόνου (kai tou chrónou, “(wishes) for next year too!”)
- κακό χρόνο να 'χεις (kakó chróno na 'cheis, “(cursing someone)”) (colloquial)
- μας άφησε χρόνους (mas áfise chrónous, “he/she passed away”) (informal)
- Μέσος χρόνος Γκρίνουιτς m (Mésos chrónos Gkrínouits, “Greenwich Mean Time”)
- ο χρόνος είναι χρήμα (o chrónos eínai chríma, “time is money”)
- πάει ένας χρόνος (páei énas chrónos, “one year ago”)
- πάνω στο χρόνο (páno sto chróno, “at the year's conclusion”)
- προϊόντος του χρόνου (proïóntos tou chrónou, “as time passes”) (προϊόντος τοῦ χρόνου)
- συν τω χρόνω (syn to chróno, “in time, in the future”) (σὺν τῷ χρόνῳ) (formal)
- του χρόνου (tou chrónou, “next year”)
- χρόνια και ζαμάνια (chrónia kai zamánia, “for ages, been a while”)
- χρόνια πολλά (chrónia pollá, “happy birthday”)
- χρόνιος (chrónios, “permanent, chronic”)
- χρόνου φείδου (chrónou feídou, “do not waste time”) (ancient saying)
Related terms
[edit]- αχρόνιαστος (achróniastos, “who has not completed one year”)
- αχρονικός (achronikós, “without reference to time”)
- αχρόνιστος (achrónistos, “who has not completed one year”)
- άχρονος (áchronos, “without reference to time”)
- χρονιά f (chroniá, “a year's time”)
- χρονιάρης (chroniáris, “celebrating (of days); who has completed one year (of persons)”) (informal)
- χρονιάρικος (chroniárikos, “who has one year completed”) (informal)
- χρονιάτικος (chroniátikos, “of the whole year”) (informal)
- χρονίζω (chronízo, “extend in one year; prolong”)
- χρονικός (chronikós, “temporal”)
- χρόνιος (chrónios, “chronic”)
- χρονισμός (chronismós, “timing”) (neologism)
Compounds:
- αναχρονισμός m (anachronismós, “anachronism, chronological misplacing”)
- αναχρονιστικός (anachronistikós, “anachronistic(al)”)
- του αντίχρονου / αντιχρόνου (antichrónou, “the year after next”) (colloquial)
- αρχιχρονιά f (archichroniá, “New Year's Day”) (colloquial)
- ασυγχρόνιστος (asynchrónistos, “unsynchronized”)
- ασύγχρονος (asýnchronos, “dated; asynchronous”)
- αχρονολόγητος (achronológitos, “not dated, of unknown date”)
- βραχυχρόνιος (vrachychrónios, “brief”)
- βραχύχρονος (vrachýchronos, “(of vowels) short”) (grammar, phonetics)
- δεκαεννιάχρονος (dekaenniáchronos, “of 19 years”)
- δεκαεξάχρονος (dekaexáchronos, “of 16 years”) (see -χρονος)
- δεκάχρονος (dekáchronos, “of 10 years”)
- διαχρονία f (diachronía, “diachrony”) (linguistics)
- διαχρονικός (diachronikós, “diachronic”)
- διαχρονικότητα f (diachronikótita, “being diachronic”)
- διχρονίτικος (dichronítikos, “of 2 years”) (colloquial)
- δίχρονος (díchronos, “of 2 years; of 2 beats”) (see -χρονος)
- εκατοχρονίτης m (ekatochronítis, “100 years old person”) (colloquial)
- εκατοχρονίτικος (ekatochronítikos, “of 100 years old”)
- εκσυγχρονίζω (eksynchronízo, “modernis(z)e”)
- εκσυγχρονισμός m (eksynchronismós, “modernising”)
- εκσυγχρονιστής m (eksynchronistís, “moderniser”)
- εκσυγχρονιστικός (eksynchronistikós, “modernising”)
- ετεροχρονίζω (eterochronízo, “defer”)
- ετεροχρονισμένος (eterochronisménos, “deferred”, participle)
- ετεροχρονισμός m (eterochronismós, “deferment”)
- ετερόχρονος (eteróchronos, “deferring”)
- ημίχρονο n (imíchrono, “one half of a game, half-time”)
- ισόχρονος (isóchronos, “of equal time”)
- κοψοχρονιά (kopsochroniá, “steal, at bargain price”, adverb)
- μακροχρόνιος (makrochrónios, “long-term”)
- μακρόχρονος (makróchronos, “(of vowels) long; long-term”) (grammar, phonetics)
- μεσοχρονίς (mesochronís, “in the middle of the year”, adverb) (colloquial)
- μεταχρονολόγηση f (metachronológisi, “postdating”)
- μεταχρονολογώ (metachronologó, “postdate”)
- μονόχρονος (monóchronos, “(in prosody) of one beat”) (rare)
- ολιγόχρονος (oligóchronos, “brief”)
- ολοχρονίς (olochronís, “the whole year; continuously”, adverb) (colloquial)
- του παραχρόνου (parachrónou, “the year after next”) (idiomatic)
- πολυχρονεμένος (polychroneménos, “(address) may you live long”) (dated colloquial)
- πολυχρόνιο n (polychrónio, “invocation for longevity”) (dated)
- πολύχρονος (polýchronos, “longevous, of many years”)
- προτερόχρονος (proteróchronos, “earlier, prior”)
- προχρονολόγηση f (prochronológisi, “antedating”)
- προχρονολογώ (prochronologó, “backdate, antedate, predate”)
- Πρωτοχρονιά f (Protochroniá, “New Year's Day”)
- πρωτοχρονιάτικος (protochroniátikos, “of New Year's Day”)
- συγχρονία f (synchronía, “synchrony”) (linguistics)
- συγχρονίζω (synchronízo, “synchronize”)
- συγχρονικός (synchronikós, “synchronic”) (linguistics, study of history)
- συγχρονικότητα f (synchronikótita, “synchronicity”)
- συγχρονισμός m (synchronismós, “synchronization”)
- συγχρονιστικός (synchronistikós, “synchronous”)
- σύγχρονος (sýnchronos, “modern; contemporary; synchronous”)
- ταυτόχρονος (taftóchronos, “simultaneous”)
- ταυτοχρόνως (taftochrónos, “simultaneously”, adverb)
- υπερσύγχρονος (ypersýnchronos, “ultra modern”)
- υστερόχρονος (ysteróchronos, “later, posterior”)
- χιλιοχρονίτης m (chiliochronítis, “1,000 years old person”) (colloquial)
- χιλιοχρονίτικος (chiliochronítikos, “who is 1,000 years old”)
- χιλιόχρονος (chilióchronos, “of 1,000 years age, duration”)
- χρονοβόρος (chronovóros, “time-consuming”)
- χρονικογράφος m (chronikográfos, “chronicler”)
- χρονικοϋποθετικός (chronikoÿpothetikós, “temporal-condictional”) (grammar)
- χρονογράφημα n (chronográfima, “humorous column, opinion piece of newspaper, periodical”)
- χρονογραφία f (chronografía, “composing chronicles, annals”)
- χρονογραφικός (chronografikós, “of chronicles”)
- χρονογράφος m (chronográfos, “chronicler; columnist”)
- χρονογραφώ (chronografó, “chronicle; write humorous opinion pieces”)
- χρονοδιάγραμμα n (chronodiágramma, “timetable”)
- χρονοδιακόπτης m (chronodiakóptis, “time switch”)
- χρονοεπίδομα n (chronoepídoma, “premium based on years of previous service”)
- χρονολόγηση f (chronológisi, “dating, chronologizing”)
- χρονολογία f (chronología, “year date, chronology”)
- χρονολογικός (chronologikós, “chronological”)
- χρονολόγιο n (chronológio, “log, timetable (also of astronomy)”)
- χρονολογώ (chronologó, “chronologize, date”)
- χρονομεριστικός (chronomeristikós, “time-sharing”)
- χρονομέτρης m (chronométris, “timekeeper (in sports)”)
- χρονομέτρηση f (chronométrisi, “the timekeeping”)
- χρονομετρικός (chronometrikós, “chronometric”)
- χρονομετρώ (chronometró, “I time”)
- χρονόμετρο n (chronómetro, “chronometer; metronome”)
- χρονοντούλαπο n (chronontoúlapo, “dustbin of time, history: consigned to the historical archives”)
- χρονοτριβή f (chronotriví, “loitering, procrastination”)
- χρονοτριβώ (chronotrivó, “loiter, procrastinate”)
- χρονοχρέωση f (chronochréosi, “time-based charges”)
- χωρόχρονος m/χωροχρόνος (chorochrónos, “spacetime”)
- χωροχρονικός (chorochronikós, “temporospatial”)
Further reading
[edit]χρόνος on the Greek Wikipedia.Wikipedia el
Categories:
- Ancient Greek terms with unknown etymologies
- Ancient Greek terms derived from Proto-Indo-European
- Ancient Greek terms inherited from Proto-Indo-European
- Ancient Greek 2-syllable words
- Ancient Greek terms with IPA pronunciation
- Ancient Greek lemmas
- Ancient Greek nouns
- Ancient Greek paroxytone terms
- Ancient Greek masculine nouns
- Ancient Greek second-declension nouns
- Ancient Greek masculine nouns in the second declension
- grc:Grammar
- Koine Greek
- grc:Time
- Greek terms inherited from Ancient Greek
- Greek terms derived from Ancient Greek
- Greek terms with IPA pronunciation
- Greek lemmas
- Greek nouns
- Greek masculine nouns
- Greek terms with usage examples
- el:Grammar
- Greek nouns declining like 'δρόμος'