Balamuthia mandrillaris

La Balamuthia mandrillaris l'è n'améba a vita libra dal gènar “Balamuthia” ch'la tōś al nóm da 'n prufesōr ch'in dal vintéśum sècul 'l iva studiâ e dâ 'l sò cuntribùt in di studi ad chi amébi lè cumpàgni, William Balamuth. La n è incóra stada iśulàda definitivamènt in natùra ma a s pénsa ch'la pòsa vìvar in dal śòni tempràdi parchè a s è vist che soquànti parsòni ad chi pòst lè i gh'aṅ i sò anticòrp. La prima vòlta ch'a s è catâ la Balamuthia mandrillaris in 'n èsar vivènt 'l è stâ in dal 1986 in un mandrìl dal zoo ad San Diego in di Stat Unî. A n è minga ciàr cuma la bèstia la l'àppia tòlta, a s pénsa da na frida o cun dla pólvra cun l'améba in mèś tirànd fiâ.

In d'l óm cl'améba chè la pōl far vgnir un mâł dimóndi brut a 'l sarvèl, l'encefalìte amèbica granulomatóśa, specialmènt quànd òṅ al gh'à 'l diféśi dimóndi basi. I caś ripurtâ i n èṅ minga tant, a s pōl dar parchè dal vòlti a n è minga fàcil batśàr al mâł giùst. In tut al manéri i èṅ dimóndi pôc qvéi ch'i l'aṅ scampàda, armagnénd uféś in dla tèsta par tuta la vita fra 'l àtar. L'è pruâ che na parsòna la la pòsa ciapàr faghénd un trapiànt ^[1]. Dòp avér-la tòlta, al mâł al pōl saltàr fóra dòp soquànti stmani faghénd di infesiòṅ a 'l sarvèl, mâł ad tèsta, fadìga a mandàr śò, paràliśi, gnuca dûra, févra, ingòsa, vdudi dópi, cretinìśia. Al sistéma imunitàri al fà fadìga a cumbàt'r-la parchè i glòbui biànc i èṅ più pìcui ad lē, al diamétar dl'améba l'è ad 15-60 µm, dònca i n gh la càvan minga a magnàr-li.

La Balamuthia mandrillaris la sumìlia dimóndi a l'Acantaméba e cuma lē la s sèra dènt'r a na cisti quànd al cundisiòṅ d'l ambînt in du la s cata i n èṅ briśa favurévuli.