Wasp

The Wasp
Η Τζάνετ Βαν Ντάιν ως Wasp με τον Yellowjacket στο εξώφυλλο του κόμικ The Avengers #71 (Νοέμβριος 2003). Σχέδιο από Τζ. Γκ. Τζόουνς
Εκδότης	Marvel Comics
Πρώτη εμφάνιση	Tales to Astonish #44 (Ιούνιος 1963)
Δημιουργήθηκε από	Σταν Λι Έρνι Χαρτ Τζακ Κίρμπι
Πληροφορίες χαρακτήρα
Alter ego	Τζάνετ Βαν Ντάιν
Ψευδώνυμο(α)	Winsome Wasp
Είδος	Άνθρωπος που μεταλλάσσεται
Φύλο	Θηλυκό
Συμμετοχή σε ομάδες	Εκδικητές Uncanny Avengers Agents of Wakanda
Συνεργάτες	Χανκ Πυμ
Ικανότητες	Εναλλαγή μεγέθους Πτήση με χρήση φτερών σφήκας Εκρήξεις βιοηλεκτρικής ενέργειας Τηλεπαθητικός έλεγχος εντόμων

Η Wasp (μτφρ: Σφήκα) γνωστή και ως Τζάνετ Βαν Ντάυν, είναι φανταστική υπερηρωίδα που εμφανίζεται στα κόμικ της Marvel Comics. Δημιουργημένη από τον Σταν Λι και τον Τζακ Κίρμπι, εμφανίζεται πρώτη φορά στο Tales to Astonish #44 (Ιούνιος 1963). Είναι γνωστή για την ικανότητά της να συρρικνώνεται και να γιγαντώνεται, να πετά με εντομοειδή φτερά και να εκτοξεύει βιοηλεκτρικά πυρά ενέργειας. Είναι ιδρυτικό μέλος των Εκδικητών καθώς και μακροχρόνια ηγέτιδα της ομάδας.

Τον Μάιο του 2011, η Wasp τοποθετήθηκε 99η στη Λίστα του IGN με τους 100 Κορυφαίους Ήρωες Κόμικ όλων των Εποχών,^[1] και 26η στη λίστα με τους "50 Κορυφαίους Εκδικητές" το 2012.^[2] Ο χαρακτήρας καταχωρήθηκε ως 94η στη λίστα με τις "100 πιο Σέξι Γυναίκες των Κόμικ" του Comics Buyer's Guide^[3] Το 2013, καταχωρήθηκε ως η 5η μεγαλύτερη των Εκδικητών όλων των εποχών από την Marvel.com.^[4] Ο χαρακτήρας κάνει την εμφάνισή του στην ταινία του Κινηματογραφικού Σύμπαντος της Marvel Ant-Man (2015), ενώ η Μισέλ Φάιφερ υποδύεται την Τζάνετ Βαν Ντάυν στις ταινίες Ο Ant-Man και η Σφήκα (2018), Εκδικητές: Η Τελευταία Πράξη (2019) και Ant-Man και Wasp: Κβαντομανία (2023).

Η Τζάνετ Βαν Ντάυν έκανε το ντεμπούτο της στο τεύχος Tales to Astonish #44 (σε πλοκή τού Σταν Λι, και σενάριο του Χ.Ε. Χάντλεϋ, σχεδιασμένη από τον Τζακ Κίρμπι) ως η σύντροφος του Χένρυ "Χανκ" Πυμ, που έγινε η Σφήκα, για να εκδικηθεί τον θάνατο του πατέρα της, επιστήμονα Βέρνον Βαν Ντάυν. Συμμετείχε και στα τεύχη Tales to Astonish #44 ως το τεύχος #69.

Ήταν επίσης ιδρυτικό μέλος των Εκδικητών, εμφανιζόμενη στα πρώτα τεύχη, δίνοντας την ονομασία στην ομάδα. Με τους Εκδικητές έγινε πιο γνωστή η Τζάνετ στο κοινό. Στην αρχή ήταν ο αδύναμος κρίκος της ομάδας, μα αργότερα έγινε μία από τα πιο έξυπνα και ευρηματικά μέλη. Αν και έχει κάνει αρκετές αποχωρήσεις από την ομάδα, είναι από τα πιο ενεργά μέλη και έχει υπάρξει αρχηγός της ομάδας για πολύ περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο μέλος.

Κατά τη διάρκεια των απουσιών της από τους Εκδικητές, η Τζάνετ εμφανίζεται σε πολλές άλλες ιστορίες, όπως ως βασικός χαρακτήρας στο Marvel Feature τεύχη #6-10. Έχει κάνει και σποραδικές εμφανίσεις σε κόμικ όπως Captain America, Iron Man, και Fantastic Four.

Η Τζάνετ έγινε αρχηγός των Εκδικητών στο τεύχος Εκδικητές τόμος 1 #217, μία θέση που κράτησε ως το τεύχος #278 δίνοντας για μικρό διάστημα την ηγεσία στο Όραμα. Εμφανίστηκε στο τεύχος #32 των Εκδικητών τής Δυτικής Ακτής, γινόμενη πλήρες μέλος αργότερα.

Έκανε μερικές εμφανίσεις στο Εκδικητές τόμος 3, επιστρέφοντας ως ενεργό μέλος τής ομάδας στο τεύχος #27 πριν λάβει ηγετικό ρόλο. Εκείνη και ο Captain America έγιναν συναρχηγοί από το τεύχος #38.

Μετά τα γεγονότα τού "Εκδικητές Διαλυθείτε" (Avengers Disassembled), η Τζάνετ εμφανίστηκε σε περιορισμένα τεύχη τού Beyond! πριν μπει ξανά στους Εκδικητές στη σειρά οι Δυνατοί Εκδικητές τόμος 1 #1-11. Είχε θεωρηθεί νεκρή κατά την διάρκεια της Μυστικής Εισβολής το 2008, μα αργότερα επέστρεψε και ως τώρα είναι ενεργή στους Εκδικητές.

Στην πορεία τής σειράς των Εκδικητών  τη δεκαετία του 1970, ο δημιουργός Τζωρτζ Πέρεζ, άλλαξε πολλές φορές την στολή της, προσδίδοντας σημαντικά έτσι στην εξέλιξη του χαρακτήρα:

Έγινε αστείο. Στην περίπτωση της Wasp, πρόσεξα ότι έχει τόσες πολλές στολές που στην πορεία είπα "Γιατί όχι;" Νομίζω ότι ήμουν τόσον καιρό στη δημιουργία του κόμικ που αυτό που κάποτε ήταν ιδιοσυγκρασία τού χαρακτήρα, έγινε ολοκληρωτικά μέρος τού χαρακτήρα της.^[5]

Η Τζάνετ Βαν Ντάυν γεννημένη στο Κρέσκκιλ, του Νιου Τζέρσεϊ, είναι η κόρη του πλούσιου επιστήμονα Βέρνον Βαν Ντάυν. Όταν ο πατέρας της σκοτώνεται από μία εξωγήινη οντότητα που εξαπολύεται κατά τη διάρκεια ενός πειράματός του, η Τζάνετ στρέφεται στον συνεργάτη του, Δρ Χένρυ "Χανκ" Πυμ να την βοηθήσει και τον πείθει. Για να εκδικηθεί τον θάνατο του πατέρας της υπόκειται σε μία βιοχημική διεργασία που της δίνει την ικανότητα να εξάγει φτερά στο σώμα της και να συρρικνώνεται  και χρησιμοποιεί αυτό που ονομάζεται "σωματίδιο Πυμ", για να μπορεί να αλλάζει το μέγεθός της. Μαζί, αυτή και ο Άνθρωπος-Μυρμήγκι νικούν τον εξωγήινο και παίρνουν την εκδίκηση για τον πατέρα της. Η Τζάνετ αποφασίζει να παραμείνει η Σφήκα και να γίνει σύντροφος του Χανκ, καθώς τον ερωτεύτηκε, αν και αρχικά ο Χανκ την απορρίπτει λόγω των ομοιοτήτων της με την πρώτη του σύζυγο που είχε φονευτεί.^[6]

Όσο ήταν η σύντροφος του Χανκ, πήρε μέρος σε διάφορες μάχες με κακοποιούς. Αν και αρχικά, δεν είχε αμυντικές ικανότητες, η Τζάνετ αποδεικνύεται πηγαίο ταλέντο, χρησιμοποιώντας την ικανότητά της να επικοινωνεί με όσα έντομα πετούν, καθώς και μία είδους βελόνα για να μετέρχεται των ανθρώπων ως εργαλεία. Αργότερα, χρησιμοποιεί ένα μικροσκοπικό όπλο, το πρωτότυπο κεντρί τής σφήκας.^[7]

Μετά την πρώτη αναμέτρηση με τον Λόκι που έφερε τον συνασπισμό και των ιδρυτικών μελών των Εκδικητών, η Τζάνετ και ο Χανκ είναι αυτοί που προτείνουν τη δημιουργία μίας ομάδας υπερηρώων. Η Τζάνετ προτείνει το όνομα της ομάδας και γίνεται ιδρυτικό μέλος^[8] Ποτέ δεν έχασε την πίστη και το κουράγιο της και εκ φύσεως μία εξωστρεφής προσωπικότητα, η Τζάνετ πάντα βρίσκεται στο κέντρο των συγκρούσεων με τους κακούς, που συμπεριλαμβάνουν Νορβηγούς θεούς και εξωγήινους, παρά το ότι είναι το μέλος χωρίς ιδιαίτερες δυνάμεις στην ομάδα. Η Τζάνετ συχνά κάνει σχόλια για τη γοητεία των άλλων ανδρών της ομάδας, ειδικά του Thor, για να προκαλέσει τη ζήλια του Χανκ και να τον κάνει να δεχτεί σχέση μαζί της. Στα πρώτα βήματα της καριέρας της, τραυματίζεται σοβαρά στη μάχη με τον Κόμη Νεφάρια και παραλίγο να πεθάνει από ρήξη πνεύμονα. ^[9] Φεύγει από την ομάδα κάποια τεύχη αργότερα.^[10] Όταν επιστρέψει στο Εκδικητές τόμος 1 #26, οι δυνάμεις συρρίκνωσής της έχουν αναπτυχθεί σε τέτοιον βαθμό, ώστε να μην έχει ανάγκη τις κάψουλες σωματιδίου Πυμ, για να αλλάζει μέγεθος.

Αν και η Τζάνετ σε πολλές περιστάσεις ήλπιζε ότι ο μακροχρόνιος δεσμός της, ο Χανκ, θα την ζητούσε σε γάμο, ^[11] η σχέση τους δεν φτάνει σε τέτοιο σημείο, μέχρι την στιγμή που κάθε δραματικό συμβαίνει. Ένας νέος αυτόκλητος τιμωρός, ο Yellowjacket εισβάλλει στην έπαυλη των Εκδικητών, και ζητά να γίνει δεκτός ως μέλος τής ομάδας, λέγοντας ότι έχει σκοτώσει τον Χανκ Πυμ και απάγει την Τζάνετ. Μην πιστεύοντας ότι έχει σκοτώσει τον Χανκ, εκείνη προσπαθεί να βρει που θα κρατάει τον Χανκ,^[12] μα συνειδητοποιεί ότι ο Yellowjacket είναι ο Χανκ. Πριν το αποκαλύψει, και κατά τη διάρκεια που ο Yellowjacket πιστεύει ότι σκότωσε τον Χανκ, η Τζάνετ τον παντρεύεται, μα κατά τη διάρκεια του γάμου επιτίθεται το Τσίρκο τού Εγκλήματος. Κατά τη διάρκεια της μάχης, αποκαλύπτεται ότι ο Yellowjacket είναι ο Πυμ.^[13]

Μετά από μία ακόμα αποχώρησή της από την ομάδα, η Τζάνετ Βαν Ντάυν γίνεται μέλος των Απελευθερωτριών (Lady Liberators),^[14] πριν φύγει και από την ομάδα αυτή. Έπειτα παγιδεύεται στο μέγεθος του εντόμου και πολεμά κακούς όπως ο Δόκτωρ Νέμεσις, ο Ανεμοστρόβιλος.^[15] Πάλευε ακόμα με τον Equinox μαζί με τον Spider-Man και τον Κίτρινο Μανδύα. Κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου, οι δυνάμεις της αυξήθηκαν επιτρέποντάς την να χρησιμοποιεί την βιοηλεκτρική ενέργεια του σώματός της εκτοξεύοντας ριπές ενέργειας που ονομάζει "κεντριά σφήκας".^[16]

Κατά τη διάρκεια του τελευταίου διαλείμματός της από τους Εκδικητές, η Τζάνετ προσεγγίζει την ομάδα με έγνοιες για τον σύζυγό της που υπέφερε από κλονισμό και είχε επιτεθεί σε τέως συμπολεμιστές. Σε μια προσπάθεια να βοηθήσει τον Χανκ, αιχμαλωτίζεται από έναν Χαν που έχει υποστεί πλύση εγκεφάλου,^[17] και χρησιμοποιείται από τον Ultron ως πρότυπο, για να δημιουργήσει την Ιοκάστη, ένα ρομπότ σύντροφο. Απελευθερώνεται, όταν η Ιοκάστη ειδοποιεί τους Εκδικητές για την τοποθεσία, και ο Black Panther προτείνει ότι η ικανότητα της Τεχνητής Νοημοσύνης που τους κάλεσε ήταν λόγω της προσωπικότητας της Τζάνετ μέσα της.^[18]

Η Τζάνετ ανακαλύπτει ότι ο σύζυγός της, τώρα παρανοϊκός, και λεκτικά αμείλικτος, έχει κατασκευάσει ένα πλάνο, για να φαίνεται καλός στους Εκδικητές, σκηνοθετώντας μία επίθεση εναντίον των Εκδικητών. Εκείνη προσπαθώντας να σταματήσει τον Χανκ, δέχεται ένα χτύπημα υπό εκείνον. Η Τζάνετ αποχωρεί από την ομάδα και χωρίζει τον Χανκ.^[19]

Όταν η Τζάνετ επιστρέφει στους Εκδικητές, προτείνει ότι η ομάδα χρήζει νέας ηγεσίας και θέτει τον εαυτό της σε αυτόν τον ρόλο. Εκλέγεται στη θέση από τον Thor, τον Iron Man και τον Captain America.^[20] Η Τζάνετ με φυσικό τρόπο διαχειρίζεται τον ρόλο της, αποδεικνύοντας ότι είναι έξυπνη και ικανή ηγέτιδα και λαμβάνει τα θετικά σχόλια του Κάπτεν Αμέρικα για το ηγετικό της ταλέντο. Θέτει το θέμα της αύξησης των γυναικείων μελών στην ομάδα, φέρνοντας την She-Hulk και την Captain Marvel Μόνικα Ραμπώ στην ομάδα.

Όσο βρίσκεται στη θέση, η Τζάνετ ξεκινά να εργάζεται και ως επαγγελματίας σχεδιάστρια μόδας. Ανανεώνει και την κοινωνική της ζωή, μπαίνοντας σε έναν παθιασμένο έρωτα με τον δισεκατομμυριούχο Τόνυ Σταρκ, πριν μάθει ότι είναι ο Iron Man. Διαλύει τη σχέση, λέγοντας ότι δεν μπορεί να έχει δεσμό με κάποιον τής ομάδας που είναι και φίλος του τέως συζύγου της.^[21]

Η Τζάνετ για λίγο παραδίδει τα σκήπτρα στο Όραμα,^[22] μα σύντομα παίρνει τα ηνία πίσω. Η νέα ομάδα αποδεικνύεται δύσκολη και η Τζάνετ τα βάζει με τον Ηρακλή, που έχει θέμα με μία γυναίκα στην ηγεσία. Τότε είναι που γνωρίζει τον Διαστημικό Φαντομά και τον νικά. Κατά τη διάρκεια του Μυστικού Πολέμου η Τζάνετ αιχμαλωτίζεται από τον Magneto, όμως αλλάζει την κατάσταση προς το όφελός της, προσποιούμενη ότι έχει γοητευτεί και μαθαίνει τα σχέδιά του και τον νικά, φεύγοντας να ειδοποιήσει τους Εκδικητές.

Πολλά χρόνια αργότερα, η Τζάνετ επιστρέφει στους Εκδικητές, αρχικά ως αναπληρωματικό μέλος, αργότερα ως πλήρες. Κατά τη διάρκεια του Πολέμου τής Μοίρας, η Τζάνετ γίνεται αρχηγός των Ηνωμένων Εκδικητών για μεγάλες διαφορετικές περιόδους, υπό τον λόγο ότι έχει "εσωτερική της δύναμη και ευκινησία στην καθοδήγηση της ομάδας χωρίς να γίνεται ελεγχομανής".^[23] Μετά τον Πόλεμο της Μοίρας, η Τζάνετ επιστρέφει στους Εκδικητές με την αρχηγία και οδηγώντας την ομάδα σε πολλές μάχες, όπως και με τον Κανγκ τον Κατακτητή που εισέβαλε στη Γη..^[24]

Η Τζάνετ για άλλη μία φορά γίνεται ηγέτης των Εκδικητών και συνεχίζει να βεβαιώνει ότι είναι μία ισχυρή παρουσία τής ομάδας. Υπό την ηγεσία της η ομάδα έχει πλειοψηφία γυναικών πλέον για πρώτη φορά στην ιστορία των Εκδικητών. Αν και η σχέση της με τον Χανκ Πυμ παραμένει δυνατή για μεγάλο διάστημα, αρνείται την πρότασή του να ξαναπαντρευτούν, λέγοντας ότι δεν θα τον ξαναπαντρευτεί ποτέ.^[25] Κατά τη διάρκεια της πλοκής τού Λεοντόκαρδου του Άβαλον, η Τζάνετ εμφανίζεται να πολεμά και ως γίγαντας, μια ικανότητα που σπάνια ως τότε χρησιμοποιούσε. Είναι τόσο δυνατή σε αυτό το μέγεθος που μπορεί να τα βάλει και με τζετ.^[26] Έχει ένα σύντομο φλερτ με τον συμπολεμιστή της Hawkeye.^[27]

Σε μία συζήτηση με για τον δεσμό της με τον Hawkeye με την Scarlet Witch,  η ψιλοζαλισμένη Wasp ομολογεί τη φοβία της για εγκυμοσύνη και κατά λάθος αναφέρει τα παιδιά της Γουάντας Μάξιμοφ^[28] των οποίων την αφύσικη οντότητα η Αγκάθα Χάρκνες είχε σβήσει από τη μνήμη της Μάγισσας. Αυτό που ξέφυγε από το στόμα της προκαλεί στην Κόκκινη Μάγισσα μια αυξανόμενη αστάθεια και αύξηση των δυνάμεων της, προκαλώντας έναν νευρικό κλονισμό που οδηγεί στα γεγονότα της σειράς "Εκδικητές Διαλυθείτε" Avengers Disassembled. Η Τζάνετ πέφτει σε κώμα από μια καταστροφική She-Hulk κατά τη διάρκεια μιας επίθεσης της Κόκκινης Μάγισσας στην Έπαυλη των Εκδικητών. Ο Χανκ Πυμ την προσέχει στο νοσοκομείο και όταν συνέρχεται, επανασυνδέονται και μαζί αποχωρούν από τους Εκδικητές, για να χτίσουν μια νέα ζωή μαζί στην Οξφόρδη.^[29]

Κατά τη διάρκεια του υπερηρωικού Εμφυλίου Πολέμου, η Τζάνετ βαν Ντάυν ήταν υπέρ τής καταγραφής και προτείνει να πιέσουν τα πράγματα, για να πάρουν τον έλεγχο μετά τον φόνο του Μπιλ Φόστερ από τον Κλώνο τού Thor, κάτι που την τάραξε πολύ. Επίσης γίνεται η παρουσιάστρια του ριάλιτι σόου υπέρ τής καταγραφής των υπερηρώων.^[30]

Η Τζάνετ βαν Ντάυν επιλέγεται ως μέλος των Δυνατών Εκδικητών από τον Κάρολ Ντάνβερς και τον Τόνυ Σταρκ ως μέλος της Πρωτοβουλίας των Πενήντα Πολιτειών.^[31] Κατά την διάρκεια αυτής τής προσπάθειας να καταστρέψει την ανθρωπότητα, εκείνη συμπεραίνει σωστά ότι ο Ultron έχει καταλάβει το σώμα τού Iron Man^[32] Όταν εξωγήινα όντα συμβιωτές επιτίθενται στην Νέα Υόρκη, η Τζάνετ χρησιμοποιεί μία φόρμουλα που της έδωσε ο Χανκ Πυμ - ο οποίος τελικά ήταν ένας σφετεριστής Σκραλ- το οποίο της δίνει τη δυνατότητα να γιγαντώνεται χωρίς τις παρενέργειες. Στην αρχή της μάχης, γίνεται για λίγο ένα συμβιωτικό τέρας, πριν θεραπευτεί από τον Σταρκ^[33]

Η Τζάνετ είναι ανάμεσα στους Δυνατούς Εκδικητές, που πολεμούν το διαστημόπλοιο των Σκραλ. Αργότερα μαζί με τους υπόλοιπους Εκδικητές αντιμετωπίζει τους Σκραλ, ενώ κατά την διάρκεια της μάχης, ο πραγματικός λόγος του ορού που ο Σκραλ-Χανκ Πυμ της έδωσε αποκαλύπτεται. Αφού η Βασίλισσα Βεράνκε θεωρείται νεκρή, ο σφετεριστής Σκραλ πατάει το πλήκτρο που αυξάνει επί τόπου το μέγεθος της Τζάνετ. Συνειδητοποιεί ότι το "νέο" σωματίδιο Πυμ της έχει δώσει την ικανότητα να γίνει βιο-βόμβα. Η Τζάνετ μεγεθύνεται σε τεράστιο ύψος, εκπέμποντας θανάσιμες μαύρο-μοβ ριπές ενέργειας, και είναι έτοιμη να εκραγεί. Η Τζάνετ επιχειρεί να διαφύγει του πεδίου τής μάχης διασκορπιζόμενη στο τίποτα. Ο Thor συντετριμμένος ορκίζεται να εκδικηθεί για χάρη της.^[34]

Μετά τον θάνατο της Τζάνετ, ο Χανκ Πυμ καταλήγει στο να αναλάβει εκείνος τον ρόλο τής Wasp.^[35]

Ακολουθώντας τα γεγονότα του Avengers vs. X-Men, αποκαλύφθηκε ότι η Τζάνετ βαν Ντάυν δεν είχε πεθάνει τελικά, μα, είχε διαφύγει στο Μικροσύμπαν. Χρησιμοποιώντας την κάρτα επικοινωνίας των Εκδικητών, καταφέρνει να στείλει σήμα βοήθειας με την βοήθεια ενός ντόπιου του Κρου-Σάνι. Ο Γίγαντας, ο Captain America, ο Thor και ο Iron Man πηγαίνουν στο Μικροσύμπαν, για να την απελευθερώσουν και την βρίσκουν ζωντανή να πολεμά έναν κακό άρχοντα, τον Λόρδο Γκούζαρ, που έχει κατακτήσει το Μικροσύμπαν. Αφού τον νικήσουν απελευθερώνουν το Μικροσύμπαν από την τυραννία του και επιστρέφουν μαζί στο κανονικό σύμπαν.^[36]

Η Τζάνετ επιστρέφει στην Ομάδα Ενότητας Εκδικητών. Μυστικά χρηματοδοτεί την ομάδα, ώστε να αποφευχθεί η ανάμειξη της κυβέρνησης.^[37] Κατά τη διάρκεια των γεγονότων με τους Απάνθρωπους, η Τζάνετ επιστρέφει στο Μικροσύμπαν, για να σώσει μία οικογένεια που έχει οδηγηθεί εκεί μετά από την αφύπνιση ενός Απάνθρωπου. Εκεί αντιμετωπίζει ξανά τον Γκουζαρ, πριν γυρίσει στο κανονικό σύμπαν.^[38] Στη μάχη των Εκδικητών με τους Καβαλάρηδες του Θανάτου, η Wasp χρησιμοποιεί την ικανότητά της να μεγεθύνεται και να ελέγχει τα έντομα.^[39] Αφού η ομάδα νικηθεί και η Γη καταστραφεί, η Wasp είναι η μόνη άνθρωπος που επιβίωσε και ξεκινά σχέση με τον Havok (Άλεξ Σάμερς) με τον οποίο αποκτά μία κόρη, την Κέιτι. Χρόνια αργότερα, στον Πλανήτη Χ, αιχμαλωτίζεται όταν εκείνη και ο Όλεθρος καταστρέφουν ένα φράγμα ταχύοντος, αποτρέποντας ένα ταξίδι στον χρόνο. Καταφέρνουν να αποτρέψουν την καταστροφή τής Γης, συνάπτοντας συμμαχία με τον Κανγκ και προβάλλοντας τα μυαλά τους πίσω στους παλιούς τους εαυτούς (με την φυσικής μορφής μεταφορά στον χρόνο να είναι ακόμα αδύνατη) μα ο Κανγκ παίρνει την κόρη τους σε ένα μέρος εκτός χρόνου, για να την "προστατεύσει" από τις αλλαγές τού χωροχρόνου,^[40] ο Κανγκ στη συνέχεια προσπαθεί να την χρησιμοποιήσει ως όμηρο, για να αναγκάσει τον Όλεθρο να σταματήσει να του επιτίθεται.^[41] Αν και ο Άλεξ παραμορφώνεται μετά την μάχη, εκείνος και η Τζάνετ παραμένουν μαζί. Μαζί τους επικοινωνεί ο Ιμμόρτους (Immortus) λέγοντας ότι μπορεί να επιστρέψει την κόρη τους, αν λάβουν δράση την σωστή χρονική στιγμή σύλληψής της, μα τους προειδοποιεί για την απειλή τού Κόκκινου Κρανίου.^[42]

Αφού το Κόκκινο Κρανίο προκαλέσει μία "αλλαγή ηθικής" σε όλους όσοι ήταν παρόντες (ήρωες ή κακοποιοί) στην καταστροφή του,^[43] ο Άλεξ επιχειρεί να διαφωνήσει ως προς τη ζωή της Τζάνετ με τους X-Men, οι οποίοι ετοιμάζονται να θέσουν σε λειτουργία μία γενετική βόμβα που θα καταστρέψει όλους του μη-μεταλλαγμένους στην ακτίνα τής έκρηξης, μα αποδέχεται την απόφαση.^[44] Αφού ο Καρνάζ θυσιάζεται, για να περιορίσει την έκρηξη,^[45] ο Άλεξ επιχειρεί να λάβει τα εύσημα, μα η Τζάνετ διαβλέπει την απάτη. Αν και όλα γίνονται κανονικά, οι δυο τους χωρίζουν για τα καλά, όταν ο Άλεξ γίνεται ένας από τους τρεις (οι άλλο δύο είναι ο Τόνυ Σταρκ και ο Sabretooth) που διατηρήθηκαν στην νέα κατάσταση.^[46]

Χρησιμοποιώντας την κυτταρική εμφύτευση υποατομικών σωματιδίων Πυμ, η Wasp διαθέτει τη δύναμη να αλλάζει το φυσικό της μέγεθος, εκτρέποντας/αποκτώντας τη μάζα τού σώματός της από μία εναλλακτική διάσταση τον Κόσμο. Είναι ικανή να σμικρυνθεί σε ελάχιστα εκατοστά ή να γιγαντωθεί ως και εκατοντάδες μέτρα. Ενδιάμεσα μεγέθη είναι δυνατά μα καταπονούν το σώμα της. Αρχικά, αυτές οι δυνάμεις δίδονταν από χρήση τού αερίου των σωματιδίων Πυμ μέσω ειδικών κάψουλων και βιοχημικής αύξησης του Χένρυ Πυμ. Με τον καιρό όμως, το σώμα της απορρόφησε αρκετά σωματίδια ώστε να προκαλέσει στα κύτταρά της να μεταλλαχτούν από την συνεχή έκθεση στα σωματίδια Πυμ, επιτρέποντάς της να αλλάζει μέγεθος κατά βούληση.

Στο συρρικνούμενο μέγεθος, η δύναμή της αυξάνεται καθώς η σωματική της μάζα συμπιέζεται. Σε γιγάντιο μέγεθος, η δύναμη και η αντοχή της αυξάνονται γεωμετρικά με το ύψος της, φτάνοντας σε υπεράνθρωπα επίπεδα. Παρά τα πλεονεκτήματα του γιγάντιου μεγέθους, η Τζάνετ συνήθως προτιμά να παραμένει μικροσκοπική Wasp , χρησιμοποιώντας την ικανότητα γιγάντωσης μόνο σε καιρούς υψηλού κινδύνου.

Στο μικρό της μέγεθος, η Wasp αναπτύσσει ένα ζεύγος ημιδιάφανων φτερών εντόμου στην πλάτη της ως αποτέλεσμα γενετικών μετατροπών που παρήχθησαν από τον Χανκ Πυμ. Αυτά της προσδίδουν τη δύναμη της πτήσης, σε ταχύτητα ως και 64 χλμ/ώρα. 

Η Wasp είναι ικανή να συλλέξει και να αυξήσει την φυσική βιοηλεκτρική της ενέργεια, απελευθερώνοντάς την μέσω των χεριών της σε μορφή δυναμικών ηλεκτρικών ακτίνων ενέργειας, τα οποία αποκαλεί "ακτίνες κεντρίσματος" "κεντρίσματα" "κεντριά σφήκας". Αρχικά, χρειάζονταν ειδικές συσκευές στους καρπούς, ώστε να παραχθούν αυτά, μα, ξανά, η απορρόφηση του σωματιδίου Πυμ, της επιτρέπει να χρησιμοποιεί την ικανότητα αυτή χωρίς βοήθεια.

Οι γενετικές μετατροπές τής Wasp τής προσδίδουν επίσης την ικανότητα να εξάγει μικροσκοπικές κεραίες στους κροτάφους της, οι οποίες της επιτρέπουν να επικοινωνεί τηλεπαθητικά, καθώς και να ελέγχει τα έντομα. Όμως, αυτή είναι μία ικανότητα που σπάνια χρησιμοποιεί.

Η Βαν Ντάυν παρουσιάζει πολλές μη υπεράνθρωπες ικανότητες που της προσέδωσαν την φήμη και την προσοχή, με μεγαλύτερο προσόν το γούστο της στην μόδα. Σε όλες σχεδόν της εμφανίσεις της, παρουσιάζει μία νέα στολή, που υπονοείται ότι σχεδίασε και κατασκεύασε η ίδια ως χαρισματική σχεδιάστρια μόδας. Είναι επίσης ικανή ερασιτέχνιδα σεναριογράφος. Η Wasp είναι εκπαιδευμένη στην άοπλη μάχη από τον Captain America και στην μάχη χρησιμοποιεί την ειδικές δυνάμεις που έλαβε από τον Χένρυ Πυμ. Επιπροσθέτως, η Wasp είναι η πιο διαισθητική ενώ είναι έμπειρη και καλή στην στρατηγική. Με ευκολία συμπέρανε ότι ένα χημικό ατύχημα προκάλεσε μια μορφή σχιζοφρένειας στον Χένρυ ^[47] και ότι η σχέση μεταξύ της Scarlet Witch και του Vision είναι αποτέλεσμα της πρόσμιξης της προσωπικότητας του Ανθρώπου Θαύμα και καταλαβαίνει ότι η ταυτότητα του Iron Man είναι ο Τόνυ Σταρκ.

• Η Wasp εμφανίζεται στο Οι Υπερήρωες της Marvel  με τη φωνή της Πεγκ Ντίξον.
• Η Wasp κάνει ένα πέρασμα στο επεισόδιο των Fantastic Four "Η Μάχη τού Ζωντανού Πλανήτη".
• Η Wasp εμφανίζεται στο Οι Εκδικητές: Ενωμένοι Αντιστέκονται
• Η Wasp εμφανίζεται στο The Super Hero Squad Show, με την φωνή της Τζένιφερ Μόρισον.^[48]
• Η Τζάνετ Βαν Ντάυν/Σφήκα εμφανίζεται ως βασικός χαρακτήρας στη σειρά: Οι Εκδικητές: Οι Δυνατότεροι Ήρωες της Γης.^[49]

• Η Wasp εμφανίζεται στα κινούμενα σχέδια που βγήκαν κατ'ευθείαν για κατ'οίκον προβολή Απόλυτοι Εκδικητές και Απόλυτοι Εκδικητές 2.
• Ο γιος της Τζάνετ Βαν Ντάυν, ο Χένρυ Πυμ ο Νεότερος, εμφανίζεται στην ταινία Νέοι Εκδικητές: Ήρωες του Αύριο.
• Η Wasp επρόκειτο να εμφανιστεί στην ταινία του 2012 Οι Εκδικητές.^[50]
• Η Χέυλυ Λόβιτ κάνει μία σύντομη εμφάνιση ως Τζάνετ Βαν Ντάυν σε ένα αναδρομικό απόσπασμα της ταινίας του 2015 Ant-Man.^{[51][52][53][52]} Στην ταινία αποκαλύπτεται ότι ήταν Πράκτορας για την Α.Σ.Π.Ι.Δ.Α. μαζί με τον σύζυγό της, Χανκ Πυμ, φορώντας μία στολή παρόμοια με αυτή του Ant-Man ονομαζόμενη "η Wasp". Θυσιάστηκε συρρικνωμένη στο Κβαντικό Πεδίο, για να σταματήσει ένα Σοβιετικό Πύραυλο. Σε ένα απόσπασμα ανάμεσα στους τίτλους τέλους, η Χόουπ Βαν Ντάυν παίρνει ένα πρωτότυπο αναβαθμισμένο αντίγραφο της στολής της Wasp, που είχε η μητέρα της.^[54]
• Η Μισέλ Φάιφερ υποδύεται την Τζάνετ Βαν Ντάυν στις ταινίες Ο Ant-Man και η Σφήκα (2018), Εκδικητές: Η Τελευταία Πράξη (2019) και Ant-Man και Wasp: Κβαντομανία (2023).