Ιακωβίνη της Βαυαρίας

Ιακωβίνη του Αινώ
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	15  Ιουλίου 1401 Λε Κενουά
Θάνατος	8  Οκτωβρίου 1436 Teylingen
Αιτία θανάτου	φυματίωση
Συνθήκες θανάτου	φυσικά αίτια
Τόπος ταφής	Binnenhof
Χώρα πολιτογράφησης	Γαλλία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Γαλλικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	πολιτικός
Οικογένεια
Σύζυγος	Ιωάννης της Γαλλίας (από 1406)[1][2] Ιωάννης Δ΄ της Βραβάντης (από 1418)[1][2] Χάμφρεϊ, δούκας του Γκλόστερ[1][2] Φρανκ φαν Μπόρσελε (από 1432)[1][2]
Τέκνα	child Plantagenet[3]
Γονείς	Γουλιέλμος Β΄ της Βαυαρίας[1] και Μαργαρίτα της Βουργουνδίας[1]
Αδέλφια	Edward, Lord of Hoogwoud
Οικογένεια	Οίκος του Βίττελσμπαχ
Θυρεός
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Η Ιακωβίνη της Βαυαρίας (γερμανικά: Jacoba van Beieren, 15 Ιουλίου 1401 - 8 Οκτωβρίου 1436), δούκισσα της Βαυαρίας-Στράουμπινγκ, κόμισσα της Ολλανδίας, της Ζηλανδίας και του Αινώ ήταν κόρη και διάδοχος του Γουλιέλμου Β΄, δούκα της Βαυαρίας και της Μαργαρίτας της Βουργουνδίας κόρης του Φιλίππου του Τολμηρού και της Μαργαρίτας Γ΄, κόμισσας της Φλάνδρας. Ήταν δελφίνη της Γαλλίας την περίοδο (1415 - 1417) και δούκισσα του Γκλόστερ την δεκαετία του 1420 μέσω του γάμου της με τον Χάμφρεϊ, δούκα του Γκλόστερ ο οποίος τελικά κηρύχθηκε άκυρος. Η Ιακωβίνη ήταν η τελευταία ηγεμόνας του Αινώ και της Ολλανδίας από τον Οίκο του Βίτελσμπαχ, μετά τον θάνατο της οι περιοχές κληρονομήθηκαν από τον Φίλιππο Γ΄ τον Καλό δούκα της Βουργουνδίας.

Σε ηλικία 22 μηνών (5 Μαΐου 1403) και στην συνέχεια σε ηλικία 5 ετών (29 Ιουνίου 1406) η Ιακωβίνη αρραβωνιάστηκε τον Ιωάννη του Τουραίν τέταρτο γιο του Καρόλου ΣΤ΄ της Γαλλίας και της Ισαβέλλας της Βαυαρίας. Τα παιδιά μεταφέρθηκαν στο κάστρο του Λε Κουενόι στο Αινώ, το αγόρι ανατράφηκε από τον μελλοντικό πεθερό του αφού ήταν πιθανός διάδοχος του στο Αινώ αφού στο γαλλικό στέμμα είχε ελάχιστες ελπίδες.^[4] Στις 22 Απριλίου 1411 ο πάπας έδωσε την απαραίτητη απαλλαγή, ο γάμος πραγματοποιήθηκε στη Χάγη στις 6 Αυγούστου 1415 όταν η Ιακωβίνη ήταν 14 ετών.^[5] Με τον γάμο αυτό ο πατέρας της κατόρθωσε να εξασφαλίσει τη διαδοχή του, αφού είχε άλλα 9 νόθα αδέλφια και η Ιακωβίνη αν και κόρη ήταν το μόνο νόμιμο παιδί του. Τα κληρονομικά της δικαιώματα θα αμφισβητηθούν αργότερα από τον θείο της Ιωάννη, επίσκοπο της Λιέγης, και από το 1419 θα αμφισβητηθούν και από τον ξάδελφό της Φίλιππο τον Καλό, δούκα της Βουργουνδίας. Τέσσερις μήνες μετά τον γάμο της στις 15 Δεκεμβρίου του 1415 ο μεγαλύτερος αδελφός του συζύγου της Λουδοβίκος του Γκυγιέν πέθανε, ο Ιωάννης της Γαλλίας (1398-1417) έγινε δελφίνος και διάδοχος του γαλλικού θρόνου. Ο πατέρας της Γουλιέλμος Β΄ ο οποίος είχε οριστεί ηγεμόνας του μελλοντικού βασιλείου της Γαλλίας απέκτησε σημαντική επιρροή στη γαλλική αυλή, αλλά η επιρροή του εξαρτιόταν σημαντικά από τον Γερμανό αυτοκράτορα Σιγισμόνδο του Λουξεμβούργου, ο οποίος είχε καταφέρει να οριστεί κηδεμόνας της Ιακωβίνης. Τον Μάρτιο του 1416 ο κόμης Γουλιέλμος έθεσε θέμα το γεγονός ότι ο Γουλιέλμος ήταν φιλοξενούμενος του Ερρίκου Ε΄ της Αγγλίας, αλλά το αίτημα του απορρίφθηκε και επέστρεψε εξοργισμένος στο Αινώ.

Στις 4 Απριλίου 1417 πέθανε ο σύζυγός της δελφίνος Ιωάννης πιθανώς δηλητηριασμένος και η Ιακωβίνη έμεινε χήρα σε ηλικία 16 ετών, δυο μήνες αργότερα στις 31 Μαΐου πέθανε και ο πατέρας της από μόλυνση που προήλθε από το δάγκωμα σκύλου, η Ιακωβίνη μόνη της πλέον έπρεπε να διεκδικήσει τα δικαιώματα της. Στο Αινώ η διαδοχή του θρόνου από γυναίκες ήταν συνηθισμένο γεγονός, γι' αυτό αναγνωρίστηκε κόμισσα στις 13 Ιουνίου αλλά στην Ολλανδία και τη Ζηλανδία τα δικαιώματα της αμφισβητήθηκαν. Υποστηρίχτηκε από την παλιά αριστοκρατία αλλά αμφισβητήθηκε από τους οπαδούς του Ιωάννη Γ΄, νεότερου αδελφού του πατέρα της, ο οποίος είχε παραιτηθεί από την επισκοπή της Λιέγης προκειμένου να κληρονομήσει τον αδελφό του. Με την συμβουλή της μητέρας της η Ιακωβίνη έδωσε στον θείο της τον τίτλο του φρουρού και κηδεμόνα της κομητείας του Αινώ προκειμένου να περιορίσει τις φιλοδοξίες του.^[6] Ο αυτοκράτορας Σιγισμόνδος ωστόσο ο οποίος είχε αντιπαρατεθεί με τον πατέρα της από το 1516 αντιστάθηκε περισσότερο στα σχέδιά της παντρεύοντας τον θείο της Ιωάννη στον τρίτο του γάμο με την ανιψιά του Ελισάβετ του Γκορλίτζ δούκισσα του Λουξεμβούργου και χήρα του Αντωνίου της Βραβάντης που σκοτώθηκε στη Μάχη του Αζενκούρ (1415).

Η Ιακωβίνη ξαναπαντρεύτηκε αλλά η νέα επιλογή ήταν ατυχής. Ο Ιωάννης Δ΄ της Βραβάντης που διαδέχτηκε τον πατέρα του σαν δούκας της Βραβάντης, θετός γιος της Ελισάβετ Γκορλίτζ επελέγη σαν ο νέος της σύζυγος, οι σύγχρονοι ιστορικοί χρεώνουν την απόφαση αυτή στην μητέρα της Ιακωβίνης και τον θείο της Ιωάννη τον Άφοβο.^[7] Στις 31 Ιουλίου 1417 δυο μήνες μετά τον θάνατο του Γουλιέλμου Β΄ πραγματοποιήθηκε ο αρραβώνας, ο γάμος έγινε στη Χάγη στις 10 Μαρτίου 1418. Ο γάμος απαιτούσε παπική απαλλαγή η οποία δόθηκε τον Δεκέμβριο του 1417 αλλά ανακλήθηκε στο Συμβούλιο της Κωνσταντίας τον Ιανουάριο του 1418 λόγω της έχθρας που ξέσπασε από τους αντιπάλους της Κωνσταντίας συμπεριλαμβανομένου και του Σιγισμόνδου του Λουξεμβούργου.^[8] Τα οικονομικά προβλήματα του νέου δούκα και η ασθενής πολιτική του προσωπικότητα βοήθησαν τα προβλήματα αυτά να ενταθούν.

Ο Ιωάννης Γ΄ με την υποστήριξη του βασιλιά Σιγισμόνδου και τον Κοντ ξεκίνησε ένοπλο αγώνα κατά της Ιακωβίνης, η οποία είχε την υποστήριξη των Χουκ, ήταν η τελευταία εμφύλια διαμάχη μεταξύ των Χουκ και των Κοντ. Οι δυο στρατοί συναντήθηκαν στη μάχη του Χόρινχεμ (1417), η Ιακωβίνη νίκησε αλλά πιέστηκε να εγκαταλείψει την εμπορική πόλη Ντόρντρεχτ, επιπλέον έπρεπε να εγκαταλείψει τον σύζυγό της λόγω του διατάγματος που είχε εκδώσει ο πάπας.^[9] H Ιακωβίνη υπέγραψε με τον ξάδελφο της Φίλιππο τον Καλό την Συνθήκη του Βορκάμ (1419) σύμφωνα με την οποία του παραχωρούσε τις πόλεις Ντόρντρεχτ, Χόρινχεμ και Ρότερνταμ έναντι χρηματικής αποζημίωσης.^[10] Ο Ιωάννης Γ΄ υποσχέθηκε να αναγνωρίσει την νομιμότητα του γάμου ανάμεσα στην Ιακωβίνη και στον Ιωάννη Δ΄ της Βραβάντης μόνο αν δεχτεί υψηλή οικονομική αποζημίωση για τις περιοχές που διοικούσε ο σύζυγός της τα επόμενα 5 χρόνια, με την επέμβαση του πάπα Μαρτίνου Ε΄ δόθηκε η απαραίτητη απαλλαγή τον Μάιο του 1419.^[11]

Ο Ιωάννης Δ΄ ωστόσο υπέγραψε ενάντια στις επιθυμίες της συζύγου του με τον θείο της τη Συνθήκη του Μαρτίνσντικ, σύμφωνα με την οποία του παραχωρούσε τις κομητείες της Ολλανδίας και της Ζηλανδίας για τα επόμενα 12 χρόνια.^[12][13] Σε αντάλλαγμα ο Ιωάννης Γ΄ παραχωρούσε στην ανιψιά του και στον σύζυγο της χρηματική αποζημίωση όπως και την κομητεία του Αινώ, οι οπαδοί της Ιακωβίνης πλέον στην Ολλανδία, την Φρισία και τη Ζηλανδία είχαν απαλλαγεί από τον όρκο τους σύμφωνα με τους όρους της συνθήκης. Η Ιακωβίνη με την υποστήριξη των οπαδών της ύστερα από την υπογραφή της ανεπιθύμητης συνθήκης άρχισε τις απαραίτητες ενέργειες για να πάρει διαζύγιο από τον σύζυγό της. Οι πολιτικές συνθήκες άλλαξαν στο μεταξύ σημαντικά, ο δούκας της Βουργουνδίας Ιωάννης ο Άφοβος δολοφονήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1419 και ο Γάλλος δελφίνος Κάρολος αδελφός του πρώτου συζύγου της θεωρήθηκε υπεύθυνος για τη δολοφονία, αποκληρώθηκε από τον θρόνο με τη Συνθήκη του Τρουά (1420). Ο Ερρίκος Ε΄ της Αγγλίας ύστερα από αυτό το γεγονός διεκδίκησε το στέμμα της Γαλλίας. Τον Φεβρουάριο του 1421 η Ιακωβίνη έκανε επίσημη δήλωση ότι λόγω της καταστρεπτικής συμπεριφοράς του δευτέρου συζύγου της Ιωάννη Δ΄ της Βραβάντης ζητούσε επίσημα διαζύγιο. Ο θείος της Ιωάννης Γ΄ κυρίευσε εν τω μεταξύ το Λέιντεν, την τελευταία πόλη που είχε μείνει πιστή στην Ιακωβίνη, και αυτό την ανάγκασε να υποταχθεί.

Στις 6 Μαρτίου 1421 η Ιακωβίνη κατέφυγε στην Αγγλία προκειμένου να ζητήσει προστασία από τον βασιλιά Ερρίκο Ε΄ ο οποίος της έκανε επιβλητική υποδοχή.^[14] Η Ιακωβίνη ήταν μια από τις πιο επίσημες φιλοξενούμενες του Άγγλου βασιλιά και όταν γεννήθηκε ο διάδοχος Ερρίκος ΣΤ΄ της Αγγλίας έγινε νονά του.^[15] Ο βασιλιάς Ερρίκος Ε΄ πέθανε αιφνίδια και πρόωρα (1422) και η Αγγλία εκείνη την εποχή ήταν η μόνη χώρα που αναγνώρισε το διαζύγιο της Ιακωβίνης με τον Ιωάννη της Βραβάντης. Η Ιακωβίνη προχώρησε σε τρίτο γάμο με τον Χάμφρεϊ, δούκα του Γκλόστερ, αδελφό του θανόντος βασιλιά Ερρίκου Ε΄, με τον τρίτο της γάμο έγινε αντιβασίλισσα της Αγγλίας και κηδεμόνας του ανήλικου νέου βασιλιά Ερρίκου ΣΤ΄, ο γάμος έγινε μυστικά στο Έσσεξ στις 7 Μαρτίου 1423.^[16] Τα νέα για τον μυστικό τρίτο γάμο της προκάλεσαν μεγάλο σοκ σε ολόκληρη την Ευρώπη, στις 15 Οκτωβρίου 1423 ανακοινώθηκε επίσημα ότι η Ιακωβίνη παντρεύτηκε έναν από τους ισχυρότερους πρίγκιπες της Ευρώπης και περίμενε το παιδί του. Για να ενισχύσει την θέση της ζήτησε την επικύρωση του διαζυγίου της από τον πάπα Μαρτίνο Ε΄ και τον αντίπαπα Βενέδικτο ΙΓ΄, ο θείος της Ιωάννης Γ΄ στράφηκε όπως ήταν αναμενόμενο εναντίον της, αλλά εκείνη βρήκε υποστήριξη από τον Φίλιππο τον Καλό. Το φθινόπωρο του 1424 ο Χάμφρεϊ και η Ιακωβίνη στρατοπέδευσαν στο Καλαί, απο κει μπήκαν στη Μονς στις 5 Δεκεμβρίου όπου ανακηρύχτηκαν κόμητες του Αινώ, ο Χάμφρεϊ στην υπογραφή του αναφέρει: "Χάμφρεϊ με την χάρη του θεού αδελφός του βασιλιά της Αγγλίας, δούκας του Γκλόστερ, κόμης του Αινώ, της Ολλανδίας, της Ζηλανδίας και μεγάλος καγκελάριος της Αγγλίας".^[17] Η θέση του άλλαξε στις 6 Ιανουαρίου 1425 όταν δηλητηριάστηκε και πέθανε ο θείος της Ιωάννης Γ΄.

Ο δεύτερος σύζυγος Ιωάννης Δ΄ της Βραβάντης διεκδίκησε την Ολλανδία, την Ζηλανδία και το Αινώ, έκανε τον Φίλιππο της Βουργουνδίας αντιβασιλιά στην Ολλανδία και την Ζηλανδία. Η Ιακωβίνη δραπέτευσε στην Γάνδη με ανδρικά ρούχα, από εκεί κατέφυγε στην Σοουνχόβεν και στη συνέχεια στη Χάουντα όπου ενώθηκε με τους οπαδούς της απο τον ομάδα των Χουκ. Ο πρώην σύζυγός της Ιωάννης της Βραβάντης ήταν τώρα εκείνος που αμφισβητούσε τα κληρονομικά της δικαιώματα ενώ ο τρίτος σύζυγός της Χάμφρεϊ είχε περιορισμένες δυνατότητες. Η διάλυση της συμμαχίας με τη Βουργουνδία είχε καταστρεπτικά αποτελέσματα για τους Άγγλους επειδή τους είχαν βοηθήσει σημαντικά κατά την διάρκεια του Εκατονταετούς Πολέμου. Ο πάπας Μαρτίνος Ε΄ κήρυξε άκυρο τον τρίτο γάμο της Ιακωβίνης με τον Χάμφρεϊ δηλώνοντας ότι είναι παντρεμένη με τον Ιωάννη Δ΄ της Βραβάντης αρνούμενος να νομιμοποιήσει το διαζύγιο, ο Ιωάννης ωστόσο πέθανε πρόωρα.^[18]

Στις 3 Ιουλίου 1428 η Ιακωβίνη ζήτησε και έκλεισε ειρήνη με τον δούκα της Βουργουνδίας: η Ιακωβίνη κράτησε τον τίτλο της κόμισσας της Ολλανδίας, της Ζηλανδίας και του Αινώ, αλλά η διοίκηση παρέμεινε στα χέρια του Φιλίππου, ο οποίος θα ήταν και ο διάδοχός της σε περίπτωση που αυτή απείωνε χωρίς απογόνους. Δεν επιτρεπόταν στην ίδια να παντρευτεί ξανά χωρίς την σύμφωνη γνώμη της μητέρας της, του Φιλίππου και των τριών κομήτων, ενώ ο γάμος της με τον Χάμφρεϊ ακυρώθηκε. Οι οικονομικές δυνατότητες της ήταν ωστόσο άθλιες, που με δυσκολία κρατούσε τη διαχείριση του νοικοκυριού της. Επιπλέον ο δούκας της Βουργουνδίας, μετά την ειρήνη του 1428, κατόρθωσε να κερδίσει την πίστη όλων των παλιών της συμμάχων.^[19] Το Πάσχα του 1433 η Ιακωβίνη παραχώρησε στον Φίλιππο οριστικά όλους τους τίτλους και τα δικαιώματα της και σαν αντάλλαγμα της δόθηκαν κτήματα στη Ζηλανδία για να διαμείνει το υπόλοιπο της ζωής της.^[20] Μετά την αποκήρυξη των τίτλων της η Ιακωβίνη επέστρεψε στη Ζηλανδία. Εκεί έκανε στενή φιλία με έναν ισχυρό ευγενή, τον Φρανκ φαν Μπόρσελε. Μαζί του παντρεύτηκε την άνοιξη του 1434 και ο Φρανκ πήρε τον τίτλο του κόμη του Όοστερβαντ.^[21] Ο γάμος αυτός, σε αντίθεση με τους τρεις προηγούμενους, δεν είχε αγάπη. Δεν κράτησε πολύ, και το 1436 η Ιακωβίνη αρρώστησε και σε λίγους μήνες απεβίωσε από φυματίωση, στις 8 Οκτωβρίου 1436.^[22][23] Ο Φίλιππος Γ΄ δούκας της Βουργουνδίας έγινε ο κληρονόμος όλων των εδαφών και των τίτλων της· ο Φρανκ επέζησε άλλα 30 χρόνια.

Υπάρχουν θρύλοι, ότι η Ιακωβίνη είχε παντρευτεί τον Φρανκ από το 1432, δύο χρόνια πριν ανακοινωθεί επίσημα και ότι αυτός ήταν ο λόγος που παραχώρησε όλους τους τίτλους της στον Φίλιππο της Βουργουνδίας σύμφωνα με τους όρους της ειρήνης που είχε υπογράψει από το 1428. Δεν υπάρχουν όμως αποδείξεις γι' αυτό το θέμα· τελικά επικράτησε η άποψη ότι παντρεύτηκε τον Φρανκ στα τέλη του 1433, μισό χρόνο μετά την αποποίηση των τίτλων της.^[24]

Παντρεύτηκε πρώτα το 1415 τον Ιωάννη των Βαλουά δούκα του Τουραίν. Αυτός απεβίωσε το 1417, 19 ετών. Μετά η Ιακωβίνη έκανε 2ο γάμο το 1418 με τον Ιωάννη Δ΄ των Βαλουά, δούκα της Βραβάντης, που απεβίωσε το 1427, 24 ετών. Το 1423 έκανε 3ο γάμο με τον Χάμφρεϋ των Λάκναστερ δούκα του Γκλώστερ. Ο γάμος ακυρώθηκε το 1428. Έπειτα η Ιακωβίνη έκανε 4ο γάμο το 1434 με τον Φρανκ φαν Μπόρσελε. Η Ιακωβίνη απεβίωσε δύο έτη μετά. Δεν απέκτησε απογόνους από τους γάμους της.

• Alfred H.Burne, "The Hundred Years War," (1st ed., 1955; Folio soc., 2005)
• Antheun JANSE, Een pion voor een dame. Jacoba van Beieren (1401–1436), Amsterdam, Uitgeverij Balans, 2009, 400 p. (ISBN 978-94-6003-185-4).
• D.E.H. de Boer, E.H.P. Cordfunke. "Jacoba van Beieren (1417–1428) en Jan 'Zonder Genade' van Beieren (1418–1425)", In: Graven van Holland, Middeleeuwse Vorsten in Woord en Beeld (880–1580), 2010, p. 135–145
• Graven van Holland, p. 141–143; for a full argumentation against this legend see: A. Janse
• Léopold Devillers: Cartulaire des Comtes de Hainaut de l’avènement de Guillaume II à la mort de Jacqueline de Bavière, vol. IV, Hayez, Brüssels 1889
• Public Domain This article incorporates text from a publication now in the public domain: Chisholm, Hugh, ed. (1911). "article name needed". Encyclopædia Britannica (11th ed.). Cambridge University Press.

Προκάτοχος: Γουλιέλμος Β΄ της Βαυαρίας

Κόμης του Αινώ 1417–1432

Διάδοχος: Φίλιππος Γ΄ της Βουργουνδίας

Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Jacqueline, Countess of Hainaut της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 4.0. (ιστορικό/συντάκτες).