Πιτσιλιά

Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο. Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για τη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|11|11|2024}}

Η Πιτσιλιά είναι ορεινή περιοχή στην Κύπρο, ανάμεσα στον Μαχαιρά και στη Μαδαρή. Η περιοχή περιλαμβάνει 41 χωριά των επαρχιών Λεμεσού (20), Λευκωσίας (19) και Λάρνακας (2). Η περιοχή της Πιτσιλιάς περιλαμβάνει τέσσερις από τις σημαντικές βυζαντινές εκκλησίες της Κύπρου, που είναι εγγεγραμμένες στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.

Τα χωριά της Πιτσιλιάς είναι αναρριχημένα πάνω σε ένα ανώμαλο ορεινό έδαφος. Καλλιεργούνται κυρίως οπωροφόρα δέντρα (μηλιές, συκιές, κερασιές, αχλαδιές, καρυδιές, φουντουκιές, δαμασκηνιές) και λαχανικά.

Το φουντουκοδάσος Πιτσιλιάς προστατεύεται από το Δίκτυο Natura 2000.

Η περιοχή είναι κατάσπαρτη από βυζαντινά εκκλησάκια. Τέσσερα από αυτά περιλαμβάνονται στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO (όλες οι εκκλησίες μαζί αποτελούν τους Τοιχογραφημένους ναού στην περιοχή του όρους Τρόοδος). Πρόκειται για το ναό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στο χωριό Παλαιχώρι, το ναό του Σταυρού του Αγιασμάτι στην Πλατανιστάσα, τον ναό του Τιμίου Σταυρού στο Πελένδρι και το ναό της Παναγίας του Άρακα στα Λαγουδερά.

Το 380 μ.Χ.,ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος Α΄ επέβαλε ως επίσημη υποχρεωτική θρησκεία στην ρωμαϊκή αυτοκρατορία τον χριστιανισμό. Κατά τη διάρκεια της κρίσιμης αυτής περιόδου, ο χριστιανισμός δεν υιοθετήθηκε προθύμως από πολλούς Κύπριους Έλληνες, που πίστευαν στην αρχαία ελληνική θρησκεία. Ορισμένοι φανατικοί που συνόδευαν τα ρωμαϊκά στρατεύματα, ενθαρρυμένοι από τις περιστάσεις, προέβαιναν σε βιαιότητες και διωγμούς εναντίον των μη χριστιανών. Οι επικρατούσες συνθήκες της περιόδου αυτής ανάγκασαν μέρος πληθυσμού να μετοικίσει σε ορεινές κυρίως περιοχές. Έχοντας την ίδια μοίρα και ανάγκη επιβίωσης , οργανώθηκαν σε αμυντικά και κοινοτικά σύνολα, σε μέρη που η μορφολογία του εδάφους τους εξασφάλιζε ένα είδος περιμετρικής αμυντικής ασφαλείας. Ο Άγιος Επιφάνιος, στην προσπάθεια του να συγκρατήσει την παραφορά του φανατικού όχλου και να αποκαταστήσει την ηρεμία, ζήτησε την υποστήριξη του αυτοκράτορα Θεοδόσιου Α΄ και με διάταγμα εγκαθίδρυσε την ορεινή περιοχή Πιτσιλιάς σε ζώνη ασφάλειας για τους μη χριστιανούς (άπιστους). Οι χριστιανοί, ονόμασαν την περιοχή «Απιστιλιά», που δικαιολογεί το χαρακτηρισμό της ως περιοχή των απίστων. Επειδή «Απιστιλιά» είναι προσβλητική λέξη, άλλαξε με την πάροδο του χρόνου στο αντώνυμο Πιτσιλιά.

Γύρω στο 650 μ.Χ., λόγω της κατάληψης του νησιού από τους Άραβες, ο πληθυσμός της περιοχής αυξήθηκε σημαντικά από πρόσφυγες και υποχωρούντας στρατιώτες. Κυρίως εξαιτίας του μικρού αριθμού(10000 στρατός) και μετά από μια ανεπιτυχή προσπάθεια, οι Άραβες συνθηκολόγησαν με τους τοπικούς αρχηγούς της Πιτσιλιάς αποφεύγοντας μείγμα ενεδρών και πολέμου φθοράς.

Το 700 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Τιβέριος Γ´ συνθηκολόγησε με το Χαλιφάτο των Ομεϋαδών την επιστροφή στην Κύπρο χιλιάδων Κύπριων αιχμάλωτων πολέμου από την Κύζικος Προποντίδα. Πολλοί από αυτούς εγκαταστάθηκαν στην Πιτσιλιά φέρνοντας μαζί τους θρησκευτικές εικόνες Άγιων και της Θεοτόκου. Οι αιχμάλωτοι πολέμου θεώρησαν ως θαύμα της Παναγίας την ελευθέρωση και τον επαναπατρισμό τους. Παράλληλα δόθηκε γενική αμνηστία σε όλους τους αρματολούς φυγόδικους της περιοχής που επίσης θεωρήθηκε ως Θαύμα της Παναγίας. Τα γεγονότα αυτά οδήγησαν στην καθιέρωση των γιορτών και των πανηγυριών για λόγους λατρείας και προσκυνήματος, που ώθησαν την οικονομική ανάπτυξη της Πιτσιλιάς. Μία ανάπτυξη και ευημερία που διήρκεσε τέσσερις αιώνες. Σημαντικό γεγονός είναι ότι οι πιο άπιστοι (Απίστιλοι) έγιναν οι πιο πιστοί (Πίτσιλοι).

Τα πανηγύρια της Πιτσιλιάς έχουν μια ιδιαιτερότητα, συνδυάζουν τη Χριστιανική ευλάβεια με το αρχαίο ελληνικό στοιχείο διασκέδασης. Ο διαγωνισμός τσιαττιστών (κυπριακές μαντινάδες) και μουσικής είναι μια παρομοίωση του μουσικού διαγωνισμού του Απόλλων με τον σάτυρο Μαρσύα.

Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τις κοινότητες που βρίσκονται στη γεωγραφική περιοχή της Πιτσιλιάς.

• «Εγκυκλοπαίδεια Υδρόγειος». Εγκυκλοπαίδεια Υδρόγειος. ΚΥΠΡΟΣ, σελ. 48. 

• Σύνδεσμος Αποδήμων Πιτσιλιάς
• Η ωραία Πιτσιλιά