Γεώργιος Α΄ της Ελλάδας
| Γεώργιος Α΄ | |
|---|---|
 Ο Γεώργιος Α' το 1912 | |
| Περίοδος | 30 Μαρτίου 1863 - 18 Μαρτίου 1913 |
| Στέψη | 30 Οκτωβρίου 1863 |
| Προκάτοχος | Όθων Α΄ |
| Διάδοχος | Κωνσταντίνος Α΄ |
| Γέννηση | Πρίγκιπας Γουλιέλμος του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόντερμπουργκ-Γκλύξμπουργκ 24 Δεκεμβρίου 1845 Ανάκτορα Αμάλιενμποργκ, Κοπεγχάγη, Δανία |
| Θάνατος | 18 Μαρτίου 1913 (67 ετών) Θεσσαλονίκη, Ελλάδα |
| Τόπος ταφής | Βασιλικό Κοιμητήριο, Ανάκτορα Τατοΐου, Αθήνα |
| Σύζυγος | Όλγα Κωνσταντίνοβνα της Ρωσίας |
| Επίγονοι | Κωνσταντίνος Α΄ των Ελλήνων Γεώργιος Αλεξάνδρα Νικόλαος Μαρία Ανδρέας Χριστόφορος |
Πλήρες όνομα | |
Χριστιανός Γουλιέλμος Φερδινάνδος Αδόλφος Γεώργιος Δανικά: Christian Vilhelm Ferdinand Adolph Georg | |
| Οίκος | Οίκος του Γκλύξμπουργκ Ελληνική βασιλική οικογένεια |
| Πατέρας | Χριστιανός Θ΄ της Δανίας |
| Μητέρα | Λουίζα της Έσσης-Κάσσελ |
| Θρησκεία | Χριστιανισμός Λουθηρανός (ως Δανός πρίγκιπας) Ορθόδοξος (ως βασιλιάς των Ελλήνων) |
| Υπογραφή |  |
| Θυρεός |  |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Ο Γεώργιος Α΄ (24 Δεκεμβρίου 1845 - 18 Μαρτίου 1913) υπήρξε ο μακροβιότερος βασιλιάς των Ελλήνων. Βασίλεψε από τις 30 Μαρτίου 1863 μέχρι τη δολοφονία του στις 5 Μαρτίου (18 Μαρτίου Ν.Η.) του 1913.
Γεννημένος Δανός πρίγκιπας στην Κοπεγχάγη, φαινόταν προορισμένος για καριέρα στο Βασιλικό Ναυτικό της Δανίας. Ήταν μόλις 17 ετών όταν εξελέγη βασιλιάς από την Ελληνική Εθνοσυνέλευση, η οποία είχε διώξει τον Όθωνα της Βαυαρίας. Η εκλογή του προτάθηκε και υποστηρίχθηκε από τις Μεγάλες Δυνάμεις: το Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας, τη Δεύτερη Γαλλική Αυτοκρατορία και τη Ρωσική Αυτοκρατορία.
Παντρεύτηκε τη Μεγάλη Δούκισσα Όλγα Κωνσταντίνοβνα της Ρωσίας το 1867 και έγινε ο πρώτος μονάρχης μιας νέας ελληνικής δυναστείας. Δύο αδελφές του, η Αλεξάνδρα και η Δάγμαρ, παντρεύτηκαν στις βρετανικές και ρωσικές βασιλικές οικογένειες. Ο Εδουάρδος Ζ΄ του Ηνωμένου Βασιλείου και ο Αλέξανδρος Γ΄ της Ρωσίας ήταν οι γαμπροί του, ενώ ο Γεώργιος Ε΄ του Ηνωμένου Βασιλείου, ο Χριστιανός Ι΄ της Δανίας, ο Χάακον Ζ΄ της Νορβηγίας και ο Νικόλαος Β΄ της Ρωσίας ήταν ανίψια του.
Η βασιλεία του Γεώργιου που ήταν σχεδόν 50 χρόνια ήταν η μεγαλύτερη στη σύγχρονη ελληνική ιστορία και χαρακτηρίστηκε από εδαφικά κέρδη, καθώς η Ελλάδα καθιέρωσε τη θέση της στην προπολεμική Ευρώπη. Η Βρετανία παραχώρησε ειρηνικά τα Ιόνια Νησιά το 1864, ενώ η Θεσσαλία προσαρτήθηκε από την Οθωμανική Αυτοκρατορία μετά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο (1877-1878). Η Ελλάδα δεν ήταν πάντα επιτυχής στις εδαφικές της φιλοδοξίες μιας που νικήθηκε στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο (1897).
Κατά τη διάρκεια του Πρώτου Βαλκανικού Πολέμου, αφού τα ελληνικά στρατεύματα κατέλαβαν μεγάλο μέρος της Μακεδονίας, ο Γεώργιος δολοφονήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σε αντίθεση με τη δική του μακρά και επιτυχημένη θητεία, οι βασιλείες των διαδόχων του: Κωνσταντίνου Α΄, Αλέξανδρου και Γεωργίου Β΄, αποδείχθηκαν σύντομες και ανασφαλείς.
Τα πρώτα χρόνια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Χριστιανός Γουλιέλμος Φερδινάνδος Αδόλφος Γεώργιος γεννήθηκε στο Κίτρινο Παλάτι, μια κατοικία του 18ου αιώνα στο νούμερο 18 της οδού Αμάλιεγκαντε, ακριβώς δίπλα στο Ανάκτορο του Αμάλιενμποργκ της Κοπεγχάγης. Ήταν το τρίτο παιδί και ο δεύτερος γιος του Χριστιανού του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόντερμπουργκ-Γκλύξμπουργκ και της Λουίζας της Έσσης-Κάσσελ.
Μέχρι την άνοδό του στο θρόνο της Ελλάδας ήταν γνωστός ως Γουλιέλμος, το όνομα των παππούδων του από τη μεριά τόσο του πατέρα του (Φρειδερίκος Γουλιέλμος του Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόνντερμπουργκ-Γκλύξμπουργκ) όσο και της μητέρας του (Γουλιέλμος της Έσσης-Κάσσελ)[1].
Αν και ήταν απόγονος μοναρχών, η οικογένειά του δεν ήταν ιδιαίτερα επιφανής και ζούσε μια σχετικά φυσιολογική ζωή για μέλος βασιλικής οικογένειας. Το 1852 όμως, ο πατέρας του ορίστηκε επίδοξος διάδοχος του άτεκνου Φρειδερίκου Ζ΄ της Δανίας και η οικογένειά του έγιναν πρίγκιπες και πριγκίπισσες της Δανίας. Τα αδέλφια του Γεωργίου ήταν ο Φρειδερίκος (ο οποίος διαδέχθηκε τον πατέρα του στο θρόνο της Δανίας), η Αλεξάνδρα (η οποία έγινε βασιλική σύζυγος του Εδουάρδου Ζ΄ του Ηνωμένου Βασιλείου και βασιλομήτωρ του Γεωργίου Ε΄), η Δάγμαρ (μετέπετια Μαρία Φιόντοροβνα), σύζυγος του Αλεξάνδρου Γ΄ της Ρωσίας), η Τύρα και ο Βλαδίμηρος.[2]
Η μητρική γλώσσα του Γεώργιου ήταν τα δανικά και μιλούσε τα αγγλικά ως δεύτερη. Διδάχθηκε επίσης γαλλικά και γερμανικά. Ξεκίνησε καριέρα στο Βασιλικό Ναυτικό της Δανίας και ναυτολογήθηκε δόκιμος μαζί με τον μεγαλύτερο αδελφό του Φρειδερίκο. Ενώ ο Φρειδερίκος αναφέρεται πως ήταν «ήσυχος και μετρημένος», ο Γεώργιος περιγραφόταν ως «ζωηρός και αστειευόμενος»[3].
Ενθρόνιση και πρώτα χρόνια Βασιλείας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μετά την εκδίωξη του Όθωνα της Βαυαρίας από τον θρόνο της Ελλάδας, έπρεπε να βρεθεί νέος ηγεμόνας για τη χώρα. Αρχικά, οι Έλληνες, επηρεασμένοι από τις βρετανικές διπλωματικές ίντριγκες[εκκρεμεί παραπομπή], ήταν υπέρ του δευτερότοκου γιου της βασίλισσας Βικτωρίας, Αλφρέδου, αλλά οι Μεγάλες Δυνάμεις είχαν ήδη δεσμευτεί με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου του 1832 να μην ανέλθει στον θρόνο της Ελλάδας γόνος καμιάς δικής τους βασιλικής οικογένειας.
Έτσι, υπό την πίεση των άλλων Δυνάμεων, αποφασίστηκε να δοθεί ο θρόνος στο Γουλιέλμο (κατόπιν Γεώργιο Α΄), δευτερότοκο γιο του μετέπειτα βασιλιά της Δανίας, Χριστιανού Θ΄, εκ του Οίκου των Σλέσβιχ-Χόλσταϊν-Σόνντερμπουργκ–Γκλύξμπουργκ, πλάγιου κλάδου του Οίκου του Ολδεμβούργου. Ο νέος οίκος του Γεωργίου Α΄ ήταν ο Βασιλικός Οίκος της Ελλάδας για τα επόμενα 111 χρόνια, από το 1863 έως την αλλαγή του πολιτεύματος σε Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία με το δημοψήφισμα του 1974.
Χρονολόγιο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ιούνιος 1862: Στην ελληνική αντιπροσωπεία, που βρισκόταν στο Λονδίνο για να βολιδοσκοπήσει τον Αλφρέδο, παρουσιάζεται ο έφηβος Βίλχελμ, ο οποίος είχε καταφθάσει συμπωματικά ως ναυτικός δόκιμος με τη δανέζικη φρεγάτα, Jylland. Την υποψηφιότητά του για τον ελληνικό θρόνο προωθεί εντατικά ο Καρλ Γιόαχιμ Χάμπρο, Βρετανός τραπεζίτης δανικής καταγωγής.[4]
- 10 Οκτωβρίου 1862: Ξεσπά επανάσταση που οδηγεί στην έξωση του Όθωνα από την Ελλάδα. Αμέσως μετά, σχηματίζεται τριμελής επιτροπή, με πρόεδρο το Δημήτριο Βούλγαρη και μέλη τους Κωνσταντίνο Κανάρη και Μπενιζέλο Ρούφο, η οποία αναλαμβάνει την άσκηση όλων των εξουσιών ως Προσωρινή Κυβέρνησις της Ελλάδος.
- 14 Οκτωβρίου: Το απομεσήμερο ο αθηναϊκός λαός συγκεντρώνεται στην Πλατεία Όθωνος για να πανηγυρίσει την έξωση αυτού. Μετά τη δοξολογία ο πρόεδρος της Προσωρινής Κυβερνήσεως, Δημήτριος Βούλγαρης, απευθύνεται προς το συγκεντρωμένο πλήθος. Ανάμεσα στα άλλα ακούγονται και τα εξής: «Ας ορκισθώμεν επί της Πλατείας ταύτης, της λαβούσης ήδη το ωραίον της «Ομονοίας» όνομα και ας είπη έκαστος εξ ημών: ορκίζομαι πίστιν εις την πατρίδα και υπακοήν εις τας εθνικάς αποφάσεις.».
- 10 Νοεμβρίου: Διαδηλώσεις στην Αθήνα υπέρ της υποψηφιότητας για τον ελληνικό θρόνο του Αλφρέδου, δευτερότοκου γιου της βασίλισσας της Αγγλίας, Βικτωρίας. Η Αγγλία δεν αποδέχεται την υποψηφιότητα, γιατί κωλύεται από τις διεθνείς συνθήκες που υπογράφτηκαν για το ελληνικό ζήτημα.
- 19 Νοεμβρίου: Διεξάγεται δημοψήφισμα για την εκλογή νέου βασιλιά. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, όπως αυτά επικυρώνονται αργότερα με ψήφισμα της Εθνικής Συνέλευσης (22 Ιανουαρίου 1863), από τις 244.202 ψήφους οι 230.016 είναι υπέρ του Άγγλου πρίγκιπα Αλφρέδου.
- 24-28 Νοεμβρίου: Γίνονται εκλογές για την ανάδειξη αντιπροσώπων στη Συντακτική Συνέλευση. Οι εκλογές πραγματοποιούνται με βάση τον εκλογικό νόμο του 1844, όπως αυτός τροποποιήθηκε με το ψήφισμα της 23ης Οκτωβρίου του 1862, που προβλέπει την εκλογή πληρεξουσίων και από τους Έλληνες που δε ζουν στην Ελλάδα.
- 10 Δεκεμβρίου: Πρώτη συνεδρίαση της συνέλευσης που προέκυψε από τις πρόσφατες εκλογές.
- 12 Ιανουαρίου 1863: Η συνέλευση κηρύσσει «εαυτήν νομίμως συγκεκροτημένην».
- 19 Ιανουαρίου: Η συνέλευση αποφασίζει να αυτοονομαστεί «Η εν Αθήναις Β΄ Εθνική των Ελλήνων Συνέλευσις».
- 11 Φεβρουαρίου: Η συνέλευση, στην οποία πλειοψηφούν οι προοδευτικοί που αποκαλούνται «Ορεινοί», εκλέγει κυβέρνηση με πρωθυπουργό το Ζηνόβιο Βάλβη. Θα παραιτηθεί στις 27 Μαρτίου. Συγχρόνως, αποφασίζει ότι, μέχρι την έλευση του νέου βασιλιά, την εκτελεστική εξουσία θα ασκεί ο πρόεδρος της κυβέρνησης.
- Στις 18 Μαρτίου 1863 εκδόθηκε το Ψήφισμα της Β΄ των Ελλήνων Συνελεύσεως, το οποίο εξελέγει πανυγηρικά βασιλιά τον Γουλιέλμο:
Η εν Αθήναις Β΄ των Ελλήνων Συνέλευσις:
- α) Αναγορεύει παμψηφεί τον πρίγκιπα της Δανίας Χριστιανόν, Γουλιέλμον, Φερδινάνδον, Αδόλφον, Γεώργιον, δευτερότοκον υιόν του πρίγκιπος Χριστιανού της Δανίας, συνταγματικόν βασιλέα των Ελλήνων υπό το όνομα Γεώργιος Α΄ Βασιλεύς των Ελλήνων...
- β) Οι νόμιμοι διάδοχοι αυτού θέλουσι πρεσβεύει το Ανατολικόν Ορθόδοξον δόγμα.
- γ) Τριμελής επιτροπή εκλεχθησομένη υπό της Εθνοσυνελεύσεως θέλει μεταβεί εις την Κοπεγχάγην και προσφέρει αυτώ εν ονόματι του Ελληνικού Έθνους το Στέμμα.
Αξιοσημείωτο είναι ότι στο Ψήφισμα αυτό ο Γεώργιος αποκαλείται Βασιλεύς των Ελλήνων, κατόπιν προτροπής του ιδίου, και όχι Βασιλεύς της Ελλάδας, όπως ονομαζόταν ο Όθων. Παρά τις διαμαρτυρίες της Υψηλής Πύλης για την προσηγορία αυτή, που σήμαινε ότι ο Γεώργιος θα ήταν βασιλιάς όχι μόνο των κατοίκων της Ελλάδας, αλλά και όλων των Ελλήνων, όπου κι αν βρίσκονταν, η προσωνυμία έμεινε. Στα ξενόγλωσσα κείμενα ο τίτλος ήταν ROI DES GRECS. Αργότερα όμως, για να ικανοποιηθεί η Υψηλή Πύλη έγινε ROI DES HELLENES.
Με τη συνθήκη του Λονδίνου της 1/13 Ιουλίου 1863, ορίστηκε ότι οι διάδοχοι του Γεωργίου θα πρέσβευαν το ορθόδοξο δόγμα και η ενηλικίωσή του (είχε γεννηθεί το 1845), για να μην επαναληφθεί ο θεσμός της Αντιβασιλείας, θα οριζόταν αμέσως. Με την ίδια συνθήκη οριζόταν ότι τα γεωγραφικά σύνορα του Ελληνικού Βασιλείου θα επεκτείνονταν με την παραχώρηση - προσάρτηση της Επτανήσου, εφόσον συμφωνούσαν σε αυτό οι Μεγάλες Δυνάμεις και εκφραζόταν σχετική ευχή από την Ιόνιο Βουλή.
Ο Γεώργιος, αφού επισκέφτηκε, το Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο, την Αγία Πετρούπολη[5], το Λονδίνο και το Παρίσι, έφτασε στον Πειραιά στις 30 Οκτωβρίου. Στην πρώτη διακήρυξή του προς τον Ελληνικό Λαό, διαβεβαίωνε ότι θα τηρήσει τους νόμους του κράτους και «προ πάντων το Σύνταγμα» και ότι θα επιδίωκε να γίνει η Ελλάδα «πρότυπον Βασιλείου εν τη Ανατολή».
Βασικός σύμβουλος του Γεωργίου, τα πρώτα χρόνια της βασιλείας του, υπήρξε ο δανός κόμης Βίλχελμ Σπόνεκ (1815 - 1888), πρώην Υπουργός Οικονομικών της Δανίας. Η απομάκρυνσή του, λίγο αργότερα, από την Αυλή προκάλεσε γενική ικανοποίηση. Η πρώτη περίοδος της διακυβέρνησής του ήταν ασταθής. Από το 1863 έως το 1874 σημειώθηκαν περισσότερες από 20 κυβερνητικές αλλαγές.
Οικογένεια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κατά τη διάρκεια ταξιδιού στη Ρωσία, για να συναντήσει την αδελφή του, Δάγμαρ, γνώρισε, και παντρεύτηκε στις 27 Οκτωβρίου 1867 (Γρηγοριανό Ημερολόγιο) στην Αγία Πετρούπολη, τη δεκαεξάχρονη τότε Μεγάλη Δούκισσα Όλγα Κωνσταντίνοβνα της Ρωσίας, κατευθείαν απόγονο της Βυζαντινής αυτοκράτειρας Ευφροσύνης Δούκαινας-Καματηράς (σύζυγο του Αλέξιου Γ΄ Αγγέλου).
Απέκτησαν τα εξής οκτώ παιδιά:
- Κωνσταντίνος Α΄ (1868 - 1923), Βασιλιάς των Ελλήνων, παντρεύτηκε τη Σοφία της Πρωσίας, απέκτησαν έξι παιδιά, μεταξύ των οποίων:
- Γεώργιος Β΄ (1890 - 1947), Βασιλιάς των Ελλήνων.
- Αλέξανδρος (1893 - 1920), Βασιλιάς των Ελλήνων.
- Παύλος (1901 - 1964), Βασιλιάς των Ελλήνων, παντρεύτηκε τη Φρειδερίκη του Αννοβέρου, απέκτησαν 3 παιδιά μεταξύ των οποίων:
- Κωνσταντίνος Β΄ (1940 - 2023), Βασιλιάς των Ελλήνων, παντρεύτηκε την Άννα-Μαρία της Δανίας, απέκτησαν 5 παιδιά.
- Γεώργιος (1869 - 1957), Πρίγκιπας της Ελλάδας, ναύαρχος, Ύπατος Αρμοστής Κρήτης.
- Αλεξάνδρα (1870 - 1891), παντρεύτηκε τον Παύλο Αλεξάνδροβιτς της Ρωσίας, απέκτησαν δύο παιδιά.
- Νικόλαος (1872 - 1938), Πρίγκιπας της Ελλάδας.
- Μαρία (1876 - 1940), παντρεύτηκε 1) το Γεώργιο Μιχαήλοβιτς της Ρωσίας (δολοφονήθηκε από τους Μπολσεβίκους το 1919), και 2) τον Περικλή Ιωαννίδη, ναύαρχο.
- Όλγα (1880), απεβίωσε έξι μηνών.
- Ανδρέας (1882 - 1944), Πρίγκιπας της Ελλάδας, αξιωματικός στη Μικρασιατική Εκστρατεία, πατέρας του Φιλίππου, Δούκα του Εδιμβούργου.
- Χριστόφορος (1888 - 1940), Πρίγκιπας της Ελλάδας.
Η Αρχή της Δεδηλωμένης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τον Ιούλιο του 1874, ο Χαρίλαος Τρικούπης αρθρογραφούσε βίαια κατά του Γεωργίου, υποστηρίζοντας ότι κυβερνούσε προσωπικά με διάφορες κυβερνήσεις μειοψηφίας της αρεσκείας του και η βασιλική εύνοια ήταν το απαραίτητο προσόν για την εξασφάλιση της εξουσίας. Ο Τρικούπης πρότεινε την καθιέρωση της Αρχής της Δεδηλωμένης, δηλαδή ο Βασιλιάς να διορίζει πρωθυπουργούς μόνο όσους διέθεταν την κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Δηλαδή, αυτούς που είχαν λάβει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή.
Η μεγάλη ευελιξία του Γεωργίου φάνηκε από τον τρόπο που αντέδρασε στην επίθεση. Μετά από μια παρατεταμένη κρίση λόγω αποκαλύψεων για δωροδοκίες υπουργών, κάλεσε τον Τρικούπη, έδωσε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης και διακήρυξε την πρόθεσή του να εφαρμόζει την Αρχή της Δεδηλωμένης.
Το Κίνημα στου Γουδή, 1909
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τη νύχτα της 14ης προς 15η Αυγούστου του 1909, εκδηλώθηκε κίνημα υπό την αρχηγία του συνταγματάρχη Νικόλαου Ζορμπά, αρχηγού του Στρατιωτικού Συνδέσμου. Τα αιτήματα των κινηματιών ήταν κάθε άλλο παρά ριζοσπαστικά, ωστόσο όσον αφορά στη Δυναστεία απαιτούσε την απομάκρυνση των Πριγκίπων από το στράτευμα. Ακολούθησε περίοδος πολιτικής ανωμαλίας και ο Γεώργιος, όπως και ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος, είδαν στο πρόσωπο του Ελευθερίου Βενιζέλου τη μοναδική λύση για το αδιέξοδο. Το κίνημα αυτό ήταν η πρώτη δυναμική παρέμβαση των αξιωματικών στην πολιτική ζωή της χώρας. Από τότε αρχίζει και διαμορφώνεται, εκτός από το Παλάτι και τη Βουλή, ένας τρίτος πόλος εξουσίας: αυτός του Στρατού. Από το 1909 έως το 1974 θα παρεμβαίνει συχνά στην πολιτική ζωή του τόπου.
Βαλκανικοί Πόλεμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Βενιζέλος, επιδιώκοντας την εθνική ενότητα, ζήτησε από το Γεώργιο να τεθεί επικεφαλής του κινήματος της εθνικής αναγέννησης, έχοντας ως κοινό παρονομαστή τη σύμπτωση των απόψεών τους στην εξωτερική πολιτική. Ο γηραιός, πλέον, Βασιλιάς άφησε το Βενιζέλο να κυβερνήσει ριζοσπαστικά, να ανασυγκροτήσει το ελληνικό κράτος, να προβεί σε γενναίες εσωτερικές μεταρρυθμίσεις και να δημιουργήσει ισχυρό στράτευμα. Τοποθέτησε το διάδοχο Κωνσταντίνο επικεφαλής του στρατού και προσαρτήθηκαν στην Ελλάδα η Ήπειρος, η Μακεδονία και τα Νησιά του Αιγαίου.
Δολοφονία του Γεωργίου Α΄
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στις 18 Μαρτίου 1913, ο Γεώργιος Α΄ θέλοντας να επισκεφτεί για εθιμοτυπικούς λόγους το Γερμανό ναύαρχο Γκόπφεν, κατέβηκε στην αποβάθρα του Λευκού Πύργου. Μαζί του ήταν και ο υπασπιστής του, ταγματάρχης Φραγκούδης. Σε μια συμβολή της οδού Βασιλίσσης Όλγας, ο Αλέξανδρος Σχινάς πλησίασε και από μικρή απόσταση πυροβόλησε καίρια το Γεώργιο. Έπειτα, προσπάθησε να πυροβολήσει και τον υπασπιστή του, αλλά εκείνος πρόλαβε και τον αφόπλισε. Ο Σχινάς συνελήφθη από δυο χωροφύλακες, που βρίσκονταν στο σημείο και ανακρίθηκε. Στις 6 Μαΐου, σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή, αυτοκτόνησε πηδώντας από το παράθυρο του τμήματος της χωροφυλακής, όπου κρατούταν.
Η κατάθεσή του δε δόθηκε ποτέ στη δημοσιότητα. Οι φάκελοι της ανάκρισης φαίνεται πως κάηκαν όταν στο ατμόπλοιο «Ελευθερία», που τους μετέφερε στον Πειραιά, εκδηλώθηκε πυρκαγιά. Η πυρκαγιά κατέστρεψε κυρίως την καμπίνα όπου φυλάσσονταν οι προανακριτικοί φάκελοι. Πίσω από τη δολοφονία του Βασιλιά πιστεύεται ότι κρυβόταν η Γερμανία, αφού ο Γεώργιος δεν ήταν υποστηρικτής της. Η θεωρία αυτή στηρίζεται με το γεγονός ότι οι Γερμανοί ήθελαν να ανεβεί στον ελληνικό θρόνο ο φιλικά προσκείμενος Κωνσταντίνος. [εκκρεμεί παραπομπή]
Ο τραυματισμένος Γεώργιος μεταφέρθηκε εσπευσμένα στο «Παπάφειο Ίδρυμα», αλλά οι γιατροί δε μπόρεσαν να του προσφέρουν καμία βοήθεια, αφού ήταν ήδη νεκρός. Αμέσως, η πόλη τέθηκε σε κατάσταση επιφυλακής, τα καταστήματα έκλεισαν και άρχισαν οι καμπάνες των εκκλησιών να χτυπούν πένθιμα.
Η σορός του Γεωργίου Α΄ μεταφέρθηκε στον Πειραιά, ταριχεύθηκε και εκτέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα για πέντε ημέρες. Μετά την πάνδημη κηδεία του, ετάφη στο βασιλικό ανάκτορο στο Τατόι.
Κρίσεις για την προσωπικότητα και την πολιτεία του
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Γεώργιος κατάφερε να προσαρμοστεί στην ελληνική πραγματικότητα σε μεγάλο βαθμό. Η ένταξή του σ' αυτήν του επέτρεψε να ασκήσει έντονη επιρροή στην ελληνική πολιτική σκηνή, σε βαθμό πολύ μεγαλύτερο από όσο ήταν φανερό στην εποχή του. Αν και άνθρωπος της καλής ζωής, προτιμούσε να διατηρεί τα προσχήματα στο αυστηρών αρχών αθηναϊκό περιβάλλον, αν και όποτε έφευγε στο εξωτερικό δεν έχανε την ευκαιρία να γευτεί όσες απολαύσεις του έλειπαν.[εκκρεμεί παραπομπή]
Η διαλλακτικότητα και η ψυχραιμία του, του επέτρεψαν να διατηρεί ανοιχτές γραμμές με το μεγαλύτερο μέρος του πολιτικού κόσμου και, χωρίς να είναι ιδιαίτερα δημοφιλής, να παραμένει η εξουσία του πάντοτε σεβαστή. Σε όλους αυτούς τους παράγοντες μπορεί να αποδοθεί όχι μόνο η ιδιαιτέρως μακροχρόνια βασιλεία του, αλλά και η ωρίμανση του ελληνικού πολιτικού κόσμου, που επί των ημερών του εξευρωπαΐστηκε σε μεγάλο βαθμό.[εκκρεμεί παραπομπή]
Για τις Μεγάλες Δυνάμεις θεωρούταν ο πλέον αξιόπιστος Έλληνας συνομιλητής τους και, κατά την έκφραση του Βρετανού μονάρχη Γεωργίου Ε΄, ο θάνατός του ήταν μεγάλη απώλεια για την Ελλάδα. Γεγονός όμως είναι, πως ουδέποτε κατάφερε να φανατίσει τον ελληνικό λαό υπέρ ή εναντίον του. Επί των ημερών του, το πρόσωπο του Βασιλιά δεν είχε ένθερμους οπαδούς, ούτε εχθρούς, εν αντιθέσει βέβαια με το γιο του Κωνσταντίνο. Η ικανότητά του απεδείχθη πολύ σύντομα, λόγω των διενέξεων του διαδόχου του με τον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο, που θα αποκορυφωθούν κατά τον Εθνικό Διχασμό του 1916-17.
Πίνακας προγόνων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Γεώργιος Α' στις Τέχνες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τηλεόραση και Κινηματογράφος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Το Γεώργιο Α' υποδύθηκε ο Δημήτρης Μυράτ, στην ταινία Ελευθέριος Βενιζέλος 1910 - 1927 (1980), καθώς και στην τηλεοπτική σειρά της ΕΤ1 Ακριβή μου Σοφία (1990).[6][7]
- Στη σειρά της ΕΡΤ Τα Λαυρεωτικά (1982), καθώς και στην τηλεταινία Η μεγάλη απεργία: Τα Λαυρεωτικά, το Γεώργιο ενσάρκωσε ο Πάρις Κατσίβελος.[8]
- Στην αμερικανική σειρά The First Olympics: Athens 1896 (1984) το Γεώργιο υποδύθηκε ο Θόδωρος Έξαρχος.[9]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Van der Kiste, σελ. 6-8
- ↑ Van der Kiste, σ. 7
- ↑ Christmas, σ. 45
- ↑ Μπούνταλης, Αθανάσιος Κ. (2016). Το Χρήμα στην Ελλάδα, 1821-2001. Η ιστορία ενός θεσμού. MIG Publishing. σελίδες 118–120. ISBN 978-9-60937-758-4.
- ↑ Λανθασμένος όρος που παραδοσιακά καθιερώθηκε στην Ελληνική γλώσσα. Πρόκειται για την «Πόλη του Αγίου Πέτρου». Η Πετρούπολη ποτέ δεν ήταν «Αγία»
- ↑ Ελευθέριος Βενιζέλος: 1910-1927, retrodb
- ↑ Ακριβή μου Σοφία, retrodb
- ↑ Τα Λαυρεωτικά, retrodb
- ↑ The First Olympics: Athens 1896 Αρχειοθετήθηκε 2016-09-13 στο Wayback Machine., retrodb
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ελληνική
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Αριστέα Παπανικολάου-Κρίστενσεν (επιμέλεια), Φίλτατε... Γεώργιος Α' , Εκδ.Ερμής, Αθήνα 2006
- Walter Christmas, "Η ζωή του Βασιλιά Γεωργίου των Ελληνων", Εκδόσεις Στέμμα, Αθήνα 2018.΄
- Αριστέα Παπανικολάου-Κρίστενσεν, "Γεώργιος Α΄η διαδρομή του 1863-1913" Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος, Εκδόσεις ΚΑΠΟΝ 2022.
Ξένη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- John Campbell et Philip Sherrard, Modern Greece, Ernest Benn, Londres, 1968. ISBN 0-510-37951-6.
- Walter Christmas, King George of Greece, Adamant Media Corporation, Londres, 2001. ISBN 1-4021-7527-2.
- Richard Clogg, A Short History of Modern Greece, University Press, Cambridge, 1979. ISBN 0-521-32837-3.
- Edward S. Forster, A Short History of Modern Greece 1821-1956, 3rd edition, Methuen and Co, Londres, 1958.
- Michel de Grèce et Henri d'Orléans, Mon album de famille, Perrin, Paris, 1996. ISBN 2-262-01237-7.
- John Van der Kiste, Kings of the Hellenes, Sutton Publishing, 1994.
- Michael LLewellyn Smith, Olympics in Athens. 1896., Profile Books, Londres, 2004. ISBN 1-86197-342-X.
- Marc Terrades, Le Drame de l'hellénisme. Ion Dragoumis (1878-920) et la question nationale en Grèce au début du XXe siècle, L'Harmattan, coll. « Études grecques », 2005 ISBN 2-7475-7788-0.
- Apostolos Vacalopoulos, Histoire de la Grèce moderne., Horvath, 1975. ISBN 2-7171-0057-1.
- C.M. Woodhouse, The Story of Modern Greece, Faber and Faber, Londres, 1968. ISBN 0-571-19794-9.
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Τα επίσημα κείμενα του ψηφίματος, της αναγόρευσης και της ορκωμοσίας του βασιλιά Γεωργίου Α΄ Αρχειοθετήθηκε 2021-03-03 στο Wayback Machine., στον ιστότοπο της πρώην Βασιλικής οικογένειας. [νεκρός σύνδεσμος]