Objetivo: Presentar una cartografía georeferenciada de los yacimientos por tramos cronológicos. G... more Objetivo: Presentar una cartografía georeferenciada de los yacimientos por tramos cronológicos. Georeferenced cartography of the deposits of the Iberian Peninsula by chronological sections. Contenido: Primera representación georeferenciada: 81 lugares y 649 dataciones. First georeferenced representation: 81 sites and 649 dates.
Este trabajo estudia la amplia colección cerámica de la Edad del Bronce recuperada en El Portalón... more Este trabajo estudia la amplia colección cerámica de la Edad del Bronce recuperada en El Portalón de Cueva Mayor (Sierra de Atapuerca, Burgos). La muestra procede de tres intervenciones arqueológicas modernas cuyos resultados se resumen aquí, por primera vez, de ma-nera conjunta, sintetizando los caracteres sedimentarios y culturales ofrecidos por los respectivos responsables de los trabajos de campo. Se caracteriza tecno-tipológicamente la colección, la relación forma-función de los recipientes, el modelo productivo y las manifestaciones simbólicas propias de algunas producciones. El conjunto alfarero de El Portalón muestra una llamativa homogeneidad con independencia de su pertenencia a un nivel sedimentario y fase cultural. Desde el punto de vista alfarero se detecta una continuidad técnica y formal durante el Bronce antiguo y medio en el porcentaje de tipos y variantes, el tratamiento de las superficies, la profusión y estilo de las decoraciones y en la cocción. Es decir, no hay variaron en los patrones de producción a lo largo de los 700 años que representa el paquete sedimentario del Bronce en este Yacimiento. LABURPENA Lan honek El Portalón de Cueva Mayorren (Atapuerca mendilerroa, Burgos) berreskuratutako Brontze Aroko bilduma zeramiko handia aztertzen du. Lagina hiru esku-hartze arkeologiko modernotatik ateratakoa da eta horien guztien emaitzak lehen aldiz hemen daude labur-bilduta, landa-lanetako arduradunek eskainitako ezaugarri sedimentarioak eta kulturalak laburtuta. Ezaugarri tekno-tipologikoei dagokienez, hauek nabarmentzen dira: bilduma, ontzien formaren eta funtzioaren arteko erlazioa, produkzio-eredua eta produkzio batzuen adierazpen sinbolikoak. El Portalóneko eltzegintzako multzoak homogeneotasun ikusgarria du nahiz eta maila sedimentario eta fase kultural jakin batekoa izan. Eltzegintzaren ikuspegitik, mota eta barianteen ehunekoari, gainazalen tratamenduari, apaingarrien estiloari eta ugaritasunari, eta erreketari dagokienez antzinako Brontzeko eta Brontze ertaineko jarraipen teknikoa eta formala ikus daiteke. Hau da, aztarnategi horretako Brontze Aroko pakete sedimentarioak jasotzen duen 700 urteko epean ez da produkzio-ereduetan inolako aldaketarik ikusten. ABSTRACT This paper studies the extensive pottery collection of the Bronze Age recovered at the site of El Portalón of Cueva Mayor (Sierra de Atapuer-ca, Burgos). The studied sample comes from three modern archaeological interventions whose results are summarized here for the first time putting together and synthesizing the sedimentary and cultural characteristics offered by the respective field works. We study techno-typo-logically the pottery collection, the relationship between form and function of the containers, the production model and the characteristics of decorative symbolic manifestations. The Bronze Age pottery set from El Portalón shows a striking homogeneity regardless their sedimentary level and cultural phase. Technically and formally we detect continuity during the Early and Middle Bronze Age in the proportions of type elements, their variants, the surface treatments, the profusion and style of decorations and the kind of bake. That is, there is no change in production patterns over the 700 years represented by the sedimentary Bronze package at this site.
0 0 M o n t h 2 0 1 5 | V o L 0 0 0 | n A t U R E | 1 The pressures on honeybee (Apis mellifera) ... more 0 0 M o n t h 2 0 1 5 | V o L 0 0 0 | n A t U R E | 1 The pressures on honeybee (Apis mellifera) populations, resulting from threats by modern pesticides, parasites, predators and diseases, have raised awareness of the economic importance and critical role this insect plays in agricultural societies across the globe. However, the association of humans with A. mellifera predates post-industrial-revolution agriculture, as evidenced by the widespread presence of ancient Egyptian bee iconography dating to the Old Kingdom (approximately 2400 bc) 1. There are also indications of Stone Age people harvesting bee products; for example, honey hunting is interpreted from rock art 2 in a prehistoric Holocene context and a beeswax find in a pre-agriculturalist site 3. However, when and where the regular association of A. mellifera with agriculturalists emerged is unknown 4. One of the major products of A. mellifera is beeswax, which is composed of a complex suite of lipids including n-alkanes, n-alkanoic acids and fatty acyl wax esters. The composition is highly constant as it is determined genetically through the insect's biochemistry. Thus, the chemical 'fingerprint' of beeswax provides a reliable basis for detecting this commodity in organic residues preserved at archaeological sites, which we now use to trace the exploitation by humans of A. mellifera temporally and spatially. Here we present secure identifications of beeswax in lipid residues preserved in pottery vessels of Neolithic Old World farmers. The geographical range of bee product exploitation is traced in Neolithic Europe, the Near East and North Africa, providing the palaeoecological range of honeybees during prehistory. Temporally, we demonstrate that bee products were exploited continuously, and probably extensively in some regions, at least from the seventh millennium cal bc, likely fulfilling a variety of technological and cultural functions. The close association of A. mellifera with Neolithic farming communities dates to the early onset of agriculture and may provide evidence for the beginnings of a domestication process.
A profound change took place in the lithic technology of the last hunter-gatherer societies in We... more A profound change took place in the lithic technology of the last hunter-gatherer societies in Western Europe and North Africa at the end of the Early Holocene. In a short period, several technological innovations were adopted in geographically, socially and culturally different contexts; a situation that raises many questions about the mechanisms that enabled this successful expansion and acceptance. In this paper, we propose a regional approach to the phenomenon. In the northeast of Iberia, the Ebro valley is one of the areas with the most records from the Late Mesolithic (Geometric Mesolithic or GM) as well as from the immediately previous phase (Notched and Denticulate Mesolithic or NDM). This study explores on exploring the main technological characteristics of both phases, as well as their chronological development, to analyse when and how the change occurred. For this purpose, we have reviewed the lithic industry, the stratigraphic sequences and the chronology of more than fifty archaeological levels. The results obtained highlight the technological distance between the two industrial traditions, where the GM innovations burst into the Ebro valley when the NDM technology was still active. However, we consider that the adoption of the new technology would take place through the socio-territorial structures of the NDM. This hypothesis is based on the recognition of continuity in the territorial occupation, as well as the identification of technological practices typical of the NDM that persist in GM lithic assemblages.
Cattle have been a valuable economic resource and cultural icon since prehistory. From the initia... more Cattle have been a valuable economic resource and cultural icon since prehistory. From the initial expansion of domestic cattle into Europe during the Neolithic period, taurine cattle (Bos taurus) and their wild ancestor, the aurochs (B. primigenius), had overlapping ranges leading to ample opportunities for intentional and unintentional hybridization. We performed a bioarchaeological analysis of 24Bosremains from Iberia dating from the Mesolithic to the Roman period. The archaeogenomic dataset allows us to investigate the extent of domestic-wild hybridization over time, providing insight into the species’ behavior and human management by aligning changes with cultural and genomic transitions in the archaeological record. Our results show frequent hybridization during the Neolithic and Chalcolithic, likely reflecting a mix of hunting and herding or relatively unmanaged herds, with mostly male aurochs and female domestic cattle involved in hybridization. This is supported by isotopic...
Las analíticas genéticas realizadas sobre los uros (Bos primigenius) del yacimiento de Mendandia ... more Las analíticas genéticas realizadas sobre los uros (Bos primigenius) del yacimiento de Mendandia (Treviño), han ofrecido un resultado sorprendente: uno de los individuos pertenece al haplotypo T3, generalmente asociado a animales domésticos (Bos taurus). La datación de la muestra (7265 ± 70 BP; Ua 34366) es acorde con las otras conocidas de su nivel, el III-superior, incidiendo en la antigüedad de su Neolítico. El dato es la excusa para reflexionar sobre el proceso neolitizador y adentrarnos en el debate sobre el papel que pudiera corresponder a los indígenas y a los colonos. Para ello se valora la información más actual sobre genética de las poblaciones del principio del Holoceno, las medias promediadas de la extensión por Europa del nuevo modo de vida, así como otros indicios de neolitización prematura. Un compendio de razones que nos lleva a pensar que estamos frente a un fenómeno cultural muy complejo
An evolutionary approach on the study of the funerary systems in Late Prehistory allows recognizi... more An evolutionary approach on the study of the funerary systems in Late Prehistory allows recognizing diverse contexts of social crises in the north of Iberia. The analysis of the radio-chronological data that we have compiled indicates five phases of use—with the newness of identifying two different cycles during the Late Neolithic—and of subsequent ‘abandonment’ in the megaliths; this is reduced to two phases in the case of the sepulchral caves. We interpret the radio-chronological results through an examination of the material culture present in the graves and dynamics of the megalithic architecture. In addition, we contrast our results with different approaches, carrying out a complementary multidisciplinary approach. In this regard, we found that megalithism served as a vehicle for responding to the different crisis and changes faced by increasingly complex and unequal human groups.
espanolTras 180 anos de investigacion sobre el fenomeno dolmenico vasco reflexionamos sobre tres ... more espanolTras 180 anos de investigacion sobre el fenomeno dolmenico vasco reflexionamos sobre tres aspectos del mismo. La estructura social de los enterrados, donde dadas las piramides de edades y sexos, parece evidente la presencia de determinados filtros. La distribucion de los monumentos, perfectamente acorde con las posibilidades geomorfologicas del paisaje, ingrediente que puede estar en la base de las diferencias arquitectonicas de los monumentos. Su discurrir cronologico, gracias a la cronologia absoluta, que define tres fases generales, y particulares para cada monumento. EnglishAfter 180 years of research on the Basque dolmen phenomenon, we reflect on three aspects thereof. The social structure of those buried, which given the age and gender pyramids, makes the presence of certain filters seem evident. The distribution of the monuments, perfectly in line with the geomorphological possibilities of the landscape and an ingredient that could be the basis of the architectural dif...
Esta contribución da a conocer un proyecto colaborativo que combina un repositorio C14 de la Preh... more Esta contribución da a conocer un proyecto colaborativo que combina un repositorio C14 de la Prehistoria de la Península Ibérica y un Sistema de Información Arqueológica Compartida -SIAC-. Está estructurada en cinco apartados: génesis, construcción, visor, reflexión, explotación y un caso práctico: el análisis de las cavidades con registros funerarios. El proyecto ofrece hoy más de 8.400 dataciones de carbono 14 de la Península Ibérica (y de Baleares), sobre la que es posible realizar búsquedas complejas cuyas respuestas se devuelven para un consumo libre. Se accede al repositorio desde dos direcciones web: https://sites.google.com/ehu.eus/c14peninsulaiberica/dataciones-14 y http://arqgeogis. us.es/siac/. Como proyecto colaborativo cualquier usuario puede proponer modificar o añadir nuevas dataciones. Además se aprovechan las fortalezas del software GIS para ofrecer salidas cartográficas de las consultas. Informamos las características del repositorio y reflexionamos sobre su potenc...
Natural, anthropic and post-depositional formation processes can affect the formation of sediment... more Natural, anthropic and post-depositional formation processes can affect the formation of sediments in rock shelters. Geoarchaeological analyses were carried out on a series of samples of compact and loose sediments provenient from the 1995 to 2005 excavation campaigns at the Atxoste shelter. This work focuses on climate reconstruction of the Upper Ebro Valley, comparing it with results of previous studies of the area and its surroundings, as well as the Cantabrian region. We also point out the problem of sediment conservation when analyzing sites containing Pleistocene/Holocene and/or Mesolithic/Neolithic transition stratigraphies. Thanks to the geoarchaeological study we have differentiated three climatic events: - The end of the Pleistocene as a period characterized by cold, humid conditions and with probable seasonal droughts. - The Pleistocene-Holocene transition that corresponds to a climatic moment in which the indicators of cold climate have practically disappeared. - The beg...
Summary In this paper we present the archaeological records of the Mesolithic tradition with notc... more Summary In this paper we present the archaeological records of the Mesolithic tradition with notches and denticulates located at caves, rockshelters and open air in the Basque area. We define the behavioural models about the settlements, the occupation, taping of resources and use of the landscape (=territory) with precise environmental characteristics. The morpho-technical characteristic of lithic industry has showed too. The chronology of this cultural tradition is related to the ninth and beginnings of the eighth millennia BP. This cultural tradition means the first dense occupation of the territory with a climatic conditions and different landscapes during the beginnings of the Holocene. This cultural tradition determines the development of the Mesolithic with geometrics industry.
Objetivo: Presentar una cartografía georeferenciada de los yacimientos por tramos cronológicos. G... more Objetivo: Presentar una cartografía georeferenciada de los yacimientos por tramos cronológicos. Georeferenced cartography of the deposits of the Iberian Peninsula by chronological sections. Contenido: Primera representación georeferenciada: 81 lugares y 649 dataciones. First georeferenced representation: 81 sites and 649 dates.
Este trabajo estudia la amplia colección cerámica de la Edad del Bronce recuperada en El Portalón... more Este trabajo estudia la amplia colección cerámica de la Edad del Bronce recuperada en El Portalón de Cueva Mayor (Sierra de Atapuerca, Burgos). La muestra procede de tres intervenciones arqueológicas modernas cuyos resultados se resumen aquí, por primera vez, de ma-nera conjunta, sintetizando los caracteres sedimentarios y culturales ofrecidos por los respectivos responsables de los trabajos de campo. Se caracteriza tecno-tipológicamente la colección, la relación forma-función de los recipientes, el modelo productivo y las manifestaciones simbólicas propias de algunas producciones. El conjunto alfarero de El Portalón muestra una llamativa homogeneidad con independencia de su pertenencia a un nivel sedimentario y fase cultural. Desde el punto de vista alfarero se detecta una continuidad técnica y formal durante el Bronce antiguo y medio en el porcentaje de tipos y variantes, el tratamiento de las superficies, la profusión y estilo de las decoraciones y en la cocción. Es decir, no hay variaron en los patrones de producción a lo largo de los 700 años que representa el paquete sedimentario del Bronce en este Yacimiento. LABURPENA Lan honek El Portalón de Cueva Mayorren (Atapuerca mendilerroa, Burgos) berreskuratutako Brontze Aroko bilduma zeramiko handia aztertzen du. Lagina hiru esku-hartze arkeologiko modernotatik ateratakoa da eta horien guztien emaitzak lehen aldiz hemen daude labur-bilduta, landa-lanetako arduradunek eskainitako ezaugarri sedimentarioak eta kulturalak laburtuta. Ezaugarri tekno-tipologikoei dagokienez, hauek nabarmentzen dira: bilduma, ontzien formaren eta funtzioaren arteko erlazioa, produkzio-eredua eta produkzio batzuen adierazpen sinbolikoak. El Portalóneko eltzegintzako multzoak homogeneotasun ikusgarria du nahiz eta maila sedimentario eta fase kultural jakin batekoa izan. Eltzegintzaren ikuspegitik, mota eta barianteen ehunekoari, gainazalen tratamenduari, apaingarrien estiloari eta ugaritasunari, eta erreketari dagokienez antzinako Brontzeko eta Brontze ertaineko jarraipen teknikoa eta formala ikus daiteke. Hau da, aztarnategi horretako Brontze Aroko pakete sedimentarioak jasotzen duen 700 urteko epean ez da produkzio-ereduetan inolako aldaketarik ikusten. ABSTRACT This paper studies the extensive pottery collection of the Bronze Age recovered at the site of El Portalón of Cueva Mayor (Sierra de Atapuer-ca, Burgos). The studied sample comes from three modern archaeological interventions whose results are summarized here for the first time putting together and synthesizing the sedimentary and cultural characteristics offered by the respective field works. We study techno-typo-logically the pottery collection, the relationship between form and function of the containers, the production model and the characteristics of decorative symbolic manifestations. The Bronze Age pottery set from El Portalón shows a striking homogeneity regardless their sedimentary level and cultural phase. Technically and formally we detect continuity during the Early and Middle Bronze Age in the proportions of type elements, their variants, the surface treatments, the profusion and style of decorations and the kind of bake. That is, there is no change in production patterns over the 700 years represented by the sedimentary Bronze package at this site.
0 0 M o n t h 2 0 1 5 | V o L 0 0 0 | n A t U R E | 1 The pressures on honeybee (Apis mellifera) ... more 0 0 M o n t h 2 0 1 5 | V o L 0 0 0 | n A t U R E | 1 The pressures on honeybee (Apis mellifera) populations, resulting from threats by modern pesticides, parasites, predators and diseases, have raised awareness of the economic importance and critical role this insect plays in agricultural societies across the globe. However, the association of humans with A. mellifera predates post-industrial-revolution agriculture, as evidenced by the widespread presence of ancient Egyptian bee iconography dating to the Old Kingdom (approximately 2400 bc) 1. There are also indications of Stone Age people harvesting bee products; for example, honey hunting is interpreted from rock art 2 in a prehistoric Holocene context and a beeswax find in a pre-agriculturalist site 3. However, when and where the regular association of A. mellifera with agriculturalists emerged is unknown 4. One of the major products of A. mellifera is beeswax, which is composed of a complex suite of lipids including n-alkanes, n-alkanoic acids and fatty acyl wax esters. The composition is highly constant as it is determined genetically through the insect's biochemistry. Thus, the chemical 'fingerprint' of beeswax provides a reliable basis for detecting this commodity in organic residues preserved at archaeological sites, which we now use to trace the exploitation by humans of A. mellifera temporally and spatially. Here we present secure identifications of beeswax in lipid residues preserved in pottery vessels of Neolithic Old World farmers. The geographical range of bee product exploitation is traced in Neolithic Europe, the Near East and North Africa, providing the palaeoecological range of honeybees during prehistory. Temporally, we demonstrate that bee products were exploited continuously, and probably extensively in some regions, at least from the seventh millennium cal bc, likely fulfilling a variety of technological and cultural functions. The close association of A. mellifera with Neolithic farming communities dates to the early onset of agriculture and may provide evidence for the beginnings of a domestication process.
A profound change took place in the lithic technology of the last hunter-gatherer societies in We... more A profound change took place in the lithic technology of the last hunter-gatherer societies in Western Europe and North Africa at the end of the Early Holocene. In a short period, several technological innovations were adopted in geographically, socially and culturally different contexts; a situation that raises many questions about the mechanisms that enabled this successful expansion and acceptance. In this paper, we propose a regional approach to the phenomenon. In the northeast of Iberia, the Ebro valley is one of the areas with the most records from the Late Mesolithic (Geometric Mesolithic or GM) as well as from the immediately previous phase (Notched and Denticulate Mesolithic or NDM). This study explores on exploring the main technological characteristics of both phases, as well as their chronological development, to analyse when and how the change occurred. For this purpose, we have reviewed the lithic industry, the stratigraphic sequences and the chronology of more than fifty archaeological levels. The results obtained highlight the technological distance between the two industrial traditions, where the GM innovations burst into the Ebro valley when the NDM technology was still active. However, we consider that the adoption of the new technology would take place through the socio-territorial structures of the NDM. This hypothesis is based on the recognition of continuity in the territorial occupation, as well as the identification of technological practices typical of the NDM that persist in GM lithic assemblages.
Cattle have been a valuable economic resource and cultural icon since prehistory. From the initia... more Cattle have been a valuable economic resource and cultural icon since prehistory. From the initial expansion of domestic cattle into Europe during the Neolithic period, taurine cattle (Bos taurus) and their wild ancestor, the aurochs (B. primigenius), had overlapping ranges leading to ample opportunities for intentional and unintentional hybridization. We performed a bioarchaeological analysis of 24Bosremains from Iberia dating from the Mesolithic to the Roman period. The archaeogenomic dataset allows us to investigate the extent of domestic-wild hybridization over time, providing insight into the species’ behavior and human management by aligning changes with cultural and genomic transitions in the archaeological record. Our results show frequent hybridization during the Neolithic and Chalcolithic, likely reflecting a mix of hunting and herding or relatively unmanaged herds, with mostly male aurochs and female domestic cattle involved in hybridization. This is supported by isotopic...
Las analíticas genéticas realizadas sobre los uros (Bos primigenius) del yacimiento de Mendandia ... more Las analíticas genéticas realizadas sobre los uros (Bos primigenius) del yacimiento de Mendandia (Treviño), han ofrecido un resultado sorprendente: uno de los individuos pertenece al haplotypo T3, generalmente asociado a animales domésticos (Bos taurus). La datación de la muestra (7265 ± 70 BP; Ua 34366) es acorde con las otras conocidas de su nivel, el III-superior, incidiendo en la antigüedad de su Neolítico. El dato es la excusa para reflexionar sobre el proceso neolitizador y adentrarnos en el debate sobre el papel que pudiera corresponder a los indígenas y a los colonos. Para ello se valora la información más actual sobre genética de las poblaciones del principio del Holoceno, las medias promediadas de la extensión por Europa del nuevo modo de vida, así como otros indicios de neolitización prematura. Un compendio de razones que nos lleva a pensar que estamos frente a un fenómeno cultural muy complejo
An evolutionary approach on the study of the funerary systems in Late Prehistory allows recognizi... more An evolutionary approach on the study of the funerary systems in Late Prehistory allows recognizing diverse contexts of social crises in the north of Iberia. The analysis of the radio-chronological data that we have compiled indicates five phases of use—with the newness of identifying two different cycles during the Late Neolithic—and of subsequent ‘abandonment’ in the megaliths; this is reduced to two phases in the case of the sepulchral caves. We interpret the radio-chronological results through an examination of the material culture present in the graves and dynamics of the megalithic architecture. In addition, we contrast our results with different approaches, carrying out a complementary multidisciplinary approach. In this regard, we found that megalithism served as a vehicle for responding to the different crisis and changes faced by increasingly complex and unequal human groups.
espanolTras 180 anos de investigacion sobre el fenomeno dolmenico vasco reflexionamos sobre tres ... more espanolTras 180 anos de investigacion sobre el fenomeno dolmenico vasco reflexionamos sobre tres aspectos del mismo. La estructura social de los enterrados, donde dadas las piramides de edades y sexos, parece evidente la presencia de determinados filtros. La distribucion de los monumentos, perfectamente acorde con las posibilidades geomorfologicas del paisaje, ingrediente que puede estar en la base de las diferencias arquitectonicas de los monumentos. Su discurrir cronologico, gracias a la cronologia absoluta, que define tres fases generales, y particulares para cada monumento. EnglishAfter 180 years of research on the Basque dolmen phenomenon, we reflect on three aspects thereof. The social structure of those buried, which given the age and gender pyramids, makes the presence of certain filters seem evident. The distribution of the monuments, perfectly in line with the geomorphological possibilities of the landscape and an ingredient that could be the basis of the architectural dif...
Esta contribución da a conocer un proyecto colaborativo que combina un repositorio C14 de la Preh... more Esta contribución da a conocer un proyecto colaborativo que combina un repositorio C14 de la Prehistoria de la Península Ibérica y un Sistema de Información Arqueológica Compartida -SIAC-. Está estructurada en cinco apartados: génesis, construcción, visor, reflexión, explotación y un caso práctico: el análisis de las cavidades con registros funerarios. El proyecto ofrece hoy más de 8.400 dataciones de carbono 14 de la Península Ibérica (y de Baleares), sobre la que es posible realizar búsquedas complejas cuyas respuestas se devuelven para un consumo libre. Se accede al repositorio desde dos direcciones web: https://sites.google.com/ehu.eus/c14peninsulaiberica/dataciones-14 y http://arqgeogis. us.es/siac/. Como proyecto colaborativo cualquier usuario puede proponer modificar o añadir nuevas dataciones. Además se aprovechan las fortalezas del software GIS para ofrecer salidas cartográficas de las consultas. Informamos las características del repositorio y reflexionamos sobre su potenc...
Natural, anthropic and post-depositional formation processes can affect the formation of sediment... more Natural, anthropic and post-depositional formation processes can affect the formation of sediments in rock shelters. Geoarchaeological analyses were carried out on a series of samples of compact and loose sediments provenient from the 1995 to 2005 excavation campaigns at the Atxoste shelter. This work focuses on climate reconstruction of the Upper Ebro Valley, comparing it with results of previous studies of the area and its surroundings, as well as the Cantabrian region. We also point out the problem of sediment conservation when analyzing sites containing Pleistocene/Holocene and/or Mesolithic/Neolithic transition stratigraphies. Thanks to the geoarchaeological study we have differentiated three climatic events: - The end of the Pleistocene as a period characterized by cold, humid conditions and with probable seasonal droughts. - The Pleistocene-Holocene transition that corresponds to a climatic moment in which the indicators of cold climate have practically disappeared. - The beg...
Summary In this paper we present the archaeological records of the Mesolithic tradition with notc... more Summary In this paper we present the archaeological records of the Mesolithic tradition with notches and denticulates located at caves, rockshelters and open air in the Basque area. We define the behavioural models about the settlements, the occupation, taping of resources and use of the landscape (=territory) with precise environmental characteristics. The morpho-technical characteristic of lithic industry has showed too. The chronology of this cultural tradition is related to the ninth and beginnings of the eighth millennia BP. This cultural tradition means the first dense occupation of the territory with a climatic conditions and different landscapes during the beginnings of the Holocene. This cultural tradition determines the development of the Mesolithic with geometrics industry.
espanolEl sector oriental de la Llanada Alavesa viene proporcionando en los ultimos anos interesa... more espanolEl sector oriental de la Llanada Alavesa viene proporcionando en los ultimos anos interesantes series de industria litica que nos retrotraen tanto a epocas paleoliticas como postpaleolitica. El conjunto de Santa Barbara, que se presenta aqui por primera vez, reune mas de 16000 elementos. Se describen medio millar de objetos, incluyendo bifaces, hendedores, raspadores, muescas y denticulados, puntas de retoque plano, un buen conjunto de nodulos y nucleos y una seleccion de soportes euskaraArabako Lautadaren ekialdeko sektoreak industria litikoaren hainbat serie interesgarri eskaini ditu azken urteetan, eta horiek Paleolitoaren eta post-paleolitoaren garaietara eramaten gaituzte. Santa Barbarako multzoak, hemen lehenengoz aurkezten denak, 16.000 elementutik gora biltzen ditu. Bostehun objektu deskribatzen dira, hala nola, bifazeak, pitzagailuak, harraskagailuak, koskak eta dentikulatuak, erretoke lauko muturrak, nodulu eta nukleo multzo handia eta euskarri aukera bat. EnglishTh...
SAGVNTVM. Papeles del Laboratorio de Arqueología de Valencia, 2018
La extensión de las formas de vida neolíticas es un fenómeno universal, plasmado sobre geografías... more La extensión de las formas de vida neolíticas es un fenómeno universal, plasmado sobre geografías y cronologías diversas: su comprensión debe atender al proceso global y a las realidades regionales sobre las que se asienta. Renueva las directrices económicas, la estructura social, los inventarios materiales en sus aspectos formales y tecnológicos, la ideología incluyendo conceptos como la territorialidad, el arte, los rituales funerarios, los símbolos…. Nuestro interés recae sobre el desarrollo de un elemento específico que es una herramienta de primer orden como marcador del proceso neolitizador y de su estructura geográfica: los segmentos en doble bisel. Neolítico. Observamos: a) significan la culminación del desarrollo del geometrismo; b) su extensión geográfica cubre una amplia área de Iberia y de Francia; c) otras regiones se decantan por elementos materiales afines; d) se rescatan en yacimientos de funcionalidades diversas; e) que se asocian a otros elementos significativos de...
Discussing the transition from Mesolithic to Neolithic requires a definition for the archaeologic... more Discussing the transition from Mesolithic to Neolithic requires a definition for the archaeological record. In the Ebro Basin the typical archaeological sites, rock shelters, have been considered in a simplified way as hunting grounds, but advances in research indicate that they were in fact multi-purpose habitats with varied activities, tight control of resources and a comprehensive exploitation of the area. Our hypothesis is that Mesolithic societies were sedentary with a complex social organisation. For this reasons, we reject the concept of Mesolithic peoples with pottery which is applied to records which do not contain the whole Neolithic package. We know that versatility is one of the characteristics that defines these settlements whith a) all the steps in the lithic chaine operatoire, b) a wide variety of objects, c) the use for hunting, butchery, fur making, woodworking, bone, plants and so on. In terms of wildlife, the description of an individual animal as domestic is not always easy to extrapolate from anatomical criteria, but an in-depth analysis does not discard this possibility either in the rockshelters. The prehistory of the Ebro Basin seems to indicate that their historical narrative began in the transition towards a production economy: in the balance between the archaeological record and historical logic it makes sense to assess ground-breaking processes of Neolithisation in comparison with participatory models of local communities.
En torno a mediados del IX milenio cal BP el noreste de la Península Ibérica participa de los cam... more En torno a mediados del IX milenio cal BP el noreste de la Península Ibérica participa de los cambios industriales que se producen en buena parte del occidente europeo y que atañen a las últimas sociedades mesolíticas. Las novedades tecnológicas que protagonizan este cambio parecen afectar a buena parte del sistema lítico, desde las sistemáticas y técnicas de talla adoptadas (percusión indirecta o presión en algunos casos) hasta el tipo de utillaje configurado, especialmente evidente entre los proyectiles.
En el caso del noreste de la Península Ibérica, la aparición de estos conjuntos industriales (el Mesolítico geométrico) con producciones laminares regulares y estandarizadas contrasta fuertemente con las industrias de lascas y carentes de proyectiles líticos de la fase anterior (el Mesolítico de muescas y denticulados). En este sentido, el objetivo del presente trabajo es analizar el tipo de transición que se da, ¿en términos de ruptura o de continuidad? entre ambas tradiciones industriales. Para ello, se analizan a nivel tecnológico pero también tafonómico varias secuencias arqueológicas del alto valle del Ebro que presentan niveles correspondientes a ambas fases.
In this work we present a comprehensive study on the lithic industries as a means of approaching ... more In this work we present a comprehensive study on the lithic industries as a means of approaching to the socio-economic systems of the last hunter-gatherers groups from the VIII-VII millennia BP on Atxoste settlement. Complementing the data coming from raw material, technological and use-wear analysis, we have recognized the main patterns of production and management of flint industries. The results show a strong interrelationship between manufacture and use strategies of the lithic tools and permit us to throw some light on the sense of occupations and also on the understanding the role of the settlement in the human groups subsistence. While it is true that Atxoste may act as a strategic enclave, the new data coming from our researches reveal that the occupations would have been longer than expected for a rock-shelter, making us reconsider the strategies of land occupation of these Mesolithic communities.
Novedades Septiembre de 2019. Casi dos años después de que presentáramos nuestra iniciativa sobre... more Novedades Septiembre de 2019. Casi dos años después de que presentáramos nuestra iniciativa sobre la Base de Datos Colaborativa de Dataciones de la Prehistoria de la Península Ibérica, hemos seguido trabajando en ella para incrementar notablemente el número de dataciones registradas, y también para ofrecer un servicio de consulta integral de los datos. Para esto último hay dos enlaces alternativos: http://arqgeogis.us.es/SIAC/web-gis/dataciones.php. En el presente documento ofrecemos las novedades que hemos llevado a cabo en SIAC, tanto a nivel de datos registrados como de aplicaciones de explotación y consulta.
Después de dos años de parón en los que he tenido que atender a otras cuestiones, retomamos SIAC ... more Después de dos años de parón en los que he tenido que atender a otras cuestiones, retomamos SIAC (Sistema de Información Arqueológica Compartida) cuya visualización es accesible en: http://arqgeogis.us.es/SIAC.
Hemos puesto en marcha un nuevo proyecto que aúna nuestros esfuerzos personales bajo la filosofía de cooperación/colaboración. Fundamentalmente se ensaya la recopilación de las dataciones radiocarbónicas publicadas sobre la la Prehistoria de la Península Ibérica, para ponerlas a disposición de quienes las necesiten de cara a sus investigaciones y/o publicaciones.
Programa y Libro de Resúmenes. VII Congreso Internacional del Neolítico en la Península Ibérica., 2020
El objetivo de este trabajo es presentar y explicar a la comunidad de investigadores nuestro repo... more El objetivo de este trabajo es presentar y explicar a la comunidad de investigadores nuestro repositorio de dataciones radiocarbónicas sobre la prehistoria de la Península Ibérica, su funcionamiento y filosofía, así como las posibilidades de explotación, colaboración y análisis de su contenido. El repositorio se aloja en la url http://arqgeogis.us.es/siac/dataciones.php y surge de la sinergia y colaboración de la "Base de Datos Colaborativa de Dataciones de la Prehistoria de la Península Ibérica" y el "Sistema de Información Arqueológica Compartida (SIAC)".
Uploads
Books by Alfonso Alday
Papers by Alfonso Alday
En el caso del noreste de la Península Ibérica, la aparición de estos conjuntos industriales (el Mesolítico geométrico) con producciones laminares regulares y estandarizadas contrasta fuertemente con las industrias de lascas y carentes de proyectiles líticos de la fase anterior (el Mesolítico de muescas y denticulados). En este sentido, el objetivo del presente trabajo es analizar el tipo de transición que se da, ¿en términos de ruptura o de continuidad? entre ambas tradiciones industriales. Para ello, se analizan a nivel tecnológico pero también tafonómico varias secuencias arqueológicas del alto valle del Ebro que presentan niveles correspondientes a ambas fases.
Hemos puesto en marcha un nuevo proyecto que aúna nuestros esfuerzos personales bajo la filosofía de cooperación/colaboración. Fundamentalmente se ensaya la recopilación de las dataciones radiocarbónicas publicadas sobre la la Prehistoria de la Península Ibérica, para ponerlas a disposición de quienes las necesiten de cara a sus investigaciones y/o publicaciones.
El repositorio se aloja en la url http://arqgeogis.us.es/siac/dataciones.php y surge de la sinergia y colaboración de la "Base de Datos Colaborativa de Dataciones de la Prehistoria de la Península Ibérica" y el "Sistema de Información Arqueológica Compartida (SIAC)".