Sabahattin Ali
Sabahattin Ali (b. 25 Sıbate 1907 - m. 2 Nisane 1948) şair, nuştekar, qazetewan u hêkatenuştekaro Tırko. Sabahattin Ali tarixê 25 Sıbate 1907ıne de Wılayetê Edirne de dewa Eğridere de maya cı ra ameyo dınya. Piyê xo Babası serêseyan piyade (Cihangirıc) Selahattin Ali Beg karê karkerdışê xo ca be ca vurno u vuriyayo zi, coke ra musayışo verên Estanbul, Çanakkale u Edremit de mıxtelif mekteban de kerdê teman. Serra 1921ıne de zi ê goç kerdê Edremit, o taw uca bınê işğalê Yunanan de biyo ke a ri ra piyê xo perey xo nêşayo bıgêro u keyey rocê zori viyarnê ra. Peyniyedayışê musayışê verêni ra tepiya kewto Mektebê Musnekaranê Balıkesiri u panc serriyi uca de wendo. Serra 1926ıne de zi uca ra mezun biyo, yew serre wılayetê Yozğati de musnekarê mektebê verêni biyo. Miyandê serranê 1928-1930ıne de şiyo Almanya, uca de wendo. Serra 1930ıne de Almanya ra abırriyo, ameyo Orhaneli u reyna musnekariye kerda. Orhaneli ra tepiya Aydın u uca ra tepiya zi Konya de mektebanê miyanên de musnekariya zıwanê Almanki kerda.
Sabahattin Ali romanê xo "İçimizdeki Şeytan" ke qısımê nasyonalistan ra verapey gırewto. Hüseyin Nihal Atsız Sabahattin Aliyi sero nuşte nuşto u ey rê heqaret kerdo. Coka Sabahattin Ali ey sero dewa kerda a. Serra 1944ıne de dewa qezenç kerda. Miyandê serranê 1946 - 1947ıne de be Aziz Nesin u Rıfat Ilgaz ra piya Marko Paşa, Malum Paşa, Merhum Paşa, Öküz Paşa, jurnalê politiki çap kerdê. Jurnalê Ali Babai çap kerdo, uca de nuşteyê "Çiyê senên zoro" de wına nuşto: "Kamo ke nêtırıto u ma rê nanê xo dao, inan veyşan (u bêkınc zi) metepıştene wına zoro, wına çetıno u wına bêemano".
Sabahattin Ali verba nasyonalitsan de xeylê mendo. Ali Ertekin (kamo ke nasyonaisto Tırkano) riyê "hissanê mılliyan tehriq kerdene" serê Sabahattin Ali zope dayo pıro u Sabahattin Ali uca de kışto.
Eseri
[bıvurne | çımeyi bıvurne]- Romani
- Kuyucaklı Yusuf (1937)
- İçimizdeki Şeytan (1940)
- Kürk Mantolu Madonna (1943)
- Estanıki
- Değirmen (1935)
- Kağnı (1936)
- Ses (1937)
- Yeni Dünya (1943)
- Sırça Köşk (1947)
- Şiiri
- Dağlar ve Rüzgâr (1934)
- Kurbağanın Serenadı (1937)
- Öteki Şiirler (1937)
- Kayi
- Esirler (1936)