| dbo:abstract
|
- الاستخلاب أو التمخلب هو تشكل رابطة كيميائية واحدة أو أكثر بين ربيطة عديدة الأسنان (polydentate) وذرة فلز مركزية مفردة. هذه الربيطات هي مركبات عضوية وتسمى متمخلبات كما تسمى أيضا عوامل احتجاز. تشكل الربيطة معقدا تمخلبي مع المادة. والمعقدات التمخلبية تختلف تماما عن المعقدات التساندية ذات الربيطات أحادية السن (monodentate) التي تشكل رابطة واحدة فقط مع الذرة المركزية. المتمخلبات بحسب ASTM-A-380 هي «مركبات كيميائية تشكل جزيئات معقدة ذوابة مع شوارد معدنية محددة فتعطلها ولا تمكنها من التفاعل من العناصر أو الشوارد الأخرى وتشكل راسبا». وأتى اسم التكالب والتمخلب من الكلاب أو المخلب، فالربيطات تلف حوال الذرة المركزية مثل كلابات جراد البحر. (ar)
- Chelatace je fyzikálně chemický proces, při němž se organické sloučeniny váží na kovové kationty (například železo, hořčík, měď, vápník) dvěma nebo více vazbami za vzniku komplexních sloučenin. Organické sloučeniny, které se navazují, jsou nazývány chelatační činidla nebo ligandy. Ty obklopují kationty kovů v jednom či více bodech vazby jako by je svírala klepeta raka. Odtud pochází název chelatace, který je odvozen z řeckého slova chelé (klepeto raka nebo ptačí pařát). Počet koordinačně-kovalentních vazeb, kterými se ligandy váží na centrální atom se nazývá dentacita (vaznost). Slovo dentacita je odvozeno od latinského slova dens (zub), neboť navázané ligandy připomínají chrup. Hem s navázaným železem. Chelatace se používá v mnoha aplikacích, jako je výroba výživových doplňků, k odstranění toxických kovů z těla, jako kontrastní látka při MRI skenování, při výrobě pomocí homogenních katalyzátorů, při chemické úpravě vody nebo v hnojivech. (cs)
- Χηλικοποίηση (αγγλ. chelation) είναι η δημιουργία δεσμών ιόντων ή μορίων με μεταλλοϊόντα. Η λέξη έχει ως προέλευση τη «χηλή», από την αρχαία ελληνική γλώσσα, η οποία κυριολεκτικά σημαίνει «οπλή». Λ.χ. επειδή τα περισσότερα μέταλλα σε ατομική μορφή είναι τοξικά για τον ανθρώπινο οργανισμό, είναι εφικτό στους ιστούς, τα μέταλλα σε μορφή χηλικών ενώσεων να μπορούν εύκολα, χωρίς κίνδυνο, να καταναλωθούν λ.χ. ως συμπληρώματα διατροφής με μέταλλα χηλικοποιημένα με αμινοξέα. Τα μόρια ή ιόντα που ενώνονται με το κεντρικό άτομο ονομάζονται «συναρμοσμένα προς» το κεντρικό άτομο και αποτελούν τους υποκαταστάτες (ligands) του κεντρικού ατόμου. Έτσι αφορούν στο σχηματισμό ή την παρουσία δύο ή περισσοτέρων «κοινών δεσμών» μεταξύ μορίων ή ιόντων, σε οργανικές κατά βάση ενώσεις, που ενώνονται με το κεντρικό άτομο και αποτελούν τους υποκαταστάτες του κεντρικού ατόμου. Στα αγγλικά, αυτοί οι υποκαταστάτες ονομάζονται chelants, chelators, ή chelating agents. Xηλισμός ονομάζεται η ίδια η χημική αντίδραση που οδηγεί στο σχηματισμό κυκλικών ενώσεων, ιδιαίτερα σταθερών, μεταξύ μεταλλικών ατόμων και οργανικών μορίων. Oι ενώσεις αυτές που δημιουργούνται έτσι λέγονται χηλικές. Έντονη είναι η παρουσία χηλικών ενώσεων στα νερά, π.χ. οι συμπλοκοποιητές που σχηματίζουν με τα μέταλλα χηλικές ενώσεις είναι συχνά ρυπαντές και βρίσκονται είτε στα αστικά λύματα ή στα βιομηχανικά απόβλητα (βλ. μεταλλουργεία). Οι χηλικές ενώσεις είναι υδατοδιαλυτές και συχνά αρνητικά φορτισμένες. Χηλικές ενώσεις που είναι άφθονες στη Φύση, με πολύ μεγάλη σημασία, είναι η χλωροφύλλη και η αιμοσφαιρίνη- στην πρώτη το μέταλλο είναι το μαγνήσιο (Mg), ενώ στη δεύτερη το μέταλλο ο σίδηρος (Fe). (el)
- Chelation is a type of bonding of ions and molecules to metal ions. It involves the formation or presence of two or more separate coordinate bonds between a polydentate (multiple bonded) ligand and a single central metal atom. These ligands are called chelants, chelators, chelating agents, or sequestering agents. They are usually organic compounds, but this is not a necessity, as in the case of zinc and its use as a maintenance therapy to prevent the absorption of copper in people with Wilson's disease. Chelation is useful in applications such as providing nutritional supplements, in chelation therapy to remove toxic metals from the body, as contrast agents in MRI scanning, in manufacturing using homogeneous catalysts, in chemical water treatment to assist in the removal of metals, and in fertilizers. (en)
- La chélation (prononcer kélassion, du grec χηλή / khêlḗ, « pince, serre de certains animaux ») est un processus physico-chimique au cours duquel est formé un complexe, le chélate, entre un ligand, dit « chélateur » (ou chélatant), et un cation (ou atome) métallique, alors complexé, dit « chélaté ». Le chélate se distingue du simple complexe par le fait que le cation métallique est fixé au ligand chélateur par au moins deux liaisons de coordination. Le métal est ainsi pincé entre les fonctions chimiques du ligand. Le nombre de liaisons métal-ligand d’une molécule de ligand définit la « denticité » : on parle de coordinats ou ligands bidentes, tridentes, tétradentes (ou bidentés, tridentés, tétradentés). L’atome central est lié aux atomes voisins par au moins deux liaisons en formant une structure annulaire, un cycle chélate. Les cycles chélates les plus stables sont les cycles chélates à 5 et à 6 chaînons. Grâce à cet effet, les chélates sont des complexes plus stables que les complexes de ligands monodentés comportant les mêmes fonctions chimiques. Des chélateurs sont utilisés comme médicaments (en cas de saturnisme par exemple), mais ils doivent être utilisés avec précaution car ils peuvent interférer avec d’autres métaux que le métal cible et avec l’immunité. La thérapie par chélation est utilisée en médecine avec une efficacité démontrée dans le cas d’intoxication à des métaux lourds. En médecine non conventionnelle, ce traitement est aussi proposé pour désintoxiquer le corps de supposées toxines (provenant par exemple de plombage dentaire ou de vaccin) ou pour retirer les ions calcium du sang (étant considérés comme source d’artériosclérose). Mais aucun essai clinique n’a démontré l’efficacité de ces approches alternatives, avec d’ailleurs un danger lié à la diminution de stock d’électrolytes dans le sang. (fr)
- Dalam kimia koordinasi, pengkelatan (atau penyapitan, Inggris: chelation) adalah pengikatan suatu atom dengan suatu ligan yang mengikatnya pada dua atau lebih lokasi ikatan (seolah-olah "menjepit" atom pusat tersebut). Senyawa yang memiliki ikatan demikian disebut senyawa kelat. Umumnya atom yang dijepit adalah atom logam dan ligannya adalah senyawa organik. Contohnya adalah pengkelatan atom tembaga (Cu) oleh ligan . Kedua atom nitrogen pada etilenadiamina mengikat atau menjepit atom tembaga pada dua lokasi berbeda (lihat gambar).. (in)
- La chelazione è una reazione chimica in cui solitamente un atomo metallico, comportandosi da acido di Lewis, viene legato da un reagente detto chelante tramite più di un legame coordinativo. La struttura del composto risultante costituisce un particolare complesso molto stabile che vede l'atomo centrale essere circondato a tenaglia dal chelante, come se fosse stretto tra le chele di un granchio (da cui il termine chelazione). Il chelante è spesso definito legante polidentato (nello specifico, bidentato, tridentato, ecc.). In ambito biologico, tramite chelazione l'emoglobina lega il ferro e la clorofilla lega il magnesio. In chimica la chelazione viene sfruttata per effettuare titolazioni complessometriche, per favorire la solubilizzazione o per alcune applicazioni tecnologiche atte a prevenire l'effetto di acque incrostanti. In medicina la chelazione viene sfruttata nella terapia chelante per il trattamento di alcune intossicazioni dovute all'accumulo di metalli nell'organismo: una volta chelato, il metallo perde le sue caratteristiche (e quindi nel caso perde la tossicità) per poi venire eliminato legato assieme al chelante, in metallurgia molecole polimeriche chelanti idrosolubili vengono anche usate come convertitore di ruggine per gli acciai e creare strati di conversione per aumentarne la resistenza alla corrosione.In agricoltura elementi altrimenti poco solubili nel suolo, come ad esempio il ferro, in caso di carenze possono essere somministrati alle piante per via fogliare sotto forma chelata. (it)
- 化学においてキレート (英: chelate [ˈkiːleit]) とは、複数の配位座を持つ配位子（多座配位子）による金属イオンへの結合（配位）をいう。このようにしてできている錯体をキレート錯体と呼ぶ。キレート錯体は配位子が複数の配位座を持っているために、配位している物質から分離しにくい。これをキレート効果という。分子の立体構造によって生じた隙間に金属を挟む姿から、「蟹のハサミ」を意味する chela (ラテン語 chēla、ギリシャ語 chēlē)に由来する。 (ja)
- 킬레이트(영어: chelate)는 한 개의 리간드가 금속 이온과 두 자리 이상에서 배위결합을 하여 생긴 착이온이다. 해당 리간드는 킬레이트제(chelator, chelating agent, chelant)라고 한다. 주로 킬레이트는 유기화합물이지만, 아연을 윌슨병 환자에서 구리 흡수를 막는 데에 사용할 때처럼 항상 유기화합물인 것은 아니다. 예를 들어 구리가 포함된 용액에 에틸렌다이아민의 수용액을 가할 때 구리는 에틸렌다이아민의 두개의 아민기의 질소 원자와 결합하여 고리모양의 착이온을 만드는데, 이렇게 해서 생성된 화합물을 킬레이트라 한다. 킬레이트를 형성하는 대표적인 리간드로는 에틸렌다이아민, EDTA(ethylenediaminetetraacetic acid)가 있다. (ko)
- Chelatie is een proces en een vorm van chemische binding, die niet sensu stricto een chemische binding is. Vanuit chemisch standpunt is chelatie hetzelfde als complexvorming, met dien verstande dat in de chemie het begrip complexvorming op mono-, di- en polydentaatliganden wordt toegepast, terwijl chelatie de monodentaatliganden expliciet uitsluit. (nl)
- Chelatacja, chelatowanie, chelacja (gr. chele – kleszcze, szczypce kraba) – reakcja chemiczna tworzenia chelatu, czyli kompleksowego związku chemicznego o cząsteczce złożonej z organicznej struktury pierścieniowej wielopodstawnego ligandu (pochodzącej z tzw. chelatora, czyli czynnika chelatującego) i związanego z nią kilkoma wiązaniami jonu centralnego – kationu metalu. Nazwa nawiązuje do chwycenia kationu jakby w kleszcze wiązań struktury pierścieniowej. Przykładami chelatów są:
* chelat magnezu – chlorofil,
* chelat żelaza – hemoglobina. (pl)
- 螯合物（英語：Chelation）是配合物的一种，在螯合物的结构中，一定有一个或多个多齿配体提供多对电子与中心体形成配位键。“螯”指螃蟹的大钳，此名称比喻多齿配体像螃蟹一样用两只大钳紧紧夹住中心体。 螯合物通常比一般配合物要稳定，其结构中经常具有的五或六元环结构更增强了稳定性。正因为这样，螯合物的稳定常数都非常高，许多螯合反应都是定量进行的，可以用来滴定。使用螯合物还可以掩蔽金属离子。 可形成螯合物的配体叫螯合剂。常见的螯合剂如下：
* 乙二胺（en），二齿
* 2,2'-联吡啶（bipy），二齿
* 1,10-鄰二氮雜菲（phen），二齿
* 草酸根（ox），二齿
* 乙二胺四乙酸（EDTA），六齿
* （diars），二齿 值得一提的是EDTA。它能提供2个氮原子和4个羧基氧原子与金属配合，可以用1个分子把需要6配位的钙离子紧紧包裹起来，生成极稳定的产物。其化學結構表示如下： (HOOCCH2)2NCH2CH2N(CH2COOH)2 螯合物在工业中用来除去金属杂质，如水的软化、去除有毒的重金属离子等。一些生命必须的物质是螯合物，如血红蛋白和叶绿素中卟啉环上的4个氮原子把金属原子（血红蛋白含Fe2+，叶绿素含Mg2+）固定在环中心。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- Dalam kimia koordinasi, pengkelatan (atau penyapitan, Inggris: chelation) adalah pengikatan suatu atom dengan suatu ligan yang mengikatnya pada dua atau lebih lokasi ikatan (seolah-olah "menjepit" atom pusat tersebut). Senyawa yang memiliki ikatan demikian disebut senyawa kelat. Umumnya atom yang dijepit adalah atom logam dan ligannya adalah senyawa organik. Contohnya adalah pengkelatan atom tembaga (Cu) oleh ligan . Kedua atom nitrogen pada etilenadiamina mengikat atau menjepit atom tembaga pada dua lokasi berbeda (lihat gambar).. (in)
- 化学においてキレート (英: chelate [ˈkiːleit]) とは、複数の配位座を持つ配位子（多座配位子）による金属イオンへの結合（配位）をいう。このようにしてできている錯体をキレート錯体と呼ぶ。キレート錯体は配位子が複数の配位座を持っているために、配位している物質から分離しにくい。これをキレート効果という。分子の立体構造によって生じた隙間に金属を挟む姿から、「蟹のハサミ」を意味する chela (ラテン語 chēla、ギリシャ語 chēlē)に由来する。 (ja)
- 킬레이트(영어: chelate)는 한 개의 리간드가 금속 이온과 두 자리 이상에서 배위결합을 하여 생긴 착이온이다. 해당 리간드는 킬레이트제(chelator, chelating agent, chelant)라고 한다. 주로 킬레이트는 유기화합물이지만, 아연을 윌슨병 환자에서 구리 흡수를 막는 데에 사용할 때처럼 항상 유기화합물인 것은 아니다. 예를 들어 구리가 포함된 용액에 에틸렌다이아민의 수용액을 가할 때 구리는 에틸렌다이아민의 두개의 아민기의 질소 원자와 결합하여 고리모양의 착이온을 만드는데, 이렇게 해서 생성된 화합물을 킬레이트라 한다. 킬레이트를 형성하는 대표적인 리간드로는 에틸렌다이아민, EDTA(ethylenediaminetetraacetic acid)가 있다. (ko)
- Chelatie is een proces en een vorm van chemische binding, die niet sensu stricto een chemische binding is. Vanuit chemisch standpunt is chelatie hetzelfde als complexvorming, met dien verstande dat in de chemie het begrip complexvorming op mono-, di- en polydentaatliganden wordt toegepast, terwijl chelatie de monodentaatliganden expliciet uitsluit. (nl)
- Chelatacja, chelatowanie, chelacja (gr. chele – kleszcze, szczypce kraba) – reakcja chemiczna tworzenia chelatu, czyli kompleksowego związku chemicznego o cząsteczce złożonej z organicznej struktury pierścieniowej wielopodstawnego ligandu (pochodzącej z tzw. chelatora, czyli czynnika chelatującego) i związanego z nią kilkoma wiązaniami jonu centralnego – kationu metalu. Nazwa nawiązuje do chwycenia kationu jakby w kleszcze wiązań struktury pierścieniowej. Przykładami chelatów są:
* chelat magnezu – chlorofil,
* chelat żelaza – hemoglobina. (pl)
- 螯合物（英語：Chelation）是配合物的一种，在螯合物的结构中，一定有一个或多个多齿配体提供多对电子与中心体形成配位键。“螯”指螃蟹的大钳，此名称比喻多齿配体像螃蟹一样用两只大钳紧紧夹住中心体。 螯合物通常比一般配合物要稳定，其结构中经常具有的五或六元环结构更增强了稳定性。正因为这样，螯合物的稳定常数都非常高，许多螯合反应都是定量进行的，可以用来滴定。使用螯合物还可以掩蔽金属离子。 可形成螯合物的配体叫螯合剂。常见的螯合剂如下：
* 乙二胺（en），二齿
* 2,2'-联吡啶（bipy），二齿
* 1,10-鄰二氮雜菲（phen），二齿
* 草酸根（ox），二齿
* 乙二胺四乙酸（EDTA），六齿
* （diars），二齿 值得一提的是EDTA。它能提供2个氮原子和4个羧基氧原子与金属配合，可以用1个分子把需要6配位的钙离子紧紧包裹起来，生成极稳定的产物。其化學結構表示如下： (HOOCCH2)2NCH2CH2N(CH2COOH)2 螯合物在工业中用来除去金属杂质，如水的软化、去除有毒的重金属离子等。一些生命必须的物质是螯合物，如血红蛋白和叶绿素中卟啉环上的4个氮原子把金属原子（血红蛋白含Fe2+，叶绿素含Mg2+）固定在环中心。 (zh)
- الاستخلاب أو التمخلب هو تشكل رابطة كيميائية واحدة أو أكثر بين ربيطة عديدة الأسنان (polydentate) وذرة فلز مركزية مفردة. هذه الربيطات هي مركبات عضوية وتسمى متمخلبات كما تسمى أيضا عوامل احتجاز. تشكل الربيطة معقدا تمخلبي مع المادة. والمعقدات التمخلبية تختلف تماما عن المعقدات التساندية ذات الربيطات أحادية السن (monodentate) التي تشكل رابطة واحدة فقط مع الذرة المركزية. (ar)
- Chelatace je fyzikálně chemický proces, při němž se organické sloučeniny váží na kovové kationty (například železo, hořčík, měď, vápník) dvěma nebo více vazbami za vzniku komplexních sloučenin. Organické sloučeniny, které se navazují, jsou nazývány chelatační činidla nebo ligandy. Ty obklopují kationty kovů v jednom či více bodech vazby jako by je svírala klepeta raka. Odtud pochází název chelatace, který je odvozen z řeckého slova chelé (klepeto raka nebo ptačí pařát). Hem s navázaným železem. (cs)
- Χηλικοποίηση (αγγλ. chelation) είναι η δημιουργία δεσμών ιόντων ή μορίων με μεταλλοϊόντα. Η λέξη έχει ως προέλευση τη «χηλή», από την αρχαία ελληνική γλώσσα, η οποία κυριολεκτικά σημαίνει «οπλή». Λ.χ. επειδή τα περισσότερα μέταλλα σε ατομική μορφή είναι τοξικά για τον ανθρώπινο οργανισμό, είναι εφικτό στους ιστούς, τα μέταλλα σε μορφή χηλικών ενώσεων να μπορούν εύκολα, χωρίς κίνδυνο, να καταναλωθούν λ.χ. ως συμπληρώματα διατροφής με μέταλλα χηλικοποιημένα με αμινοξέα. (el)
- Chelation is a type of bonding of ions and molecules to metal ions. It involves the formation or presence of two or more separate coordinate bonds between a polydentate (multiple bonded) ligand and a single central metal atom. These ligands are called chelants, chelators, chelating agents, or sequestering agents. They are usually organic compounds, but this is not a necessity, as in the case of zinc and its use as a maintenance therapy to prevent the absorption of copper in people with Wilson's disease. (en)
- La chélation (prononcer kélassion, du grec χηλή / khêlḗ, « pince, serre de certains animaux ») est un processus physico-chimique au cours duquel est formé un complexe, le chélate, entre un ligand, dit « chélateur » (ou chélatant), et un cation (ou atome) métallique, alors complexé, dit « chélaté ». Des chélateurs sont utilisés comme médicaments (en cas de saturnisme par exemple), mais ils doivent être utilisés avec précaution car ils peuvent interférer avec d’autres métaux que le métal cible et avec l’immunité. (fr)
- La chelazione è una reazione chimica in cui solitamente un atomo metallico, comportandosi da acido di Lewis, viene legato da un reagente detto chelante tramite più di un legame coordinativo. La struttura del composto risultante costituisce un particolare complesso molto stabile che vede l'atomo centrale essere circondato a tenaglia dal chelante, come se fosse stretto tra le chele di un granchio (da cui il termine chelazione). Il chelante è spesso definito legante polidentato (nello specifico, bidentato, tridentato, ecc.). (it)
|