Ysgwydd sinamwn
| Ysgwydd sinamwn Hapalopilus nidulans
| |
|---|---|
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Fungi |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Polyporales |
| Teulu: | Polyporaceae |
| Genws: | Hapalopilus[*] |
| Rhywogaeth: | Hapalopilus nidulans |
| Enw deuenwol | |
| Hapalopilus nidulans (Fr.) P.Karst. | |
Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Polyporaceae yw'r Ysgwydd sinamwn (Lladin: Hapalopilus nidulans; Saesneg: Cinnamon Bracket).[1] 'Yr Ysgwyddau' yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. Fel yr ysgwydd, mae'r ffyngau yn y grwp yma'n llorweddol, yn tyfu allan ac ar draws o fonyn y goeden. Mae'r teulu Polyporaceae yn gorwedd o fewn urdd y Polyporales.
Mae'r cemegolion o fewn y ffwng yma'n wenwynig. Disgrifiwyd ac enwyd y tacson yma'n wreiddiol gan y naturiaethwr Elias Magnus Fries.
Mae'r rhywogaeth hon o ffwng i'w chael yn Ewrop, Awstralia, Asia, Affrica a Gogledd America.
Ffyngau
[golygu | golygu cod]Credir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[2] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[3] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.
Aelodau eraill o deulu'r Polyporaceae
[golygu | golygu cod]Mae gan Ysgwydd sinamwn ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:
Rhestr Wicidata:
| rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
|---|---|---|
| Datronia decipiens | Datronia decipiens | |
| Datronia glabra | Datronia glabra | |
| Datronia scutellata | Datronia scutellata | |
| Hapalopilus africanus | Hapalopilus africanus | |
| Hapalopilus albocitrinus | Hapalopilus albocitrinus | |
| Hapalopilus mutans | Hapalopilus mutans | |
| Hapalopilus phlebiiformis | Hapalopilus phlebiiformis | |
| Hapalopilus placodes | Hapalopilus placodes | |
| Hapalopilus rubescens | Hapalopilus rubescens | |
| Ysgwydd sinamwn | Hapalopilus nidulans |  |
Gweler hefyd
[golygu | golygu cod]Cyfeiriadau
[golygu | golygu cod]- ↑ Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
- ↑ Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
- ↑ Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
Safonwyd yr enw Ysgwydd sinamwn gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.