Rhaetieg
| Enghraifft o'r canlynol | iaith naturiol, iaith yr henfyd  |
|---|---|
| Math | Tyrsenian |
| Nifer y siaradwyr | |
| cod ISO 639-3 | xrr |
| Gwladwriaeth | Alpau |
| System ysgrifennu | Etruscan alphabet, Q4412204 |
Rhaetieg yw'r enw a roddir ar yr iaith, neu grŵp o dafodieithoedd a siaredid ar un adeg trwy'r ardal sy'n ymestyn o'r Alpau Carnaidd yng ngogledd-ddwyrain yr Eidal i fynyddoedd Alpau Grison yn y Swistir.
Rhaetieg Cynnar
[golygu | golygu cod]Mae'r enw Rhaetieg (hefyd Raetieg) yn tarddu o enw'r dalaith Rufeinig Rhaetia, talaith Alpaidd a ymgorfforwyd yn yr Ymerodraeth Rufeinig yn 15 C.C. ac a Ladineiddwyd mewn canlyniad. Mae'r iaith frodorol gynharach, a elwir hefyd Rhaetieg, yn cael ei chofnodi ar nifer o arysgrifau cyn-Rufeinaidd ond erys cryn ansicrwydd yn ei chylch.
Rhaetieg yr Eidal
[golygu | golygu cod]Mae Rhaetieg diweddar yn perthyn yn agos i Eidaleg. Yn Awstria mae wedi ildio tir i Almaeneg bron yn gyfangwbl ac yn y de mae'r Eidaleg wedi cymryd drosodd i raddau helaeth.
Rhennir Rhaetieg yr Eidal yn ddwy iaith neu dafodiaith,
Rhaetieg y Swistir a'r cylch
[golygu | golygu cod]Ers y 10fed ganrif mae Rhaetieg wedi ildio tir i'r Eidaleg. Roedd hi'n cael ei siarad ar lannau Llyn Constans ond erbyn heddiw fe'i cyfyngir i rannau o'r Grisons. Er gwaethaf hynny nid patois mohoni ond iaith lenyddol gydnabyddedig a elwir Romaunsch.