Sister Rosetta Tharpe

Sister Rosetta Tharpe
Ffugenw	Rosetta Nubin, Rosetta Tharp
Ganwyd	20 Mawrth 1915  Cotton Plant
Bu farw	9 Hydref 1973  Philadelphia
Man preswyl	Chicago, Dinas Efrog Newydd
Label recordio	Decca Records
Dinasyddiaeth	Unol Daleithiau America
Galwedigaeth	cerddor, canwr, gitarydd, gitarydd jazz, gospel singer
Arddull	y felan, cerddoriaeth yr efengyl, rhythm a blŵs, jazz, roc a rôl
Prif ddylanwad	Little Richard
Gwobr/au	Rock and Roll Hall of Fame, Arkansas Black Hall of Fame, Arkansas Entertainers Hall of Fame

Cantores, gitarydd ac artist recordio Americanaidd yn genre'r efengyl ddu oedd Sister Rosetta Tharpe (20 Mawrth 1915 - 9 Hydref 1973). Ei enw llwyfan oedd 'Sister Rosetta Tharpe'; fe'i ganed yn Rosetta Nubin, yn ferch i Katie Bell Nubin a Willis Atkins, y ddau yn gasglwyr cotwm yn Cotton Plant, Arkansas. Fodd bynnag, mae'r ymchwilwyr Bob Eagle ac Eric LeBlanc o'r farn mai ei henw pan anwyd hi oedd Rosether Atkins (neu Atkinson).^[1] Ychydig a wyddom am ei thad, heblaw ei fod yn ganwr. Roedd mam Tharpe, Katie, hefyd yn gantores ac yn chwarae'r mandolin, yn efengylydd, ac yn pregethu i Eglwys Duw yng Nghrist (COGIC), a sefydlwyd ym 1894 gan Charles Harrison Mason, esgob du Pentecostalaidd, a oedd yn annog mynegiant cerddorol rhythmig, yn dawnsio wrth foli a chaniatáu i fenywod ganu ac addysgu yn yr eglwys. Wedi'i hysbrydoli gan ei mam, dechreuodd Rosetta fach ganu a chwarae'r gitâr pan oedd yn bedair oed, a daeth i'w gweld fel rhyfeddod cerddorol.^[2][3]

Daeth Sister Rosetta Tharpe i boblogrwydd yn y 1930au a'r 1940au gyda'i recordiadau efengyl, a oedd wedi'i nodweddu gan gymysgedd o eiriau ysbrydol a chyfeiliant rhythmig; roedd yn rhagflaenydd i gerddoriaeth roc a rôl. Hi oedd seren gyntaf cerddoriaeth yr efengyl ac y mae ymhlith y cerddorion efengyl cyntaf i apelio at gynulleidfaoedd rhythm a blŵs a roc a rôl, a chyfeiriwyd ati yn ddiweddarach fel 'y "soul sister" wreiddiol' a "the Godmother of rock and roll".^{[2][3][4][5][6]} Dylanwadodd ar gerddorion roc a rôl cynnar, gan gynnwys Little Richard, Johnny Cash, Carl Perkins, Chuck Berry, Elvis Presley a Jerry Lee Lewis .^[7][8][9]

Roedd Tharpe yn arloesydd gyda'i thechneg gitâr; roedd hi'n un o'r artistiaid recordio poblogaidd cyntaf i ddefnyddio afluniad trwm ar gitâr drydan, gan ragweld cynnydd y blŵs "eletric blues" . Cafodd ei thechneg chwarae gitâr ddylanwad mawr ar ddatblygiad "British blues" yn y 1960au; yn arbennig ei thaith Ewropeaidd gyda Muddy Waters ym 1963 a oedd yn cynnwys ymweliad â Manceinion, un a gyfeiriwyd ato gan gitaryddion blaenllaw fel Eric Clapton, Jeff Beck, a Keith Richards .^[10]

Gyda'i pharodrwydd i groesi'r ffin rhwng y cysegredig a'r seciwlar drwy berfformio ei cherddoriaeth "olau" yn "nhywyllwch" clybiau nos a neuaddau cyngerdd gyda bandiau mawr y tu ôl iddi, gwthiodd Tharpe gerddoriaeth ysbrydol i'r brif ffrwd a bu ei chyfrannodd at gynnydd cerddoriaeth efengyl bop, gan ddechrau yn 1938 gyda'r recordiad "Rock Me" a'i darllediad o "The Train " yn 1939.^[2][11] Gadawodd ei cherddoriaeth unigryw farc parhaol ar artistiaid Efengylaidd mwy confensiynol fel Ira Tucker, Sr, o'r Dixie Hummingbirds. Tra ei bod wedi tramgwyddo rhai o eglwyswyr ceidwadol trwy fentro i'r byd pop, ni adawodd erioed gerddoriaeth yr efengyl.

Cafodd ei recordiad yn 1944 o “Down by the Riverside ” ei ddewis ar gyfer y Gofrestrfa Recordio Genedlaethol Llyfrgell Gyngres yr Unol Daleithiau yn 2004, am ei fod yn “dangos ei chwarae gitâr ysbrydoledig a'i steil lleisiol unigryw, gan ddangos yn glir ei dylanwad ar berfformwyr rhythm a blŵs cynnar" a chyfeiriwyd at ei dylanwad ar "lawer o artistiaid yr efengyl, jazz, a roc ".^[12] (Cafodd “Down by the Riverside” ei recordio gan Tharpe yn Ninas Efrog Newydd ar 2 Rhagfyr 1948, a'i gyhoeddi fel sengl Decca 48106).^[13] Cafodd ei chân " Strange Things Happening Every Day " ei recordio yn 1945, ac mae'n cynnwys llais Tharpe a gitâr drydan, gyda Sammy Price (ar y piano), bas a drymiau. Hwn oedd y recordiad efengyl cyntaf i groesi drosodd, gan gyrraedd rhif 2 yn y siart "race records " y cylchgrawn Billboard, a ddaeth i'w adnabod yn Ebrill 1945 fel y siart R&B.^[14][15] Cyfeiriwyd at y recordiad fel rhagflaenydd roc a rôl.^[8] Ar 13 Rhagfyr 2017, dewiswyd Tharpe i'w chynnwys yn y "Rock and Roll Hall of Fame" fel 'Dylanwad Cynnar'.