Meini Neolithig wedi eu haddurno

Nid yw'r erthygl hon yn trafod Croesau Celtaidd, a gafodd eu naddu ganrifoedd yn ddiweddarach.

Ceir meini Neolithig wedi eu haddurno mewn sawl rhan o Ewrop.

Yng Nghymru ac mae'r cerrig hyn ymhlith y gwaith celf cynharaf yng Ngwledydd Prydain. Mewn un achos (Barclodiad y Gawres) mae'r garreg oddi fewn i'r siambr gladdu gyda llinellau igam-ogam drosti. Ychydig iawn o gerrig wedi'u cerfio fel hyn sydd ar gael yng Nghymru: Bryn Celli Ddu, Llanfechell, Cae Dyni yn Llŷn a Garn Wen a Garn Turne ym Mhenfro.^[1]

Yna aml, ceir ffynnon neu lyn gerllaw i'r cerrig hyn.

• 
  Cerfiadau "cylchoedd-cwmpannau" ar garreg yn Ballymeanoch, gorllewin yr Alban.
• 
  Olion cup-and-ring Cairnbaan, Kilmartin Glen, yr Alban.
• 
  Un o gerrig cylch cerrig Long Meg, Ardal y Llynnoedd. Ceir dwy "gwpan arall" ar y garreg hon.
• 
  Olion cwpannau ar garreg yn Lillianes, yr Eidal.
• 
  Un arall o gerrig Lillianes, gyda'i chylchoedd yn gopi o gysawd Pleiades (neu'r "Saith Chwaer").
• 
  Olion cwpannau La Hougue Bie ym mhlwy Grouville, Jersey
• 
  Carreg i'r dwyrain o Clava, Inverness yn yr Alban.
• 
  Kilmichael Glassary, yr Alban.