В-13

Ку терминăн урăх пĕлтерĕшсем пур, В-13 (НАР) пăхăр.

В-13
Карап кун-çулĕ
Ялав патшалăхĕ	СССР
Тăван порт	Кронштадт
Шыва антарнă	ака, 25 1939
Флотран кăларнă	авăн, 7 1954
Хальхи статус	салатнă
Тĕп пахалăхсем
Карап тĕсĕ	Вăтам шывай кимми
Проект палăртăвĕ	IX-бис серийĕ
Хăвăртлăх (шывçи)	19,4 çыхă
Хăвăртлăх (шывай)	9,5 çыхă
Ĕçлĕ тарăнăш	80 м
Чи пысăк тарăнăш	100 м
Çӳрев автономлăхĕ	30 талăк
Экипаж	46 çын
Калăпăшсем
Шывçи шыв кăларăшĕ	844 т
Шывай шыв кăларăшĕ	1 077 т
Чи вăрăм (КВЛ)	77,7 м
Корпус чи анлăшĕ	6,4 м
Вăтам анса ларни (КВЛ йĕркипе)	4 м
Хĕçпăшал
Артиллери	100-мм кĕпçеллĕ 1 45-мм кĕпçеллĕ
Торпеда- мина хĕçпăшалĕ	6 торпеда аппарачĕ (сăмсинче 4 тата хыçалта 2), пĕрлехи 533 мм калибрлă 12 янтă торпеда.

«В-13» (IX-бис серинчи, С — «Вăтам») — Иккĕмĕш Тĕнче вăрçи вăхăтĕнчи совет дизель-электрика торпедăллă шывай кимми.

Кимĕне 1938 çулхи юпан 19-мĕшĕнче Чулхулари 112 № «Красное Сормово» савутра тума пуçланă, шыва 1939 çулхи акан 25-мĕшĕнче антарнă, çар йĕрне 1941 çулхи утăн 31-мĕшĕнче кĕртнĕ те 1941 çулхи çурла 14-мĕшĕнче Балти флочĕ йышне кĕнĕ.

«С-13» 4 çапăçу харçинче пулнă, 12 хутчен атакăланă, 19 торпедăпа пенĕ, пиллĕк транспорта путарнă, пĕрне амантнă.

• авăн, 2 1942 — юпа, 19 1942
• юпа, 1 1944 — чӳк, 11 1944
• кăрлач, 11 1945 — нарăс, 15 1945
• ака, 20 1945 — çу, 23 1945

Нимĕçсен «Wilhelm Gustloff» тата «General Steuben» транспорчĕсене шыва путарнă хыççăн «В-13» чапа тухать.

• авăн, 11 1942 финн транспорчĕ «Hera» (1 379 брт)
• авăн, 12 1942 финн пăрахучĕ «Jussi Н.» (2 325 брт)
• авăн, 18 1942 голланд пăрахучĕ «Anna W.» (290 брт)
• юпа, 9 1944 «Siegfried» (563 брт) нимĕç транспортне амантнă
• кăрлач, 30 1945 «Wilhelm Gustloff» нимĕç транспорчĕ (25 484 брт)
• нарăс, 10 1945 нимĕç транспорчĕ «General Steuben» (14 660 брт)

Тĕп статья: Вильгельм Густлофф (карап)

1945 çулхи кăрлачăн 30-мĕшĕнче В-13, А. И. Маринеско ертсе пынипе, 21сех. 15 мин. Эскорт хӳтĕлевĕпе пыракан «Wilhelm Gustloff» нимĕç транспортне асăрхать. Совет шывай кимми хăвалама тытăнать те 23:08 вăхăтра 4,8 кабельт дистанцирен транспорта виçĕ торпедăпа тапăнать. Виççĕшĕ те тĕле çитеççĕ, тепĕр 40 минутран карап путать^[1] «Wilhelm Gustloff» затонул. Хальхи хаклавсемпе 6000 яхăн çын пĕтнĕ.

Карап çинче:^[1]

• экипажăн 173 пайташĕ
• вермахтăн аманнă 162 çар çынни
• 373 хĕрарăм çар çынни
• шывай вăйĕсен 2-мĕш вĕренӳ дивизин 918 матросĕпе офицерĕ
• 3000 паллă мар çын
• 5000 яхăн вăрçăран тарнă çын (çав шутра 3000 яхăн ача, ыттисем хĕрарăмсем) пулнă.

«Wilhelm Gustloff» транспорта путарни право енчен тĕрĕсех тенĕ^[2], мĕншĕн тесен транспорт хăйне кирлĕ пек кăтартса мар, çар карапĕсем хушшинче пынă, борт çинче хĕçпăшал, çар çыннисем пулнă.

Тĕп статья: Генерал Штойбен (карап)

1945 çулхи нарăсăн 10-мĕшĕнче совет субмарини нимĕçсен хĕçпăшалланнă хоспиталь «General Steuben» карапне (ăна «Эмден» класĕнчи крейсер тесе) шыраса тупнă. Çĕрле, 00:50 вăхăтра карапа икĕ торпедăпа атакăланă. Иккĕшĕ те тĕл лекнĕ те карап 15 минутран шыва чăмать. 3000 ытла çын пĕтет (çак хисепсене кăтартаççĕ: 3608 çын вилнĕ, 659 çынна çăлнă), ытларах суранлă çăр çыннисемпе вăрçăран тарнăскерсем^[3]

Карап çинче пулнă:

• 160 экипаж пайташĕ
• 2800 аманнă çын
• 800 вăрçăран тарнă çын
• 100 хĕçпăшалланнă салтак
• 270 медицина ĕçтешĕ
• Нимĕç Хĕрлĕ Хĕресĕн 12 аппăшĕ
• 64 зенитчик
• 61 ТÇВ ăстаçи (çыхăнуçсем, сигнальщиксем)

Карап	Çул	Патшалăх	Инкекре пĕтнисем	Пĕтнин сăлтавĕ
Гойя	1945		7000~ 7000	Л-3 ШК атаки
Кап Аркона	1945		5594 5594	Авиаци атаки
Вильгельм Густлофф	1945		5300~ 5300	ШК атаки С-13
Эрмени	1941		5000~ 5000	Авиаци атаки
Донья Пас	1987		4375~ 4375	Танкерпа çапăнса çуннă
Ланкастри	1940		4000~4000	Авиаци атаки
Генерал Штойбен	1945		36083608	С-13 ШК атаки
Тильбек	1945		2800~ 2800	Авиаци атаки
Зальцбург	1942		2000~ 2000	М-118 ШК атаки
Титаник	1912		15031503	Айсбергпа çапăннă
Лузитани	1915		11981198	U-20 ШК атаки

• Шыва путарнă пĕтĕмĕшле тоннажпа (44 138 брт) «В-13» ШК Совет Союзĕн ТÇФ иккĕмĕш (Л-3» ШК хыççăн) вырăнта.
• 1945 çулхи акан 20-мĕшĕнче «В-13» ШК Хĕрлĕ Ялав орденĕпе чысланă.
• 1954 çулхи юпан 6-мĕшĕнче «В-13» кимĕне «КБП-38» ят панă.
• 1954 çулхи авăнăн 7-мĕшĕнче «В-13» çапăçу йышĕнчен кăларнă, хĕпăшалне антарнă, ишсе çӳрекен вĕренӳ шывай киммине куçарнă.
• 1956 çулхи пушăн 23-мĕшĕнче «В-13» ТÇФ 11 № Ăслăлăх-тĕпчев институчĕн шывра çӳрекен хатĕрсен ушкăнне кĕртнĕ.
• 1956 çулхи раштавăн 17-мĕшĕнче «В-13» ТÇФ шывпа çӳрев хатĕрĕсен ят-йышĕнчен кăларнă.
• 1957 çулхи çăвăн 31-мĕшĕнче «В-13» йĕркерен кăларнă, каярах вакланă.
• Хĕçпăшаллă Вăйсен Тĕп музейĕнче «В-13» шывай киммин ялавне курма пулать.
• «В-13» ШК рубкин копине Чулхула кремлĕн территоринче курма пулать.

• www.sovboat.ru // С-13
• www.morflot.tsi.ru// IX-бис тĕсĕн шывай киммисем 2009 ҫулхи Ака уйӑхӗн 13-мӗшӗнче архивланӑ.
• Вăрçă-промăçлă курьер 2008 ҫулхи Нарӑс уйӑхӗн 10-мӗшӗнче архивланӑ.

п • с • т В тĕс — «Вăтам» шывай киммисем
IX серийĕ	В-1*†  · В-2†  · В-3†
IX-бис серийĕ	В-4†  · В-5†  · В-6†  · В-7†  · В-8†  · В-9†  · В-10†  · В-11†  · В-12†  · В-13*  · В-14  · В-15  · В-16  · В-17  · В-18  · В-19  · В-20  · В-21  · В-22  · В-23  · В-24  · В-25  · В-26  · В-31*  · В-32†  · В-33**  · В-34†  · В-35  · В-51*  · В-52  · В-53  · В-54†  · В-55†  · В-56***  · В-101*  · В-102  · В-103  · В-104*
IX-бис серийĕ	В-36  · В-37  · В-38
XVI серийĕ (IX-бис-2)	В-27  · В-28  · В-29  · В-30  · В-39  · В-40  · В-41  · В-42  · В-43  · В-44  · В-45  · В-46  · В-47  · В-48  · В-49  · В-58  · В-59  · В-60  · В-61  · В-62  · В-63
† Путнă / * Хĕрлĕ Ялавлă / ** Гварди / *** Хĕрлĕ Ялавлă тата Гварди

Иккĕмĕш Тĕнче вăрçи тапхăрĕнчи совет шывай киммисем
	Д — «Декабрист» | Л — «Ленинец» | Щ — «Щука» | П — «Правда» | М — «Малютка» | С — «Вăтам» | К — «Крейсерская» Вăрçăчченхи кимĕсем: А (АГ) — «Американский Голланд» | Б-2 («Пантера») Ютçĕр киммисем: Тип «Калев»: Калев • Лембит | «Ронис» тĕс: Ронис • Спидола | В-1 • В-2 • В-3 • В-4