Bulan (astronomiya)

Ang bulan o buwan (simbolo astronomiya: ) ang nag-inusarang natural nga satelayt sa kalibotan. Ang sentro nga distansya gikan sa Kalibotan ngadto sa Bulan mokabat og 384,403 kilometros (238,857 milyas), mga 30x sa diametro sa Kalibotan. Aduna kiniy diametro nga 3,474 kilometros (2,159 milyas) — mas dako'g gamay sa 1/4 sa Kalibotan. Ang iyang gibultohon 1/50 lang sa Kalibotan. Ang iyang gravitational pull sa surface mga 1/6 sa Kalibotan. Ang Bulan mokompleto sa iyang paglibod sa Kalibotan matag 27.3 ka adlaw, ug ang mga baryasyon nga peryodiko sa heyometriya sa sistemang Kalibotan–Bulan–Adlaw mao ang responsable sa mga dagway sa mga lihok sa Bulan (lunar phases) nga mobalik matag 29.5 ka adlaw.

Mga lihok sa bulan

Hulagway	Ngalan	Katin-awan
	Unang Subang	unang gabii Unang Subang - unang gabii sa pagkabuhi sa bulan, gitawag usab og Bag-ong Subang ug ingon man Buhing Buwan walay bulan nga makita sa una ug ikaduhang subang kay duol kaayo kini sa adlaw
	Unang Pakita	ikatulong gabii Unang Pagpakita - ikatulong gabii sa pagkabuhi sa bulan, gitawag usab og Ikatulong Subang magsugod ang puasa sa mga Muslim kon bulan sa Ramadan
	Udtong Katin	ikapitong gabii Udtong Katin - ikapitong gabii sa pagkabuhi sa bulan, gitawag usab og Mudto tungang gabii mosalop ang bulan (ang gipasabot sa katin nag-inanay kadako)
	Lakad Pagkatibuok	ikawalong gabii Lakad sa Katibuok - unang gabii human sa udtong katin hangtod motakdol ang bulan, gitawag ang gabii og Lakad og Usa (aron Matibuok) hangtod Lakad og Pito kadlawon na mosalop ang bulan
	Talitakdol	ikanapulog-tulong gabii Talitakdol - lakad og pito aron matibuok, halos lingin na ang bulan mao kini ang tingalimango o tinglambay
	Takdol	ikanapulog-upat nga gabii Takdol - gitawag usab og Tibuok ang Bulan naay bulan sa tibuok gabii ug kadlawon
	Da-il	ika napulog-limang gabii Da-il - una ug ikaduhang gabii human sa takdol, gitawag usab og Dulom o Dulom-dulom pasado alas syete sa gabii na mosubang ang bulan (nagkagamay ang pasabot sa da-il)
	Bahilig	ikanapulog-pitong gabii Bahilig - ikatulo hangtod ikaunom nga gabii human sa takdol lawom na nga gabii mosubang ang bulan
	Udto sa Himatayon	ikakawhaag-unang gabii Udto sa Himatayon - ikapitong gabii human sa takdol tungang gabii na mosubang ang bulan
	Himatayon	ikakawhaag-duhang gabii Himatayon - dagway sa bulan sugod molakad og usa hangtod lima ka gabii human sa udto sa himatayon kadlawon na mosubang ang bulan maong ngitngit ang gabi
	Lukay-lukay	ikakawhaag-walong gabii Lukay-lukay - dagway sa bulan inig molakad og ikaunom nga gabii human sa udto sa himatayon banag-banag na hapit mosubang ang bulan ug gamay na lang kaayo ang makitang hayag
	Patay nga Bulan/ Patay ang Bulan	ikakawhaag-siyam nga gabii (usahay ikakatloang gabii) Patay nga Bulan - walay bulan tibuok gabii ug kadlawon apan dili pa unang subang
	Unang Subang	balik na pud sa uno og ihap alang sa lain na pud tuyok sa lihok sa bulan