Spolni organi
Spolni organi su dijelovi anatomije čovjeka i drugih živih bića koji su uključeni i koji se koriste pri razmnožavanju i time sačinjavaju reproduktivni sistem kompleksnih organizama: Termin genitalije se koristi za vanjski, vidljivi dio spolnih organa: penis i mošnje kod muškaraca, velike, male usne i klitoris u žena.[1] Svi ostali označavaju se kao sekundarni spolni organi i pripadajuće sekundarne spolne oznake, podeljene na vanjske spolne organe – genitalije ili genitale, vidljive pri rođenju u oba spola – i unutrašnje spolne organe.[1]
Mahovine, paprati i neke slične biljke, kao reproduktivne organe, imaju gametangije, koje su dio gametofita.[2] Cvjetovi cvjetnica proizvode polen i jajne ćelije,[3] ali sami spolni organi nalaze se unutar gametofita u polenu i ovulama. Crnogorične biljke takođe proizvode svoje reproduktivne strukture unutar gametofita sadržane u šišarkama i polenu. Šišarke i polen nisu sami seksualni organi.
Terminologija
[uredi | uredi izvor]Primarni spolni organi su gonade, spolni organi, tačnije testisi u mužjaka ili jajnici u ženki. Kao primarni spolni organi, gonade stvaraju reproduktivne gamete koji sadrže nasljedne molekule DNK. Oni također proizvode većinu primarnih hormona koji utiču na seksualni razvoj, te reguliraju druge spolne organe i seksualno diferencirano ponašanje. Sekundarni spolni organi odnose se na ostatak reproduktivnog sistema, bilo da je unutrašnji ili vanjski. Latinski izraz "genitalije", ponekad skraćen kao "genitali", koristi se za opisivanje spoljašnjih spolnih organa: kod muških sisara, penis i skrotum; a kod ženki sisara vulva i njeni organi.
Općenito u zoologiji, s obzirom na veliku raznolikost organa, fiziologija ponašanja uključenih u kopulaciju, muški genitalije su strože definirane kao "sve muške strukture koje se umeću u ženku ili koje se drže u blizini njenog gonopora tokom prenosa sperme "; ženske genitalije definiraju se kao "oni dijelovi ženskog reproduktivnog trakta koji ostvaruju izravan kontakt s muškim genitalijama ili muškim proizvodima (spermatozoidi, spermatofore)" tokom ili neposredno nakon kopulacije ".[4]
Sisari
[uredi | uredi izvor]Vanjski i unutrašnji organi
[uredi | uredi izvor]Vidljivi dio genitalija sisavaca kod muškaraca sastoji se od skrotum i penis a kod žena se sastoji od vulva (labia, klitoris itd.) i vagina.
U placentnih sisara, ženke imaju dva genitalna otvora, vaginu i uretru, dok mužjaci imaju samo jedan, uretre..[5] Muške i ženske genitalije imaju mnogo nervnih završetaka, što rezultira ugodnim i vrlo osjetljivim dodirom.[6][7] U većini ljudskih društava, posebno u konzervativnim, izlaganje genitalija smatra se javnom nepristojnošću.[8] Kod sisara, spolni organi uključuju:
| Mužjak | Ženka |
|---|---|
 |
 |
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b Clark, Robert K. (2005). Anatomy and Physiology: Understanding the Human Body (jezik: engleski). Jones & Bartlett Learning. ISBN 9780763748166. Pristupljeno 19. 2. 2018.
- ^ "Mosses and Ferns". Biology.clc.uc.edu. 16. 3. 2001. Arhivirano s originala, 28. 7. 2012. Pristupljeno 1. 8. 2012.
- ^ "Flowering Plant Reproduction". Emc.maricopa.edu. 18. 5. 2010. Arhivirano s originala, 16. 8. 2018. Pristupljeno 1. 8. 2012.
- ^ Eberhard, W.G., 1985. Sexual Selection and Animal Genitalia. Harvard University Press
- ^ Marvalee H. Wake (15. 9. 1992). Hyman's Comparative Vertebrate Anatomy. University of Chicago Press. str. 583. ISBN 978-0-226-87013-7. Pristupljeno 6. 5. 2013.
- ^ Sexual Intimacy in Marriage William Cutrer
- ^ Daphne's Dance: True Tales in the Evolution of Woman's Sexual Awareness Brigitta Olsen
- ^ Unpopular Privacy: What Must We Hide? retrieved 9 February 2012
- ^ Fausto Sterling, Anne (2000). Sexing The Body. New York: New York. str. 44–77.
- ^ Hosken, David J., and Paula Stockley. "Sexual selection and genital evolution." Arhivirano 12. 10. 2017. na Wayback Machine Trends in Ecology & Evolution 19.2 (2004): 87-93.
- ^ Arnqvist, Göran. "Comparative evidence for the evolution of genitalia by sexual selection." Arhivirano 27. 1. 2012. na Wayback Machine Nature 393.6687 (1998): 784.
- ^ Schilthuizen, M. 2014. Nature's Nether Regions: What the Sex Lives of Bugs, Birds, and Beasts Tell Us About Evolution, Biodiversity, and Ourselves. Penguin USA
Dopunska literatura
[uredi | uredi izvor]- Leonard, Janet L. and Alex Córdoba-Aguilar (2010). The Evolution of Primary Sexual Characters in Animals. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0199717033.CS1 održavanje: upotreba parametra authors (link)
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]