Magrib
 | Ovaj članak ili neki od njegovih odlomaka nije dovoljno potkrijepljen izvorima (literatura, veb-sajtovi ili drugi izvori). |
Magrib (المغرب العربي al-Maġrib al-ʿArabī;), regija afričkog kontinenta koja se nalazi sjeverno od Sahare, a zapadno od Nila je zapadni dio arapskog svijeta. Obuhvata zapadne zemlje Maroko, Zapadnu Saharu, Alžir, Tunis, Libiju i u manjem dijelu Mauritaniju. Naziv potiče iz arapske riječi, a znači "zapadno"; prvobitno značenje tog naziva bilo je "zemlje zapadno od Egipta". Pojam Magrib obično isključujući Egipat i Sudan, za koje se smatra da se nalaze u Mašriku - istočnom dijelu arapskog svijeta. Tokom ere El-Andaluza na Iberijskom poluostrvu (711-1492), stanovnici Magriba bili su poznati Evropljanima kao „Mauri“ [1]. Grci su ovu regiju nazivali "zemljom Atlasa", misleći na njene Atlas planine [2]. Još krajem XIX vijeka, termin "Magrib" se koristio za označavanje zapadnog Mediterana u obalnoj sjevernoj Africi općenito, a posebno za Alžir, Maroko i Tunis [3].
Za vrijeme vladavine Berberskog kraljevstva Numidije, regija je donekle ujedinjena kao nezavisni politički entitet. Nakon ovog perioda uslijedila je vladavina ili utjecaj Rimskog carstva. Germanski Vandali su izvršili invaziju nakon toga, nakon čega je uslijedilo isto tako kratko ponovno uspostavljanje slabe rimske vlasti od strane Bizantijskog Carstva. Potom su muslimani došli na vlast pod Emevijskim, Abasidskim i Fatimidskim halifatom. Najtrajnija vladavina bila je vladavina lokalnih arapskih imperija Aglabida, Idrisida, Salihida, Sulejmanida, Emevija iz Kordobe, Hamudida, Nasrida, Saadijanaca, Alavita i Senusida, kao i berberskih carstava Ifranida, Almoravida, Hamadidi, Ziridi, Marinidi, Zajanidi, Hafsidi i Vatasidi, koji se protežu od VIII do XIII vijeka. Osmansko carstvo je također kontrolisalo dijelove regije neko vrijeme.
Od 2018. godine, oblast naseljava populacija od preko 100 miliona ljudi.
Historija
[uredi | uredi izvor]Nakon završetka ledenog doba područje na kojem se danas nalazi Sahara osušilo se i nastala je pustinja. Zbog poteškoća prelaska pustinje dodir između Magriba i subsaharske Afrike je bio krajnje ograničen. Tako je bilo sve do arapske ekspanzije i širenja Islama. Čak i tada trgovina je bila ograničena na skupe (ali često profitabilne) karavanske ekspedicije, kojima se vršila trgovina dobara poput soli, zlata, robova i slonovače.
U početku je Magrib bio naseljen "bijelim" kromanjoidima na sjeveru i "crnim" narodima u Sahari. Kasnije su oko 8000te p. n. e. s istoka tamo stigli "bijeli" govornici sjevernih afroazijatskih jezika poput Berbera istovremeno sa pojavom kapsijske kulture.
Mnoge luke duž obale Magriba zauzeli su Feničani, posebno Kartažani. Porazom Kartage mnoge luke su došle pod vlast Rima, koji je na kraju preuzeo nadzor nad čitavom regijom Magriba sjeverno od planine Atlas osim nad nekim najvišim planinskim regijama poput marokanskog Rifa.
Arapi su dosegli Magrib u vrijeme Omejida, ali je njihova kontrola nad njime bila prilično slaba. Različite islamske "hereze" poput Abasida i šiita, koje su prihvatili neki Berberi, ubrzo su zbacili hilafetovu kontrolu u ime svojih interpretacija Islama. Arapski jezik tek se kasnije u 1100ima raširio kao posljedica invazije Banu Hilala (otpustili su ga, ironično, berberski fatimidi radi kažnjavanja zbog iznevjerenja ziridskih klijenata). Kroz taj period Magrib je varirao između povremenog jedinstva (kao pod vlašću Almohada, i kratko pod Hafsidima) i uobičajenije podjele na tri države koje su grubo odgovarale modernom Maroku, zapadnom i istočnom Alžiru i Tunisu.
Nakon srednjeg vijeka područje se skoro cijelo nalazilo pod kontrolom Osmanlijskog Carstva osim Maroka. Nakon XIX vijeka Magrib su kolonizovale Francuska, Španija i kasnije Italija.
Demografija
[uredi | uredi izvor]
Kultura Magriba vrlo je složena, jer ljudi koji žive na tom području imaju i afričke i srednjoistočne korijene. Većina Magribljana su muslimani koji govore arapskim ili berberskim jezikom, neki su pretežno afričkog porijekla. U velikim obalnim gradovima većinom žive stanovnici francuskog, španskog, italijanskog i turskog porijekla, koje su ovdje u velikom broju naselili korsari. Arapski dalekti Magriba dijele mnogo zajedničkih karakteristika (poput prvog lica jednine u prezentu na n-) koje su ih odvojile od dijalekata Srednjeg istoka i većinom od Egipta. Berberski jezici gotovo se isključivo govore u Magribu. Magrib uveliko dijeli zajedničku kulinarsku tradiciju. Zaista, Habib Bourguiba je šaljivo odredio Magrib kao dio Severne Afrike gdje je kuskus osnovna hrana.
Unija Arapskog Magriba (Union du Maghreb Arabe) je nastojanje za koordinacijom političkih i ekonomskih poslova širom regije. Neslaganja među njenim članicama i sigurnosni problemi u Alžiru predstavljali su ozbiljne smetnje.
Zapadni islamski svijet (sjeverozapadna Afrika) razlikuje se od Mašreka ili istočnog islamskog svijeta (Srednji istok). Doslovno označava "vrijeme i mjesto zalaska sunca - zapad." Za svoje arapske osvajače regija je bila "ostrvo zapada" (jazirat al maghrib), zemlja između "mora pijeska" (Sahare) i Sredozemnog mora. Tradicionalno uključuje Maroko, Alžir, Tunis i Tripolitaniju (u Libiji). Nedavno su neki izvori određivali Mauritaniju kao dio regije Magriba.
Moderne teritorije Magriba
[uredi | uredi izvor]Srednjovekovne regije Magriba
[uredi | uredi izvor]- Ifriqiya
- Djerid
- Sus/Sousse
- Zab
- Hodna
- Rif
- Magrib al-Awsat (Srednji Magrib)
- Maroko (Magrib al-Aqsa)
- Tamesna
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ The Moors were simply Maghrebis, inhabitants of the Maghreb, the western part of the Islamic world, that extends from Spain to Tunisia, and represents a homogeneous cultural entity", Titus Burckhardt, Moorish Culture in Spain. Suhail Academy. 1997, p.7
- ^ Amin, Samir (1970). The Maghreb in the modern world: Algeria, Tunisia, Morocco. Penguin. p. 10. ISBN 9780140410297. Archived from the original on 30 July 2023. Retrieved 27 August 2017.
- ^ Elisée Reclus, Africa, edited by A. H. Keane, B. A., Vol. II, North-West Africa, Appleton and company, 1880, New York, p.95
