Estlammadell

Un estlammadell zo ur ger a verk an estlamm. An estlammadelloù zo ur rummad gerioù hag a dalv da huchal, da c’hervel, da reiñ un urzh (da dud pe loened), da ziskouez ur santimant kreñv (levenez, konnar, souezh, tristidigezh, poan, hag all) hag a-daol-trumm, da gemenn enebiezh pe aduadur, urzh pe salud, en ur ger pe en-berr, pe c'hoazh da ziskouez dre vras un drouz bennak (garm ul loen, tarzhadenn, taolioù).

A-wechoù e c'hall bezañ ur frazenn, hag anvet eo gant yezhadurourien zo ger-frazenn penegwir e talv kement hag ur frazenn. Distag eo pep estlammadell diouzh kement ger a c'hallfe bezañ pe a-raok dezhi pe war he lerc'h, hadizalc'h diouzh ar c'houblad rener-verb. Ma lavar lod emañ e-maez an ereadurezh.

• gerioù a denn d'an drouz graet gant an dud (kan, c'hoarzh, paz), loened, pe traoù, hag a zo, gouez da lod, ar gwir estlammadelloù nemeto :
  • boudoudoum! c'ha-c'ha! dao! flik-flok! kotokotog ! miaou ! waou-waou
• urzhioù
  • urzhioù d'an dud
    • war-sav, war-raok, a zo adverboù
    • kae, deus, gortoz, klev, selaou, sell, a zo verboù, ne vezont ket degemeret evel estlammadennoù gant an holl
  • urzhioù d'al loened, d'ar c'hezeg dreist-holl
    • hak, haikel, wichidrou, hei, hei do!
• gerioù berr evel
  • Peoc'h!
  • Ya ! Nann !
  • Eo (pe Geo), Geus, hag a zo verboù ivez
• gerioù saludiñ evel Demat, kenavo, Ciao
• gerioù a verk levenez pe tristidigezh pe boan : a! aiou! Ma Doue !Olé ! Siwazh!

Estlammadelloù a zo da zreveziñ an trouz:

• badadao!
• chik
• dao
• flik-flok
• kotokotog!
• miaou! miniaou!

• a!
• ac’h!
• ac’hañ! ([a’xã])
• ac’hanta!
• aiou ! pe aiaou!
• allas! (pe alas!)
• arabat! anv-gwan lakaet da estlammadenn a-wechoù
• arsa!

• ba!
• badadao !
• bastik!
• biken!
  • biken ken!
• bis, diwar an anv biz
  • bis dezhañ!
• biskoazh kemend-all!
• blev ! a lavarer pa ne daper netra, pa vez graet kazeg
• bo !
• boudoudoum !
• boudoudoup
• boulc’hurun! Lakaet da sakreadenn alies evel ar gerioù a ra anv eus foeltr, kurun, tan.

• che !
• chekon!
• chik!

• dal
• dao
  • Dao! Dao! war an nor! TBP 2/133
• del
• diwall
• dousik

• ec’h
• ei
• e-leal
• eo, pe geo
• evelkent

• feiz
• foei
  • Foei warnañ !
• forzh
  • Forzh war ar c’hi-mañ, AVD 363
  • Forzh war an daou brofed-se, AVD 2339

• geo
  • Geo da!
  • Geo 'vat!
• goustadik
• grik
• gwa
  • Gwa me!

• hê-hê
  • Hê-hê warnañ! TBP 3/240
• hopala

• kaoc'h
• kenderv

• mab
• mezh, e-barzh
  • mezh warnañ!
• mik

• o

• paotr
• peoc’h
  • Peoc’h war ar jeu! TBP 2/223
• plac'h

• satordellik
• sell 'ta
  • Sell ‘ta piv!
• serpital
• siwazh

• war-dreñv
• war-raok
• war-sav

• yao
• yec’hed
  • yec’hedoù

• Doue
  • Doue! Doue!
  • Ma Doue! ha mardouen, a seblant bezañ deveradur pe distummadur
    • Ma Doue benniget!
  • en anv Doue!

• feiz, distummet alies (distaget fi):
  • fidambie (['bi:e])
  • feiz d'am Doue, pe fidamdoue, lakaet da sakreadenn gant lod, pa vez implijet gant ar gonnar
  • fedamdoustek, fidamdoustik, fidamdousik, fedamdoulle,

• an anv Gwerc'hez ne vez ket implijet e-unan
  • Gwerc'hez benniget!

• Jezuz ! anavezet e pep lec'h,
  • ma Jezuz!
  • Jezuz ma Doue!
  • Moarvat eo diwar anv Jezuz e teu che!

• Salver
  • ma Salver!
  • Salver ar bed!

Gwelout ar pennad: urzhioù d'al loened

• kunujenn
• le-douet
• ereadurezh
• yezhadur