Brandenburg

Evit implijoù all, gwelet Brandenburg (disheñvelout).

---

Brandenburg
Skol-veur Potsdam]]
Lec'hiadur
Skoed ha banniel
Douaroniezh
Gorread	29 478,61 km²
Poblañs	2 525 404 (10/2008)
Stankted	85,67 annezad/km²
Pdk	54,9 MM€
Pdk dre annezad	21 700 €
Politikerezh
Ministr-prezidant	Dietmar Woidke
Landtag	SPD : 30 Die Linke : 25 CDU : 19 FDP : 7 Grüne : 6 – : 1
Lec'hienn ofisiel	www.brandenburg.de

Brandenburg (alamaneg Brandenburg, sorabeg Braniborska) a zo unan eus al Länder a ya d'ober Alamagn hiziv. Gronnet penn-da-benn eo Berlin gantañ. Dont a ra e anv eus hini kêr Brandenburg an der Havel, e-lec'h m'edo ar galloud politikel da vare sevel Marz Brandenburg. 86 annezad/km² eo stankter al land, da lavaret eo ez eo al Land an nebeutañ poblet goude Mecklenburg-Pomerania ar C'hornaoueg. Er Brandenburg e kaver ivez rannvroioù paourañ Alamagn : e lec'hioù zo ez eo izeloc'h keidenn ar c'horvoder evit er Republik Tchek. A-drugarez d'an hêrezh prusian ez eo memestra unan eus al länder pinvidikañ a-fet sevenadur.

Land Brandenburg a voe krouet evit ar wech kentañ e 1947 pa voe divodet Stad dieub Prusia. C'hwec'h vloaz e padas. Evel holl länder all DDR e voe divodet e 1952, ha tri distrig (Bezirke) a voe savet en e blas : distrig Cottbus, distrig Frankfurt (Oder) ha distrig Potsdam. Pa voe adunvanet Alamagn e voe adsavet land Brandenburg e 1990, diwar tiriad proviñs Brandenburg da vare Prusia, da lavaret eo ar pezh a oa Marzoù Brandenburg (Mark Brandenburg) e kornôg an stêr Oder. Tiriad Marzoù Brandenburg (Neumark) a oa er reter d'ar stêr Oder a zo ul lodenn eus Polonia abaoe 1945. Ar Marzoù kozh (Altmark), hag a oa bet ul lodenn eus Marzoù Brandenburg hag eus Saks da vare Prusia a zo hiziv an deiz ul lodenn eus Saks-Anhalt.

Land brasañ DDR e oa ar Brandenburg (gorread e-tro 30 000 km²). Er reter ez eo stok ouzh harzoù Polonia : ar stêrioù Oder ha Neisse eo a ya d'ober an harz etre an div vro. En norzh emañ Mecklenburg-Pomerania ar C'hornaoueg, Saks-Anhalt er c'hornôg ha Saks er su. Berlin (kêr-stad) a zo e-kreiz al land. Potsdam, Landtag, Cottbus, Brandenburg an der Havel ha Frankfurt eo ar c'hêrioù brasañ (a-fet poblañs). Bras eo ivez Eberswalde, Neuruppin, Schwedt hag Eisenhüttenstadt.

Stank eo ar c'hoadeier hag ar gwazhioù er Brandenburg : Spreewald (er gevred) ha Havel en norzh. Sed perak e teu touristed d'ober troioù-bale pe da bleustriñ war ar sportoù merdeiñ. Ouzhpenn 3 000 lenn naturel ha 30 000 km dourredennoù a zo : al land alaman ennañ ar muiañ a boulloù-dour eo. Rannvroioù all eus ar Brandenburg a zo brudet : en Havelland (er c'hornôg) e vez gounezet frouezh, er Schorfheide (norzh-kreiz) ez eo brudet ar chase hag ivez Luzasia (er gevred), Fläming, Märkische Schweiz (rannvro goadek er reter) hag ivez ribloù ar stêr Oder hag ivez Prignitz er gwalarn.

N'eus stêr vras ebet a douchfe ar Brandeburg : an Neisse hag an Oder a ya d'ober an harzoù gant Polobia er reter. Er c'hornôg ez eo ar stêr Elbe a zisparti ar Brandeburg diouzh daou land all : Saks-Anhalt ha Saks-Izel. Ar stêrioù Havel ha Spree eo an div stêr a-bouez er Brandenburg. Schwielochsee (13,3 km²), Scharmützelsee (12,0 km²), Unteruckersee (10,4 km²) ha Parsteiner See (10,0 km²) eo lennoù brasañ ar Brandeburg.

Meurvorel gwastet gant ul levezon kevandirel bras eo hin Brandenburg, ha splann eo an diforc'hioù etre ar c'houlzioù-amzer. 8,7 °C eo keidenn an temperadur : Genver eo ar miz yenañ (keidenn -1,1 °C) ha Gouere an hini tommañ(keidenn 18,4 °C). 600 mm eo ar geidenn glaveier dre vloaz, da lavaret eo ez eo Brandenburg unan eus länder sec'hañ Alamagn. Unan eus rannvroioù sec'hañ Alamagn eo an Oderbruch : nebeutoc'h evit 500 mm glaveier ar bloaz. Lod brasañ ar glaveier a vez e-pad an hañv, ha peurliesañ e vez sec'h ar goañv hag an nevez-amzer. E-pad an hañv e vez riskloù tanioù-gwall, peogwir ez eus mareoù sec'h hir etre ar glaveier.

1600 eurvezh eo keidenn heoliadur Brandenburg.

Diagramm hin Potsdam

Miz	Genver	C'hwevrer	Meurzh	Ebrel	Mae	Even	Gouere	Eost	Gwengolo	Here	Du	Kerzu	Bloavezh
Keidenn an temperadurioù (°C)	-1,1	-0,3	3,3	8,3	13,4	16,8	18,4	17,7	14,2	8,9	4,2	0,7	8,7
Keidenn ar glaveier (milimetroù)	44	39	32	42	47	66	71	71	45	47	46	40	590

Kalz koadeier pin a zo, al lod brasañ anezho a zo kresket e lec'hioù bet implijet gant ar Arme Ruz hag arme DDR. Traezhek eo lod brasañ douaroù ar Brandenburg.

Ouzhpenn ar pezh a c'haller kavout er c'hêrioù bras e vez aozet darvoudoù sevenadurel el land a-bezh. Ar festival sonerezh klasel hag opera e kastell Rheinsberg, ar festival Musiksommer e manati Chorin, hag ar festivalioù c'hoariva ha sonerezh a-vremañ aozet e kastell Neuhardenberg, a zo darvoudoù a-bouez.

C'hoarivaoù pennañ Brandenburg :

• Hans-Otto-Theater e Potsdam
• Staatstheater e Cottbus
• Uckermärkische Bühnen e Schwedt
• Brandenburger Theater e Brandenburg an der Havel

Skolioù-meur Brandenburg :

• Universität Potsdam
• Universität Europa Viadrina e Frankfurt
• Brandenburgische Technische Universität Cottbus

Fachhochschule Brandenburg :

• Fachhochschule Brandenburg e Brandenburg an der Havel
• Fachhochschule Eberswalde e Eberswalde
• Fachhochschule Lausitz e Senftenberg hag e Cottbus
• Fachhochschule Potsdam e Potsdam
• Technische Fachhochschule Wildau e Wildau
• University of Management and Communication e Potsdam
• Hochschule für Film und Fernsehen Konrad Wolf e Potsdam

E Potsdam emañ sez Landtag Brandenburg. Abaoe 2002 ez eo Matthias Platzeck (SPD) ministr-prezidant. Ur gouarnamant diazezet war ar genunaniezh SPD ha CDU, bet aozet en Alamagn a-bezh d'an 22 a viz Du 2005, eo.

Gouarnamant Matthias Platzeck :

• Ministr an diabarzh: Jörg Schönbohm, CDU
• Ministrez ar justis: Beate Blechinger, CDU
• Ministr an argant: Rainer Speer, SPD
• Ministr an armerzh: Ulrich Junghanns, CDU
• Ministr al labour, ar c'hengred, ar yec'hed hag ar familh : Dagmar Ziegler, SPD
• Ministr al labour-douar, an endro hag ar beveziñ: Dietmar Woidke, SPD
• Ministr an deskadurezh, ar yaouankiz hag ar sportoù: Holger Rupprecht, SPD
• Ministrez ar skiantoù, an enklaskoù hag ar sevenadur: Johanna Wanka, CDU
• Ministr aozañ an tiriad: Reinhold Dellmann, SPD

Abaoe 1993 ez eo rannet Land Brandenburg e 14 arondisamant ha 4 c'hêr-arondisamant. N'eus arondisamant ebet anvet diwar anv e benngêr, ar pezh a zo dibar keñveriet gant al Länder all.

419 kumun a zo er Brandenburg, en o zouez 108 kêr ha 4 c'hêr-arondisamant (alamaneg : kreisfreie Städte).

Niv.	Blason	Arondisamant	Plakenn-varilh	Penngêr	Annezidi	Gorread
1.		Barnim	BAR	Eberswalde	177.678	1.494,33 km²
2.		Dahme-Spreewald	LDS	Lübben (Spreewald)	161.509	2.261,09 km²
3.		Elbe-Elster	EE	Herzberg (Elster)	115.852	1.889,34 km²
4.		Havelland	HVL	Rathenow	155.291	1.717,15 km²
5.		Märkisch-Oderland	MOL	Seelow	191.326	2.127,99 km²
6.		Oberhavel	OHV	Oranienburg	202.348	1.795,77 km²
7.		Oberspreewald-Lausitz	OSL	Senftenberg	125.541	1.216,65 km²
8.		Oder-Spree	LOS	Beeskow	186.841	2.242,71 km²
9.		Ostprignitz-Ruppin	OPR	Neuruppin	104.948	2.509,22 km²
10.		Potsdam-Mittelmark	PM	Belzig	204.459	2.575,05 km²
11.		Prignitz	PR	Perleberg	84.502	2.123,31 km²
12.		Spree-Neiße	SPN	Forst (Lausitz)	130.974	1.647,89 km²
13.		Teltow-Fläming	TF	Luckenwalde	162.315	2.092,08 km²
14.		Uckermark	UM	Prenzlau	133.189	3.058,08 km²
Kêrioù-arondisamantoù (kreisfreie Städte) Brandenburg :
1.		Brandenburg an der Havel	BRB		72.583	228,77 km²
2.		Cottbus	CB		101.821	150,3 km²
3.		Frankfurt	FF		61.497	147,61 km²
4.		Potsdam	P		152.730	187,37 km²

• Lec'hienn ofisiel Land Brandeburg
• Lec'hienn ofisiel Potsdam
• Ofis touristelezh Brandeburg
• Istor Brandenburg

Länder Alamagn
Baden-Württemberg |  Bavaria |  Berlin |  Brandenburg |  Bremen |  Hamburg |  Hessen |  Mecklenburg-Pomerania ar C'hornaoueg |  Nordrhein-Westfalen |  Rheinland-Pfalz |  Saarland |  Saks |  Saks-Anhalt |  Saks-Izel |  Schleswig‑Holstein |  Thüringen