Узнагарода

Узнагаро́да — штосьці, што выдаецца ў якасці адрознення або ў знак падзякі за заслугі. Адным з прызначэнняў узнагароды з'яўляецца паданне адмысловага сацыяльнага статусу асобе, якая атрымлівае ўзнагароду.

Да ўзнагарод адносяць: ганаровыя знакі, прызы, прэміі, ганаровыя граматы, каштоўныя падарункі і ганаровыя званні.

Да ганаровых знакаў адносяць ордэны, крыжы, медалі, знакі адрознення. Яны носяцца на адзежы і служаць не толькі для ўпрыгожвання, але і ў якасці бачнага сведчання аб дасягненні і асабістых якасцях чалавека (адвагі, ініцыятыўнасці, настойлівасці ў працы і іншых). З улікам таго, што самаўсхваленне ў еўрапейскай культуры не вітаецца, ганаровыя знакі служаць сродкам для павышэння статусу.

Хоць у шырокім сэнсе прыз — гэта сінонім узнагароды, у вузкім сэнсе прызамі называюць памятныя сувеніры. Да іх, напрыклад, адносяцца кубкі, статуэткі, плакеткі, узнагародныя талеркі. Прызы звычайна выдаюцца за дасягненні ў конкурсах і спартыўных спаборніцтвах.

Ганаровая грамата — гэта дакумент (як правіла хораша аформлены), які ў будучыні можа служыць доказам поспехаў і дасягненняў. Сюды адносяцца розныя сведчанні, дыпломы і падзякі. У мінулым таксама шанаваліся і вывешваліся для агляду падзячныя лісты ад манархаў.

Іншай формай узнагарод з'яўляюцца прэміі. Прэмія — гэта грашовае або іншае матэрыяльнае (напрыклад, у форме аблігацый ці акцый) заахвочвання, якое выдаецца за дасягненні ў якой-небудзь вобласці. Звычайна адначасова з прэміяй выдаецца і іншая ўзнагарода, напрыклад, разам з Нобелеўскай прэміяй выдаецца залаты медаль.

раней найбольш каштоўным падарункам з'яўлялася зямля, дакладней участак зямлі, нярэдка разам з яго жыхарамі, які манарх дараваў за ваенныя заслугі. У старадаўніх крыніцах згадваюцца і іншыя ўзнагароды: імянная зброя, конь, каштоўныя камяні. У Новы час у якасці каштоўных падарункаў сталі выкарыстоўвацца тэхнічныя вырабы, напрыклад, гадзіны і аўтамабілі.

Нароўні са звычайнымі вайсковымі званнямі і грамадзянскімі чынамі існуюць і ганаровыя званні, якімі ўзнагароджваюць за выбітныя дасягненні.

• Награды // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.