Солі

Солі — клас хімічных злучэнняў; крышталічныя ў нармальных умовах рэчывы з іённай будовай.

Растваральныя солі з вадой утвараюць растворы электралітаў. Могуць разглядацца як прадукт замяшчэння атамаў вадароду ў кіслаце на атамы металу або гідроксагрупы ў аснове на кіслотны астатак. Утвараюцца шляхам рэакцыі нейтралізацыі паміж кіслатой і асновай, узаемадзеяннем кіслаты з асноўным аксідам, з металам, іншымі рэакцыямі.

Адрозніваюць солі нейтральныя (або сярэднія), кіслыя, якія ўтрымліваюць незамешчаныя атамы вадароду пры кіслотным астатку (напрыклад, NaHCO₃), асноўныя, калі прысутнічаюць незамешчаныя гідроксагрупы (напрыклад, Cu(OH)Cl), двайныя (напрыклад, KCl•MgCl₂ = KMgCl₃), камплексныя.

Для соляў характэрная растваральнасць у палярных растваральніках, асабліва ў вадзе.

Гідроліз працякае, калі катыён або аніён утвораны слабай кіслатой або слабай асновай. Напрыклад, соль KCl утворана моцнай кіслатой і моцнай асновай. Гідролізу не падвяргаецца. Але соль Na₂CO₃ — падвяргаецца. У гэтым выпадку працякае абарачальны гідроліз.

Na₂CO3 + H₂O = NaHCO₃ + NaOH

Соль, напрыклад, CuCl₂ — тут працякае гідроліз па катыёне.

CuCl₂ + H₂O = CuOHCl + HCL

Бывае, напрыклад, абарачальны:

Al₂S₃ 3H₂O = 2Al(OH)₃↓ + 3H₂S↑

Гэта значыць, што соль Al₂S₃ нельга атрымаць у водным растворы; але калі загартаваць сумесь Al і S, то атрымаецца:

2Al + 3S = Al₂S₃

1) Моцныя кіслоты выцясняюць слабыя з раствораў іх соляў

NaHCO₃ + CH₃COOH = CH₃COONa + CO₂↑ + H₂O

2) Ёсць некалькі соляў, якія не рэагуюць, напрыклад, з H₂SO₄ з w(H₂SO₄) < 30 %.

CuS + H₂SO_4разб. ≠

3) Але калі w(H₂SO₄) > 30 %, то працякае рэакцыя:

CuS + H₂SO_4конц. = CuSO₄ + SO₂↑ + H₂O

Рэакцыя працякае, калі:
1) Соль і аснова растваральныя.
2) У ходзе рэакцыі выпадае асадак, ці выдзяляецца газ.

CuSO₄ + 2NaOH = Cu(OH)₂↓ + Na₂SO₄

NH₄HCO₃ + KOH = NH₃↑ + KHCO₃ + H₂O

• KNO₃ — асноўнае ўгнаенне. NaNO₃ не мае практычнага прымянення з-за сваёй гідраскапічнасці.
• NH₄NO₃ — другое асноўнае ўгнаенне. Мае 35 % азоту.
• Ca₃(PO₄)₂ — адно з асноўных фосфарных угнаенняў.
• (NH₄)₂HPO₄ + NH₄H₂PO₄ — распаўсюджанае ўгнаенне амафос.

Харчовая соль, каменная соль — галіт.

• Чарнякова А. П. Солі // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 15: Следавікі — Трыо / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 15. — С. 79. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0251-2 (т. 15).