Сем мудрацоў

Сем мудрацоў — асабліва шанаваныя старажытнагрэчаскія філосафы і палітыкі VII—VI стагоддзяў да н.э., аўтары сентэнцый аб мудрым і правільным жыцці.

Усяго ў розных крыніцах у якасці «сямі мудрацоў» фігуруе некалькі імёнаў у розных камбінацыях. Разнастайнасць спісаў абумоўлена іх «прывязкай» да вызначанага месца і часу. Гэтыя спісы з’явіліся ў Грэцыі дзякуючы практыцы правядзення спаборніцтваў паміж мудрацамі. Гэтыя спаборніцтвы праходзілі як падчас Алімпіяд, так і на іншых грэчаскіх святах. У сувязі з гэтым з’явілася некалькі спісаў, і таму агульная колькасць мудрацоў значна перавышае лік сямі. Склад вар’іруецца ў залежнасці ад крыніцы: усяго 17 імёнаў у розных камбінацыях.

Першы спіс мудрацоў прыведзены ў дыялогу Платона «Пратагорам» (IV ст. да н.э.):

• Фалес Мілецкі
• Пітак Міціленскі
• Біянт
• Салон з Афінаў
• Клеабул Ліндзійскі
• Місон Хянейскі
• Хілон са Спарты

Таксама некаторымі антычнымі аўтарамі ў гэты спіс уключаліся Акусілай, Анаксагор, Анахарсіс, Арыятадэм, Лас, Леафант, Лін, Арфей, Памфілій, Перыяндр, Піфагор, Ферэкід, Эпімянід, Эпіхарм, Эфор.

Сем мудрацоў (Санскрыт. Саптаршаяс) — у індыйскай міфалогіі група персанажаў чароўнага або паўчароўнага паходжання. Часта ў гэтай групе аб’ядноўваюцца «духанароджаныя» сыны Брахма, імем Праджапаці, першапачатковыя творцы, пазней у яе склад уключаюць вялікіх мудрацоў і іншага паходжання. Часам атаясамляюцца з Ангірасамі.

У розных тэкстах сустракаюцца некалькі варыянтаў імёнаў. Найбольш часта сустракаецца наступны пералік: Атры, Вішвамітра, Бхрыгу, Гаўтама, Джамадагні, Бхарадваджа, Васіштха. Нярэдка ўключаюцца: Ангірас, Дакша, Каш’япа, Крату, Марычы, Пуласцья, Пулаха. У некаторых версіях міфа аб патопе Сем мудрацоў суправаджаюць Ману на караблі.

У індыйскай астраноміі Сем мудрацоў атаясамляюцца з сузор’ем Вялікай Мядзведзіцы.

«Кніга пра сем мудрацоў» склалася ў Індыі і ў розных перапрацоўках была вядомая ў Сярэднія вякі ў Персіі, на Блізкім Усходзе, у Візантыі і Еўропе.

• Б.Байер, У. Бирштайн и др. История человечества 2002 ISBN 5-17-012785-5