Кальмарская унія

Кальмарская унія
	Асабістая унія
Кальмарская унія
	Kalmarunionen
	Гіпатэтычны сцяг уніі
	; Кальмарская унія напачатку XVI стагоддзя
< ; < ; < >; > 1397 — 1523 ;
Сталіца	Капенгаген
Рэлігія	Рымска-каталіцкая царква
Насельніцтва	4 000 000 чал. (1500);
Форма кіравання	манархія
	Медыяфайлы на Вікісховішчы

Кальмарская унія — палітычнае ўтварэнне, саюз скандынаўскіх каралеўстваў, у склад якога з 1397 па 1523 гады ўваходзілі Данія, Нарвегія і Швецыя. З сённяшняга пункту гледжання ў Кальмарскую унію ўваходзілі таксама Фінляндыя і Ісландыя, таму што Ісландыя пачынаючы з 1262 года ўваходзіла ў склад Нарвегіі, а Фінляндыя была захоплена Швецыяй у 1154 годзе. Да тэрыторыі Кальмарскай уніі таксама належалі Фарэрскія астравы, якія з 1035 года належалі Нарвегіі.

Каранацыя Эрыка Памеранскага на пасаду караля аб'яднанага поўдня, 17 чэрвеня 1397 года

Кальмарская унія была падрыхтавана дацка-нарвежскай (1380) і дацка-шведскай (1389) асабістымі уніямі. Ініцыіравана каралевай Маргарытай Дацкай, якая дамаглася абвяшчэння ў 1397 у Кальмары каралём трох дзяржаў яе траюраднага пляменніка герцага Эрыка Памеранскага. Праект акта уніі (ніколі не быў зацверджаны, па-рознаму інтэрпрэтуецца ў гістарыяграфіі) прадугледжваў выбары адзінага манарха, правядзенне агульнай знешняй палітыкі, абаронны саюз пры захаванні ўнутранай самастойнасці кожнай з трох дзяржаў. Спроба дацкіх каралёў выкарыстаць унію для ўстанаўлення свайго панавання над Швецыяй прывяла да народнага паўстання і фактычнай ліквідацыі уніі ў 1448. Кальмарская унія тройчы аднаўлялася (1457—67, 1497—1501, 1520—21) у ходзе дацка-шведскіх войнаў XV — пач. XVI ст. Канчаткова ліквідавана ў 1523, калі каралём Швецыі стаў Густаў I Ваза. Нарвегія заставалася пад уладай Даніі да 1814.