Барыс Адамавіч Булат

Барыс Адамавіч Булат
Дата нараджэння	24 ліпеня 1912(1912-07-24)
Месца нараджэння	Тула, Тульская губерня, Расійская імперыя
Дата смерці	27 сакавіка 1984(1984-03-27) (71 год)
Месца смерці	Мінск, БССР, СССР
Месца пахавання	Усходнія могілкі
Альма-матар	Ваенная акадэмія імя М. В. Фрунзэ
Грамадзянства	СССР
Прыналежнасць	СССР
Гады службы	1933-1944
Званне	маёр
Камандаваў	камандзір партызанскай брыгады «Уперад»
Бітвы/войны
Узнагароды і званні

Барыс Адамавіч Булат (24 ліпеня 1912, Тула — 27 сакавіка 1984, Мінск) — камандзір партызанскай брыгады «Уперад» Баранавіцкай і Мінскай абласцей Беларусі. Герой Савецкага Саюза (1944)^[1][2].

Барыс Адамавіч Булат нарадзіўся 12 ліпеня 1912 года ў г. Тула ў сям’і рускага рабочага. Скончыў 8 класаў школы № 1 Зарэчанскага раёна^[3], Булат працаваў манцёрам-тэлеграфістам. У 1933 годзе ўступіў у шэрагі Чырвонай Арміі. У 1936 годзе Булат скончыў Аб’яднаную ваенную школу імя УЦВК РСФСР^[2] і часта стаяў у ганаровай варце на Краснай плошчы каля Маўзалея. У 1940 годзе Булат скончыў Ваенную акадэмію імя М. В. Фрунзэ і быў накіраваны для праходжання службы ў Беларускую ваенную акругу^[1].

На момант пачатку Вялікай Айчыннай вайны Барыс Адамавіч Булат знаходзіўся пад горадам Беластокам. На пяты дзень баявых дзеянняў Булат быў цяжка паранены^[2], страціўшы кісць правай рукі і трапіў у палон. Неўзабаве Булату з двума іншымі ваеннапалоннымі ўдалося збегчы з лагера, і ўцекачы вырашылі ўтрох пачаць партызанскія дзеянні^[1][2].

Для першай дыверсіі група выкарыстала знойдзеныя снарады ад 45-мм арудзія. Вырабіўшы самаробныя міны, Булат з таварышамі заклалі іх пад масток каля вёскі Азярніца, пусціўшы пад адхон паравоз. Да канца 1941 года група здзяйсняла невялікія дыверсіі і налёты на асобныя дробныя групы фашыстаў, а ў пачатку 1942 года да партызанаў далучыліся мясцовыя жыхары, гатовыя змагацца з немцамі. Камандзірам створанага ў Ліпічанскай пушчы партызанскага атрада абралі Булата^[1].

Атрад Булата рэгулярна праводзіў дыверсіі, здзяйсняў налёты і ўступаў у баі з карнымі атрадамі. У канцы лістапада 1942 года карнікі вялікімі сіламі сталі прачэсваць Ліпічанскую пушчу, дзе хаваліся партызаны. Атрад Булата быў адціснуты да зліцця рэк Нёмана і Шчары, і камандзір вырашыў ісці на прарыў у бок Дубароўскага лесу. Было абрана найменш чаканае месца прарыву: праз занятую штабам суперніка вёску Руда Яварская. Партызаны здолелі разграміць штаб і напалі на калону праціўніка, якая накіроўвалася на начлег у вёску Дзераўная^[1].

У снежні 1942 года асабісты склад атрада Булата вырас у брыгаду^[2], насчитывавщую больш за 500 чалавек. У распараджэнні брыгады знаходзіліся некалькі 45-міліметровых гармат і 122-міліметровая гаўбіца^[1].

Увесну 1943-года, дзякуючы скаардынаваным з іншымі партызанскімі злучэннямі дзеянням, атрад Булата прыняў удзел у «рэйкавай вайне» — партызаны ўзрывалі чыгуначныя шляхі на розных участках, пазбаўляючы нямецкія войскі транспартных артэрый. 20 жніўня 1943 года партызанамі была прадпрынятая масавая дыверсійная акцыя, у выніку якой было знішчана вялікая колькасць шляхоў^[1].

У канцы 1943 года Булата адклікалі ў Баранавіцкі абкам партыі і прызначылі начальнікам аператыўнага аддзела абласнога цэнтра. Неўзабаве Булат быў адпраўлены ў Налібоцкую пушчу для арганізацыі разрозненых атрадаў у брыгаду. У выніку была сфарміравана партызанская брыгада пад назвай «Уперад», якая паспяхова ажыццяўляла напады на нямецкія гарнізоны і праводзіла дыверсіі^[1][2].

У 1944 годзе Барыс Адамавіч Булат атрымаў раненне ў баі і быў эвакуіраваны ў Маскву. У тым жа годзе Барыс Адамовіч звольніўся ў запас^[1].

Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР ад 15 жніўня 1944 года за ўзорнае выкананне заданняў камандавання ў барацьбе супраць нямецка-фашысцкіх захопнікаў у тыле праціўніка і праяўленыя пры гэтым мужнасць і гераізм Барысу Адамавічу Булату было прысвоена званне героя Савецкага Саюза з уручэннем Ордэна Леніна і медалі «Залатая Зорка»^[1].

У перыяд з канца 1944 па 1946 гады Барыс Адамавіч Булат працаваў намеснікам старшыні Мінскага гарсавета, а ў 1947 годзе стаў дырэктарам велазавода. У 1956 годзе Булат скончыў Вышэйшую школу харчовай прамысловасці і з 1951 па 1973 годы працаваў дырэктарам кандытарскай фабрыкі «Камунарка»^[1][2].

27 сакавіка 1984 года Барыс Адамавіч Булат сканаў. Пахаваны ў Мінску на Усходніх могілках^[1].

Імем Барыса Адамавіча Булата названы вуліцы ў Лідзе і Дзятлаве^[4][5]. Ганаровы грамадзянін Ліды^[2].

• Барыс Адамавіч Булат на сайце «Героі краіны»
• Булат Барыс Адамавіч на сайце анлайн-энцыклапедыі «Беларусь у асобах і падзеях»
• Булат Борис Адамович // Праект «Партизаны Беларуси» (руск.)