Дварцовая плошча (Санкт-Пецярбург)

Дварцовая плошча Санкт-Пецярбург
Агульная інфармацыя
Раён горада	Цэнтральны
Ранейшыя назвы	Адміралцейскі Луг, плошча Урыцкага
Від на плошчу з Зімняга палаца
на карце OpenStreetMap
на карце яндэкс
на карце Google
Дварцовая плошча на Вікісховішчы

Сусветная спадчына ЮНЕСКА, аб’ект № 540 рус. • англ. • фр.

Дварцовая плошча (руск.: Дворцовая площадь, з 1918 да 1944 плошча Урыцкага) — галоўная плошча Санкт-Пецярбурга, асноўнае звяно ў сістэме ансамбляў цэнтра горада. Архітэктурны ансамбль плошчы ўзнік у другой палове XVIII — першай палове XIX стагоддзя.

Плошчу ўтвараюць помнікі гісторыі і культуры федэральнага значэння  (руск.) (бел.: Зімні палац, Будынак штаба гвардзейскага корпуса, Будынак Галоўнага штаба з Трыўмфальнай аркай, Аляксандраўская калона. Яе памеры складаюць каля 5 га (па іншых звестках^[1] — 8 га; для параўнання — Чырвоная плошча ў Маскве мае плошчу 2,3 га). У складзе гістарычнай забудовы цэнтра Санкт-Пецярбурга плошча ўключана ў спіс Сусветнай спадчыны.

Першапачатковая назва Адміралцейскі луг (уключаў таксама тэрыторыю сучаснага Аляксандраўскага сада  (руск.) (бел.) вядома з 1736 года. Дадзена па Адміралцейскай верфі. Найменне існавала да 1772 года.

Найменне Палацавая плошча вядома з 1766 года. Дадзена па размешчаным побач Зімняму палацу, паўднёвы фасад якога выходзіць на плошчу. У кастрычніку 1918 года плошча была перайменаваная ў плошчу Урыцкага (у гонар М. С. Урыцкага  (руск.) (бел., аднаго з арганізатараў штурму Зімняга палаца ў 1917 годзе, старшыні Петраградскай ЧК, забітага 30 жніўня 1918 года пры ўваходзе ў будынак Галоўнага штаба). 13 студзеня 1944 года выйшла пастанова аб вяртанні 20 гістарычных найменняў, у тым ліку і Дварцовай плошчы^[2].

Пачатак фармаванню плошчы паклала будаўніцтва Зімняга палаца (1754-62, архітэктар Б. Ф. Растрэлі). У канцы 18 ст. паўднёвы бок плошчы быў рэканструяваны па праекце Ю. М. Фельтэна, які вызначыў яе дугападобную форму, канчаткова замацаваную будаўніцтвам грандыёзнага ампірнага будынка Галоўнага штаба (1819-29, архітэктар К. І. Росі), з двайной трыўмфальнай аркай, увянчанай манументальнай калясніцай. Арка Галоўнага штаба разам з Аляксандраўскай калонай у цэнтры плошчы надалі ёй ўрачысты, трыўмфальны характар. З усхода плошча абмежавана будынкам штаба гвардзейскага корпуса (1837-43, архітэктар А. П. Брулоў), а з захада раскрытая ў бок былой Адміралцейскай плошчы, уключаючыся ў адзіную анфіладу плошчаў цэнтра горада.

• Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 6: Дадаізм — Застава / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 6. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0106-0 (т. 6).