Якуты

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Якуты (неадназначнасьць).

Яку́ты (саманазва саха́) — цюрскі народ, карэннае насельніцтва Якуціі. Жывуць таксама ў іншых рэгіёнах Расіі, ЗША, Канадзе, Кітаі і іншых краінах. Агульная колькасьць (2013 г.) — каля 487 тыс.^[1]

Найбольш вядомым здабыткам вуснай народнай творчасьці якутаў зьяўляецца эпас «Аланхо», у якім апавядаецца пра подзьвігі асілкаў боотур і перасяленьне якутаў у Сыбір^[2]. Характэрнай асаблівасьцю «Аланхо» зьяўляецца тое, што ў ім словы пэрсанажаў сьпяваюцца, астатні тэкст выконваецца рэчытатывам, часта без інструмэнтальнага суправаджэньня.^[3]. Таксама распаўсюджаны паданьні сэhэн, хуткамоўкі чабыргах, гарлавыя сьпевы хабарга ырыата, працяглыя песьні дьиэрэтии ырыа або тойук, хуткія песьні дэгэрэн ырыа, «птушыныя» прыпеўкі чыычаах ырыата, прыказкі і прымаўкі, вершы алгыс^[4]. Якуцкія народныя музычныя інструмэнты — варган камуз або хомус, скрыпка кырыымпа, бубен дюнгюр , струнная прылада кылысах^[5].

Нават у нашы дні найбольш папулярнае якуцкае сьвята — Ысыах^[6], прысьвечаны сонцу і коням. Яго называюць якуцкім Новым годам, сьвяткуюць напрыканцы чэрвеня, суправаджаюць гульнямі, спаборніцтвамі, шанаваньнем старажытных бажаствоў айыы і карагодам осуохай.

• 
  Якуцкі нож
• 
  Жанчына ў зімовай вопратцы
• 
  Жанчына ў летняй вопратцы
• 
  Мужчынскі строй
• 
  Ігра на камузе
• 
  Осуохай

Якуцкая мова належыць да цюрскіх моў. Пісьмовасьць складзена ў XIX стагодзьдзі на аснове кірыліцы. Мае афіцыйны статус у Якуціі. Выкарыстоўваецца ў сродках масавай інфармацыі, школьнай і вышэйшай адукацыі.