Wikipedia:Keine Theoriefindung

Oaner vo de Grundsätz vo derer Enzyklopädii is: „in da Wikipedia werd bekånnts Wissn obbüidt“. In da Wikipedia geets um Theorii-Dorstöiung, ned um Theorii-Findung (TF) oder Theorii-Etabliarung. Aussong, de auf persenliche Erkenntniss vo Wikipedianern basirn, ghern ned in d' Artike aine. Fir de Inhoite vo am Artike iss ned relevant, wos vo am Wikipedia-Autor ois „Worhait“ ågseeng werd. A Thema soid in da Wikipedia aso dorgstöid wern, wias in ywerpfriafbore- und valässliche Quöin gseeng werd. Zåmm mim naitraaln Ståndbunkt und da Pflicht, Beleeg åzgeem, büidt de Richtlinie de inhoitliche Grundlog vo dem Projekt.

Theoriidorstellung is d' Aussfiarung vo Inhoite, de umfossnd vaeffmtlicht und vo ner unobhänging Saitn evaluirt worn is. Fir d' Theoriidorstellung im Råmen vo ner Enzyklopädii kå ma aufs Quöinstudium ned vazichtn. Olle Artike in da Wikipedia soidadn Informazionen aus Grundlong håm, de aus Quöin ståmman, de scho vaeffmtlicht worn san und meglichst reputaawe san.

Ma unterschaidt zwischn Quöin und Sekundärlitaratur:

• Quöin biatn Informazionen oder Datn, wia z. Bsp. archäologische Fund, Füim, Büider, gschichtliche Dokumente (z. Bsp. Togebiacher, Transkripzionen und Interviews) oder åndre epirische Datn.

• Sekundärlitaratur san Analysn, Interpretazionen und Auswärtige, de auf da Grundlog vo Primärquöin entwicket worn san.

Wikipedia-Artikel solle uf Informatione us Sekundärliteratur ufböut syy. Des giltet vor allem, wänn e Thema, wie z. B. Quantephysik oder Nejzyt, Gegestand vun eme breite wisseschaftlige Diskurs isch. Bi sonige Themene derf nit diräkt uf Primärquälle zruckgriffe wäre, wel scho d Uuswahl vu bstimmte Uusschnitt us em gsamte Primärquällereservoir e Theoriifindig isch. Primärquälle sotte wäge däm nume in däm Maß un in däm Zämmehang ufgfiehrt wäre, wie s au in dr Sekundärliteratur gängig isch.

Isch eidytig kei gängigi Sekundärliteratur zuen eme Thema vorhande, no cha in bstimmte Fäll au uf primäri Quälle zruckgriffe wäre. Des isch aber ender e Uusnahm un isch bschränkt uf Artikel mit eme aktuälle Bezug, wie z. B. Wahle oder Sportergeignis. Do derf d Darstellig aber nume bschrybe. Uussage, wu analysiere oder interpretiere sin eme sonige Fall nit zuelässig, au kei selektivi Zämmestellig vu Quälleinhalt. Wänn s noch ere längere Zyt allno kei Sekundärliteratur zuen eme Thema git, no isch des Thema villicht nit relevant fir e Enzyklopedii.

Bi Theme us dr Alemannische Region, wu s kei vereffentligt Wisse driber git, cha vu däne Grundsätz abgwiche wäre. Bi sonige Artikel cha Wisse, wu nume lokal tradiert wird, in dr Artikel yyfliesse un in änge Gränze au eigeni Forschige. Grad in sonige Fäll sott mer aber bsundersch ufpasse, ass mer keini eigene Interpretation in dr Artikel yybringt, sundere sich uf e Darstellig vu reine Fakte bschränkt.

Vawendbore Quöin in dem Zåmmhång san Vaeffmtlichungen vo seriöse Dritte, de effmtlich zuagänglich san. Publikazionen im Söibst- oder Zuaschussvalog und private Websites ghern do ned dazua, wånn se koa Rezepzion in da Fochwöid gfundn hod in Form vo wissnschoftliche Zitazionen.

Ois Theoriifindung göitn Aussong in Artike vo da Wikipedia, de in koaner åerkånntn Fochlitaratur vaeffmtlicht worn san. Des betrifft bsunders ned vaeffmtlichte Theoriin, Datn, Aussong, Konzepte, Methodn oder Argumente, ower aa oanige Interpretazionen vo vaeffmtlichte Datn und Analysn. Ned gwynscht san aa Begriffsbüidungen und Wortnaichschepfungen; Begriffe, de in da Fochwöid ned vabraitt san, soin ned ois Lemma und aa ned in Artike braucht wern. Zum ausserfindn, ob a Litaratur åerkånnte Fochlitaratur is, biatt se z. Bsp. as „Web of Science“ å.

Zua da Theoriietabliarung ghern olle Theoriin, Aussong, Konzepte oder Methodn, de ausserhoib vo da Wikipedia koa oder nur a gringe Resonanz in da jewailing Fochwöid gfundn håm. In dem Zåmmhång werd aa vo Privattheorii gredt. Im Unterschiid doderzua gibts de sognånnte Minderhaitnmoanung, de villaicht nur vo wenige vatreedn werd, ower in da Fochwissnschoft kontrovers dischkrirt werd, aa des soid do gnånnt wern.

A bsunderne Form vo Theoriifindung is d' „Begriffsfindung“. Doderbai geets ums Fänomen, de nochgwiisn und beleegt wern kennan, wos ower no koa etablirts Fochwort doderfir gibt. Söibstgmochte Bezaichnungen fir aso eppers san in da Wikipedia ned gwynscht. Wånn aso a Bezaichnung ois etablirt ågseeng wern kå, muass im Oazlfoi priaft wern, se soid ower vo mererne Fochautorn braucht wern.

Grod im Boarischn soid ma genau drauf schaun, wail Fochbegriffe totsächlich vo Dialektsprecher braucht wern, wånn se iwers Thema reen. Treffernde boarische Bezaichungen z' findn kå im Ausnåmefoi aa d' boarische Wikipedia beraichern. Soicherne Begriffe soin zerscht ower no mid da Wikipedia-Gmoaschoft dischkrirt wern.