Stimmlosigkeit
| Stimmlous | |
|---|---|
| ◌̥ | |
| Kodiring | |
| HTML (decimal) | ̥ |
| Unicode (hex) | U+0325 |
I da Linguistik is d Stimmlousekait oda Nedtounadhait a Aingschaft vo Lautt, ba dej wou d Stimmlippn niad wibrian oda tremad wean. Fonologisch gseng is s a Oat vo da Fonazion (oda Soḡarei), dej wou in n Kontrast zeran ondan Zoustand von Kelkobf stejd. Manchane defenian s owa andascht u song Fonazion impliziad a Simmhaftekait u Stimmlousekait is nea es Faaln vo dera Fonazion.
Es Internazionala Fonetischa Alfabet houd distinkta Zoichn fia vill stimmlousa Lautt u moduliad stimmhafta Poa vo Konsonantn (Obstruentn), wej [p b], [t d], [k ɡ], [q ɢ], [f v] u [s z]. Weitas hod ma Diakritika fia d Stimmlousekait, U+0325 u U+030A fia Bouchstom mid Untaleng. Deja Diakritika wean typischaweis nea gsetzd ba Lautnan, dej wou iblicha- oda normolaweis stimmhafta waratn, wej bspw. ba [ḁ], [l̥] u [ŋ̊] oda in n Boarischn ba b̥, d̥, g̊ u z̥.
Stimmlousa Vokalna u Sonorantn
[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]Sonorantn san Lautt such wej Vokall u Nasalna, dej wou i d mejrann Sprouchn vo da Welt stimmhaft san. Ej amols kinna a Sonorantn owa aa stimmlous sa, gwenle aswej Allofonn vo de stimmhaftn Variantn. Es japanisch Woat sukiyaki wiad bspw. [sɯ̥kijaki] asgsprochn u ko fia Ondane schou amol wej [skijaki] klinga, owa ma ko seng, dass se d Lefzn oda Lippn zwengs den [u̥] rundn. Wos aanles findt se aa ba d englischn Weata peculiar [pʰə̥ˈkj̊uːliɚ] u potato [pʰə̥ˈtʰeɪ̯ɾoʊ̯].
Stimmlousa Vokall san aa areala Bsundahait vo d Sprouchn in n Sidwestn vo de USA, wej es Hopi un es Keres, in n Groussn Beckn, samt dej numischn Sprouchn, un i de Groussn Eemman, wou ma s finna ko in n numischn Comanche, owa aa in n algonquischn Cheyenne un i da caddoanischn Sprouch Arikara.
Sonorantna kinna aa kontrastif, u ned blouss umfeldmaasse stimmlous saa. Standard-Tibetisch houd bspw. a stimmlouss /l̥/ i Lhasa, es wou i Opposizion zaran modal stimhaftn /l/ stejt. In n Wallisischn finna se d fulngatn Sonorantnpoa mid Stimmlousekait: /m, m̥/, /n, n̥/ u /r, r̥/.
In n Moksha git s aa an stimmlousn palataln Approximantn /j̊/ (kyrillisch <йх> jh gschrim) zamm mid an /l̥/ un en /r̥/ (<лх> lh u <рх> rh gschrim). D letzan zwoa hom d palatalisiatn Entsprechunga /l̥ʲ/ u /r̥ʲ/ (<льх> and <рьх>). Es Kildinsamisch houd aa a /j̊/ <ҋ>.
Litratua
[Werkeln | Am Gwëntext werkeln]- Ladefoged, Peter; Maddieson, Ian (1996). The Sounds of the World's Languages. Oxford: Blackwell. ISBN 978-0-631-19815-4.