Patella vətəri

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Patella vətəri
Sağ diz oynağı. Ön görünüş. (Patella vətəri sol altda, patellanın altında görünür.)
Sağ diz oynağı. Ön görünüş. (Patella vətəri sol altda, patellanın altında görünür.)

Patella vətəri və ya diz vətəri (lat. ligamentum patellae) — diz qapağından başlayıb budun dördbaşlı əzələsinin qamış sümüyündə (tibia)[1] sonlanan vətər. Bəzən diz bağı də adlanır, çünki tam sümükləşdikdə sümük-sümüyə əlaqə yaradır.[2]

Strukturu

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Diz vətəri bərk, yastı bağdır, o, dizin yuxarı hissəsindən distal və bitişik kənarları və arxa səthində kobud çökəklikdən başlayır; aşağıda, tibia sümüyün üzərinə daxil olur. Onun səthi lifləri budun dördbaşlı əzələsi vətərinin lifləri ilə patellanın ön hissəsində davamlıdır. Yetkinlərdə təxminən 4,5 sm uzunluqdadır (3 ilə 6 sm arasında dəyişir).[3]

Budun dördbaşlı vətərinin medial və yan hissələri, yumruların hər iki tərəfində tibiyanın yuxarı ətrafına daxil edilmək üçün patellanın hər iki tərəfindən aşağı keçir. Bu hissələr yuxarıda qeyd edildiyi kimi kapsula birləşərək medial və lateral patella retinakulasını əmələ gətirir. Patellar vətərinin arxa səthi oynağın sinovial membranından[4] böyük infrapatellar piy qatı ilə, qamış sümüyündən (tibia) isə sinovial bursa[5] ilə ayrılır.

Klinik əhəmiyyəti

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Diz vətəri yırtığı zamanı zədələnə bilər. İnsanlarda vətər tam bərpa olunmadığından,[6] diz vətəri yırtığı üçün müalicələrin araşdırılmasına əhəmiyyətli klinik ehtiyac var.

Digər bağların bərpasında toxuma mənbəyi kimi istifadə edilə bilər. Ön çarpaz bağın[7] yırtılması halında, patellar vətər reabilitasiya prosesində istifadə edilə bilər. Daha sonra diz vətərinin bir parçası sümüyə çəkilir və vintlər ilə sümüyə yapışdırılır. Bərpa prosesi əməliyyatın tamamlanmasından sonra təxminən 4-6 ay çəkir. Bu patellar vətər bərpası üsulu ənənəvi olaraq ön çarpaz bağların bərpasında qızıl standart olmuşdur və ən çox üstünlük verilən üsullardan biri olaraq qalır.[8][9][10][11]

Qamış sümüyünə diz vətərinin daxil edilməsi Osgood-Schlatter xəstəliyini[12] yeridir.

Əlavə şəkillər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Sağ diz oynağının sagittal hissəsi.
    Sağ diz oynağının sagittal hissəsi.
  • Sağ diz oynağının kapsulası. Yan tərəfi.
    Sağ diz oynağının kapsulası. Yan tərəfi.
  • Patella (diz) vətəri. Dərin parçalanma. Ön görünüş.
    Patella (diz) vətəri. Dərin parçalanma. Ön görünüş.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2023-09-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-26.
  2. ↑ Carreiro, Jane E. An osteopathic approach to children (2nd). Edinburgh: Churchill Livingstone. 6 November 2009. ISBN 978-0-443-06738-9. OCLC 460883259.
  3. ↑ Navali AM, Jafarabadi MA. "Is There Any Correlation Between Patient Height and Patellar Tendon Length?". Arch Bone Jt Surg. 3 (2). 2015: 99–103. PMC 4468619. PMID 26110175.
  4. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2023-08-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-26.
  5. ↑ https://az.warbletoncouncil.org/bursa-6301
  6. ↑ James, Roshan; Kesturu, Girish; Balian, Gary; Chhabra, A. Bobby. "Tendon: Biology, Biomechanics, Repair, Growth Factors, and Evolving Treatment Options". Journal of Hand Surgery (ingilis). 33 (1). 2008-01-01: 102–112. doi:10.1016/j.jhsa.2007.09.007. ISSN 0363-5023. PMID 18261674.
  7. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2023-05-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-26.
  8. ↑ Shaerf, Daniel A.; Pastides, Philip S.; Sarraf, Khaled M.; Willis-Owen, Charles A. "Anterior cruciate ligament reconstruction best practice: A review of graft choice". World Journal of Orthopedics. 5 (1). 2014-01-18: 23–29. doi:10.5312/wjo.v5.i1.23. PMC 3952691. PMID 24649411.
  9. ↑ Zakko, Philip; van Eck, Carola F.; Guenther, Daniel; Irrgang, James J.; Fu, Freddie H. "Can we predict the size of frequently used autografts in ACL reconstruction?". Knee Surgery, Sports Traumatology, Arthroscopy. 25 (12). 2015-07-17: 3704–3710. doi:10.1007/s00167-015-3695-4. ISSN 1433-7347. PMID 26183732.
  10. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2015-11-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-26.
  11. ↑ "Bone Patellar Bone ACL Reconstruction - Wheeless' Textbook of Orthopaedics". 2018-10-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-10-23.
  12. ↑ [nhttps://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK441995/ "Arxivlənmiş surət"]. 2023-06-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-26.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Patella_vətəri&oldid=7252912"