Nikolay Rerix

Nikolay Rerix
rus. Никола́й Константи́нович Рéрих
Doğum tarixi	27 sentyabr (9 oktyabr) 1874[1][2]
Doğum yeri	Sankt-Peterburq, Rusiya imperiyası[4][5]
Vəfat tarixi	13 dekabr 1947(1947-12-13)[1][3][…] (73 yaşında)
Həyat yoldaşı	Helena İvanovna Roeriç[d]
Fəaliyyəti	filosof, rəssam, xoreoqraf, yazıçı, arxeoloq, şair, diplomat, tarixçi, tədqiqatçı-səyyah[d], səhnə dizayneri, kostyum dizayneri[d], dizayner, qrafika ustası[d], illüstrasiyaçı[d], səyyah
Təhsili	Sankt-Peterburq İmperator Universiteti[d] (–1898)
Janrlar	peyzaj[6][7], məişət janrı[7], Marina[7], mifologiya rəssamlığı[d][7], dini incəsənət[d][7]
Tələbələri	Mark Şaqal
Mükafatları
roerich-museum.ru
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Nikolay Konstantinoviç Rerix (rus. Никола́й Константи́нович Рéрих; 27 sentyabr (9 oktyabr) 1874^[1][2], Sankt-Peterburq^[4][5] – 13 dekabr 1947^[1][3][…]) — Rusiya rəssamı, filosofu, arxeoloqu, mədəniyyətşünası, mistiki, pedaqoqu.

Bir dollarlıq əskinazın dizaynını ABŞ-nin gələcək vitse-prezidenti Henri Vollesin xahişi ilə Sergey Makronovski adlı bir rus emiqrantı tərtib etmişdir. Mütəxəssislərin fikrincə, bu ləqəb (psevdonim) altında məşhur rus rəssamı, mistiki və teosofu Nikolay Rerix fəaliyyət göstərmişdir. Bir çox faktlar bu versiyanı təsdiq edir.

1920-ci ildə Nikolay Rerix ABŞ-yə, Nyu-York şəhərinə köçür. O, burada "Aqni-Yoqa Cəmiyyəti" və Birləşmiş Sənətlər İnstitutu adlı qurumlar təsis edir. Nyu-Yorkda N. Rerix Henri Volles adlı özü kimi bir mistiklə dostlaşır. Daha sonralar H. Volles ABŞ-nin gələcək prezidenti Franklin Ruzveltin(2-izahlara bax) ən yaxın köməkçisi olur. Müşahidələr belə deməyə əsas verir ki, məhz Henri Vollesin təqdimatı ilə 1935-ci ildə dünyanın 21 ölkəsinin nümayəndəsi incəsənət abidələrinin mühafizəsi barədə Rerix Paktını imzaladılar. Ağ Evdə keçirilən mərasimdə Amerika prezidentinin özü də iştirak edirdi.

Əlbəttə, bəlli məsələdir ki, hər hansı bir adama, hətta Rerix kimi rəssama belə, milli valyutanın üzərində istədiyi şeyi çəkməyə icazə verilməzdi. Demək, bunun üçün kiminsə sifarişi olmalıydı. Özü də bu kimsə – Rerixin dostu Henri Uorren deyildi. Əvvəla və ən əsas da ona görə ki, hələ o zaman H. Uorren böyük siyasi gücə malik deyildi. Hələ heç Ruzveltin özü də prezidentlik barədə düşünmürdü – o, yalnız Nyu-York ştatının qubernatoru idi. Deməli, kimsə çox nüfuzlu bir şəxs və yaxud da ki, bir qrup şəxs var idi ki, ölkənin milli valyutasının dizaynını çox rahatlıqla dəyişə bilirdi.

Əgər diqqət verilsə, onda görünər ki, əskinaz 1928-ci ildə dövriyyəyə buraxılmışdı. Bundan sonra isə, demək olar ki, heç bir il keçməmiş, ABŞ iqtisadiyyatı bir neçə günün içərisində çökdü. ABŞ iqtisadiyyatı tarixində Böyük Depressiya adını almış dəhşətli iqtisadi böhran başladı. Böhran epidemiyası yayılaraq Avropaya da keçdi. Ən ağır vəziyyət isə Almaniyada yarandı. Bu ölkədə yaşanan kəskin iqtisadi böhran fonunda hakimiyyətə Adolf Hitler gəldi. Amerikanı böhran xəstəliyindən sağaltmaq isə Franklin Ruzveltin üzərinə düşdü. Bütün bu hadisələr qəribə əskinazın meydana gəlməsindən cəmi beş il sonra baş verdi. Müasir zamanəmizin mənbələri ABŞ-ni depressiyadan qurtarmış Ruzveltin "yeni kursu" – "New Deal" barədə çox deyirlər.

Qeyd edək ki, mədəniyyət sözünü "kult" – ehtiram, sitayiş, pərəstiş, və "ur" – işıq, nur (işığa, nura pərəstiş) kimi iki hissəyə ayıraraq izah edən N. K. Rerixin (1874–1947) orijinal mövqeyi bizə daha yaxındır. Bu cür anlayış mədəniyyəti insanların qəlbində işıqlı başlanğıcın təşəkkül tapması kimi dərk etməyə istiqamətləndirir.

Lakin qədim Misir, Mesopotamiya, Hindistan, Çin mədəniyyətləri ilə tanış olan insanlara bu ölkələrin kilsələrində, mağaralarda və ehramlarında "Söz-İşıq" haqqında, ilahi Nitq haqqında, gümüş mücrüdə saxlanılan Moisey haqqında, canlı məşələ çevrilən İsa haqqında böyük nəzəriyyələrin inkişafı ilə bağlı əlavə məlumatlar da məlumdur.