Redaktə edilir: Şahrux

Siz daxil olmamısınız: Sizin IP ünvanınız bu səhifənin tarixçəsinə qeyd ediləcək. Əgər siz qeydiyyatdan keçib hesab yaratsanız, IP ünvanınızı gizlədə və Vikipediyanın digər imkanlarından istifadə edə bilərsiniz. Sizin IP ünvanınıza göndərilən ismarıcları müzakirə səhifənizdən oxuya bilərsiniz.

Müəlliflik hüquqları ilə qorunan material əlavə edilməməlidir. Məzmun ensiklopedik olmalıdır və təsdiqlənməlidir. Vikipediyadakı materiallar lisenziyanın şərtlərinə uyğun olduqda hər kəs tərəfindən redaktə edilə, istifadə oluna və paylaşıla bilər.

{{adaş|Şahrux (ad)}}
{{Vəzifəli şəxs
 |adı                           = Şahrux Mirzə Barlas
 |orijinal adı                  = شاهرخ
 |şəkil                         = Shahruch reconstruction.jpg
 |şəklin ölçüsü                 = 240
 |vəzifə                         = [[Teymurilər dövləti]]nin 3-cü hökmdarı
 |bayraq                        = Timurid.svg
 |başlanğıc                    = 1409
 |son                      = 1447
 |əvvəlki                        = [[Əmir Teymur]]
 |sonrakı                        = [[Uluqbəy]]
 |doğum tarixi                  = 20.8.1377
 |doğum yeri                    = Səmərqənd
 |vəfat tarixi                  = 13.3.1447
 |vəfat yeri                    = Rey
 |sülalə                        = [[Teymurilər]]
 |atası                         = Əmir Teymur
 |anası                         = Tuqay Türkanağa
 |vikianbar                     = 
}}

'''Şahrux Mirzə''' ([[20 avqust|20 Avqust]] [[1377]], [[Səmərqənd]]-[[13 mart|13 Mart]] [[1447]], [[Rey]]; {{Dil-fa|}}: شاهرخ (''Šāhrukh Mīrzā) )'' — Teymuri imperiyasının 3-cü hökmdarı.

==Həyatı==
Şahrux Mirzə [[Əmir Teymur]]un 4-cü və kiçik oğludur. Anası Qarakitay qızı Tuqay Türkanağadır. Uşaq yaşlarından elmə, sənətə yüksək qiymət vermiş, incəsənətlə məşğul olmuşdur. Digər mirzələrdən fərqli olaraq gənc yaşlarında siyasi məsələlərdən uzaq olmuş, ordu işlərinə maraq göstərməmişdir. Bu səbəbdən atası tərəfindən çox sevilsə də, vəliəhd olaraq təyin edilməmişdir. 1397-ci ildə Əmir Teymur mərkəzi [[Herat|Herat şəhəri]] olan [[Xorasan]] əyalətinin idarəsini ona tapşırmışdı.<ref>{{cite journal |last=Roemer |first=Hans Robert |last2= |first2= |date=1974 |title= Timurlular|url= |journal=İslam Ensiklopedisi |publisher=Milli Eğitim basımevi |volume=12 |issue=1|pages=346-370|doi= |access-date=}}</ref>

== Hökmdarlığı ==
=== Taxta çıxması ===
[[Teymur]] ölümündən əvvəl nəvəsi Pir Məhəmmədi vəliəhd təyin etmişdi. Onun bu vəsiyyəti oğlanları arasında narazılığa səbəb oldu. Onun vəfatından sonra hakimiyyət uğrunda oğlanları [[Miranşah]] və Şahrux Mirzə arasında uzun müddətli çəkişmələr Şahruxun Teymuri taxtına çıxması ilə nəticələndi. Teymurun vəfatı ilə yarımçıq qalan Çin səfərinə onun nəvəsi Xəlil Sultan başçılıq edirdi. O [[Azərbaycan]] və [[İraq]]ın hakimi [[Miranşah]]ın oğlu idi. Babasının ölümündən istfadə edən Xəlil Sultan Səmərqənd və Mavəraünnəhrin idarəsinin ələ keçirərək [[Rey]] şəhərinə doğru yola düşsə də, Şahrux bu hücumun qarşısını alaraq Xəlil sultanı [[Səmərqənd]]dən uzaqlaşdırdı. Səmərqəndin idarəsi isə oğlu [[Uluqbəy]]ə tapşırıldı. Bir müddət sonra Miranşahın oğulları ilə İranın cənubunda məskunlaşan Şeyx Mirzənin oğulları arasında münasibətlərin gərginləşməsindən istifadə edən Şahrux qərbdə [[Van]] və [[Diyarbəkir]]dən, şərqdə [[Qaşqar]] və [[Yarkənd]]ə, şimalda Aral dənizindən və [[Sırdərya]]dan, cənubda Sind çayına qədər uzanan ərazilərdə öz hakimiyyətini elan etdi. O Teymuri imperiyasını 43 il, Xorasanı isə 50 il idarə etmişdir.<ref name=":0">{{cite book|first=İsmail |last=Aka |authorlink= |title=Timur ve devleti|year= 2000|location=Ankara |publisher=Türkiye Tarih Kurumu |url= |ref=harv}}</ref>

=== Daxili siyasəti ===
Səmərqəndin idarəsindən uzaqlaşdırılan Xəlil sultan Şahrux tərəfindən [[Rey]]ə hakim təyin edildi. Ona Teymur tərəfindən  vəsiyyət edilən [[Arran]], [[Gürcüstan]] və [[Şirvan]]ı yenidən tabe etməsi üçün ordu təsis edildi. Lakin Xəlil Sultan bunların heç birindən istifadə etmədi. Sonralar Şahrux bu əyaləti nəvəsi Sultan Məhəmməd Mirzənin tabeliyinə verdi. Oğlu İbrahim Mirzəni isə [[Şiraz]] hakimi təyin etdi. 
Daxili siyasətdə əsas diqqəti bir tərəfdən ordunun yenidən qurulmasına, digər tərəfdən isə ticarətin inkişaf etdirilməsinə yönəltmişdi.
'''Ordu quruculuğu-'''Xaraktercə yumşaq təbiətli, münaqişələri sülh yolu ilə həll edən bir insan olmasına baxmayaraq Şahruxun hakimiyyəti illərində Teymuri ordusunun daha ehtişamlı və böyük olmasına diqqət göstərilmişdir. Dönəmin qaynaqlarında Şahruxun Azərbaycana və İraqa səfərlərindən bəhs olunarkən onun ordusunda 700 min nəfərin olduğu qeyd edilir. Teymurilərin rəsmi şəcərəsi olan “Muiz-ül ənsab” da oğulları istisna olmaqla sadəcə Şahruxun rəhbərliyi altında nə qədər qoşun olduğu haqqında məlumat verilmişdir. Bu qoşun 10 mindən az olmayaraq 22 [[Tümən (dəqiqləşdirmə)|tümən]]ə bölünürdü. Bundan başqa Əmir Firuzşah, Mir Loğman Barlas, Alikə, Sufi Tərxan və Qiyas Tərxan kimi məşhur sərkərdələrin fəaliyyətləri də ordunun keyfiyyəti barədə xəbər verir. Herat şəhərində top emalı və və bu topların şahzadələr qarşısında test edilməsi də tarixi qaynaqlarda öz əksini tapmışdır. Bir topun ağırlığı təxminən 319 kq-a bərabər idi.
'''Təsərrüfat''' sahəsində də Şahrux və vəziri Alikə Kükəltaşın böyük səyləri olmuşdur. Bu səylər nəticəsində Herat və Mərv məntəqələri, Hərərud və Mürgab ətrafı hövzələr təsərüüfat üçün əlverişli hala gətirilmişdir. Bu ərazilərə şahzadələr və xanımları tərəfindən su kanalları çəkilmiş və qaçqınlar yerləşdirilmişdir.  [[Hafiz Əbru|Həfiz Əbru]]nun Şahrux Mirzəyə həsr etdiyi Coğrafiya əsərində göstərilir ki, sırf Alikə Kükəltaşın nəzarəti altındakı əkin sahələrindən ildə 100 min harvar məhsul toplanırmış. Bu da orta hesabla 29 min tona bərabəridi.
[[Fayl:Şahrux Mirzə zamanında kəsilmiş pul.png|left|thumb|Şahrux Mirzə zamanında kəsilmiş pullar]]
'''Ticarətin''' inkişafına xüsusi diqqət yetirən Şahrux Mirzə [[Çin Xalq Respublikası|Çin]], [[Misir]] və [[Hindistan]] ilə ticari əlaqələr saxlamış, Misir Məmlükləri ilə dostluq münasibətləri yaratmışdır. Bunun ən böyük səbəbi beynəlxalq ticarətdə, gömrük və damğa üsullarında sabitliyin təmin edilməsi və sikkələrin keyfiyyətinin qorunması idi. Osmanlı dövrünün tarixçilərindən Məali Şahruxun zamanında istifadə edilən pullardan bəhs edərək yazır:{{sitatın əvvəli}}'' “Şahruxun qızıl və gümüş pulları hər yerdə keçərli idi. Hər kəs onu öpüb alnına qoyardı. Çünki pullar saf və təmiz idi”.'' 
{{sitatın sonu}} Herat və Xarəzm dönəmin ticarət mərkəzləri sayılırdı.
'''Maarif və incəsənət'''-  Bu dövrdə islami elmlər və fəlsəfə ilə yanaşı riyaziyyata və Türk incəsənətinə də xüsusi diqqət göstərilmişdir . Bundan başqa tarix sahəsində Şahrux Mirzənin sifarişi əsasında Taci Selmani və [[Hafiz Əbru]] tərəfindən əsərlər ərsəyə gətirilmişdir.<ref>{{Cite web |title=ḤĀFEẒ-E ABRU |url=http://www.iranicaonline.org/articles/hafez-e-abru |access-date=2018-10-25 |archive-date=2022-08-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220826004736/https://www.iranicaonline.org/articles/hafez-e-abru |url-status=live }}</ref> Hafiz Əbrunun “Məcmue-ye Hafiz-e Əbru” əsəri [[Fəzlullah Rəşidəddin]]in "Came-ət-Təvarix" əsəri əsasında yazılıb. Kitabın Topqapı sarayında olan nüsxəsində Şahrux Mirzənin sifarişi ilə onun şəkilləri rəsm edilmişdir. O, Türk ədəbiyyatını da himayə etmişdir. Belə ki, Çağatay şairi Səqqaqi, Lütfi, Durbik və maruf Seydi Əhməd kimi şairlərin Şahrux haqqında yazdıqları şeirlər günümüzə qədər gəlib çatmışdır.
[[Fayl:Goharshad2.jpg|thumb|Gövhərşad məscidi]]
Böyük oğlu [[Uluqbəy]] dövrünün məşhur riyaziyyatçı, astronomlarından olmuşdur.  [[1420]]-ci ildə onun adına Uluqbəy rəsədxanası inşa olunmuşdur. [[Uluqbəy rəsədxanası]]nda tərtib edilən ulduz kataloqu uzun müddət dünyada ən mötəbər kataloq sayılmışdır.
Digər oğulları Baysunqur Mirzə və ibrahim Mirzə hələ kiçik yaşlarından Şahruxun öz yanında yetirşidirlmiş, dini və dünyəvi elmlər üzrə yüksək təhsil almışdılar. İbrahim Mirzə dövrünün görkəmli xəttat və tarixçilərindən biri olmuşdur. 
'''Memarlıq.'''  Şahruxun hakimiyyəti illərində Teymuri memarlığı özünün yüksəliş dövrünü yaşadı. Onun tərəfindən inşa etdirilən Şeyx Abdullah Ənsari türbəsi, yoldaşı [[Gövhərşad bəyim|Gövhərşad]]ın inşa etdirdiyi bir neçə minarə və oğlu [[Baysunqur mirzə (Teymurlu)|Baysunqur]]un sifarişi ilə inşa olunan bir neçə türbədən ibarət qübbə günümüzə qədər gəlib çatmışdır. Dövrün ən görkəmli əsərlərindən biri də Məhşəddəki “[[Gövhərşad məscidi]]”dir. Məscidin günbəz şəkilli tağları və onun xüsusi bəzəyə malik minarələri qabarıq üsulla bəzədilmiş, həmçinin divarın naxış və xətləri gips üzərində Teymurilər dövrünün ən yaxşı kaşıları bu binaya təkrarolunmaz gözəllik vermişdir. Bu qədim bina İran incəsənətinin kamil və seçilmiş nümunələrindən sayılır və qədim memarlığın bütün xüsusiyyətləri burada işlədilmişdir.<ref>{{Cite web |title='''Gawharshad Musalla Complex''' |url=https://www.cemml.colostate.edu/cultural/09476/afgh05-091.html |access-date=2018-10-25 |archive-date=2020-06-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200628193205/https://www.cemml.colostate.edu/cultural/09476/afgh05-091.html |url-status=dead }}</ref> Bundan başqa Uluqbəy tərəfindən Səmərqənd, Buxara və Şəhrisəbzdə bir sıra mədrəsələr tikilmişdir. Bunlardan sonuncusunun inşası zamanı Şahrux Mirzə artıq vəfat etmişdi.

== Xarici siyasəti ==
=== Qaraqoyunlu dövləti ilə münasibətlər ===
'''Azərbaycana I yürüş'''
Teymurun vəfatından sonra 7 il ərzində Teymurilər dövlətində daxili çəkişmələr baş verdi. Vəziyyətdən yararlanan Qara Yusif Azərbaycanın idarəsinin ələ keçirsə də [[Diyarbəkir ili|Diyabəkir]] valisi Ağqoyunlu bəyi Əmir Şəmsəddin, İvnik qalasını və Əhləti idarə edən Doladay və [[Şirvanşahlar dövləti|Şirvan şah]]ları Mərkəzi Teymur dövlətinə yəni Şahruxa sadiq qaldı. Hakimiyyəti tamamilə ələ aldıqdan sonra Şahrux Azərbaycan yürüşlərinə hazırlıq görməyə başladı.
Səfərə çıxmazdan əvvəl diplomatik münasibətlər yaratmağa çalışdı. Bu məqasədlə məktub yazaraq elçisini Qara Yusifin sarayına göndərmişdir. Məktubda Qara Yusifdən Qəzvin və Sultaniyə şəhərlərini tərk etməsini, Miranşahın ailsəini və mülkünü qaytarmasını və adına sikkə kəsdirib, xütbə oxutdurulmasını tələb etdi. Lakin Şahruxun tələbləri Qara Yusif tərəfindən rədd edildi.
Nəticə də Şahrux Mirzə 1-ci Azərbaycan yürüşünə hazırlaşmağa başladı. İlk səfər avqustun 25-i 1420-ci ildə baş tutdu. Artıq 12 sentyabrda Şahrux Mirzə 90 minlik ordu ilə Rey şəhərinə çatır. Mənbələrdə göstərilir ki, heç kəs [[Qara Yusif]]in məğlub ola biləcəyinə inanmırdı. Burada Şahrux 2-ci dəfə öz elçisini Qara Yusifin yanına göndərək sülh təklif etsə də, Qara Yusif Teymuri elçisini həbs etdirərək döyüş üçün hazırlıqlara başladı. Digər tərəfdən [[Qara Yusif]], Osmanlı Sultan I Mehmedə məktub yazıb, bildirdi ki,  Şahrux bütün [[Kiçik Asiya|Anadolu]]nu boğazlara qədər işğal edəcək və Balkanlardan [[Dəşt-i Qıpçaq|Dəşt-i Qıpçağ]]a keçərək ,Dərbənd keçidindən Azərbaycana qayıdacaq. Bu məktubla Osmanlıları yaxınlaşan təhlükə qarşısında səfərbər etməyə çalışırdı. Çox keçmədən Qəzvin şəhəri Əmir Yusifin rəhbərliyi ilə Teymuri ordusu tərəfindən ələ keçirildi. Lakin Qara Yusifin vəfatı ilə hər şey dəyişir. Qara Yusifin oğlu Mirzə Cahanşah qiymətli hədiyyələrlə Şahruxun hüzuruna çıxaraq ona bağlılığını bildirdi..
Qara Yusifin ölüm xəbərini eşidən Şahrux [[Sultaniyə]] şəhərinə doğru yola çıxdı. Oğlu Baysunqur Mirzəni isə böyük bir ordu ilə Təbrizə göndərdi. Digər oğlu Sultan İbrahimi də Marağaya göndərən Şahrux Mirzə 21 noyabr 1420-ci ildə Sultaniyə şəhərinə daxil oldu. Qalada olan yerli əhaliyə zərər verilməməsini əmr edib, ordusuna şəhəri yağmalamağı qadağan etdi. Qalaya vali təyin edərək, [[Miyanə]] və [[Ərdəbil]]dən keçib Qarabağa gəldi.
Mirzə Baysunqurun ordusu da heç bir çətinliklə üzləşmədən Təbrizə daxil oldu. Daha sonra o da atasının yanına-Qarabağa yola düşdü. Qışı burada keçirən Teymuri ordusu 1 aprel 1422-ci ildə ölkəsinə qayıtdı. 
Çox keçmədən Azərbaycanın ayrı-ayrı bölgələrində Teymurilər əlehyinə üsyanlar başladı. Gəncə və Bərdə hakimi Əmir Yarəhməd Qaraman ayağa qalxdı. Lakin bu üsyan Mirzə Baysunqur tərəfindən yatırıldı.<ref>{{cite book|first=Süleyman|last=Əliyarlı|authorlink=|title=Azərbaycan tarixi (Uzaq
keçmişdən 1870-ci illərə qədər|year=1996|location=Bakı|publisher=Azərbaycan nəşriyyatı|url=|ref=harv}}</ref> Beləliklə, heç bir müqavimətə rast gəlməyən Şahrux Azərbaycanı zəbt etdi, lakin Qaraqoyunlu dövləti dağılmadı. Qala Yusifin böyük oğlu İsgəndər Şahruxa qarşı inadlı mübarizəyə başladı. Qaraqoyunlu tayfalarını öz ətrafına yığmış İsgəndər Ələşkert vadisində üç gün davam edən (30 iyul - 1 avqust 1421) qanlı döyüşdə Teymurilər tərəfindən məğlub olundu. Sayı 50 mindən çox olmayan Qaraqoyunlu qoşunları sayca 4-5 dəfə artıq olan Şahruxun hərbi qüvvələrinə qalib gələ bilməzdilər. Teymurilərin qoşununda Hindistandan gətirilmiş döyüş filləri də vardı. Ağqoyunlu əmiri Qara Osman da öz qoşunu ilə Şahruxun ordusuna qoşulmuşdu.<ref>{{cite book|first=|last=|authorlink=|title=Azərbaycan Tarixi III cild|year=2005|location=Bakı|publisher=Elm nəşriyyatı|url=|ref=harv}}</ref>

'''II Yürüş'''

Qərbə etdiyi səfəri tamamlayıb qayıdan Şahrux burada [[Qaraqoyunlu]] Mirzə İsfəndin Təbrzi ələ keçirməsi xəbərini eşitdi. Daha sonra qardaşı Qara İsgəndər Kərkük mövqeyindən hücum edərək onu şəhərdən çıxartdı. Beləliklə Azərbaycanda Qaraqoyunlu hakimiyyəti yenidən bərqərar edildi. [[Qara İsgəndər]] Teymurilərə tabe olan Qara Qoyunlu oymaqlarının üzərinə ordu göndərərək onları məğlub etdi və ələ keçirdiyi bəyləri cəzalandırdı. [[Sultaniyə]], [[Zəncan]], [[Qəzvin]]də Qaraqoyunlu hakimiyyətini bərpa etdi. 1427-ci ildə [[Şirvanşahlar]] üzərinə yürüş edərək Dərbəndə qədər olan əraziləri ələ keçirdi.
Qərbdən gələn bu xəbərləri eşidən Şahrux Mirzə yenidən Qaraqoyunlu üzərinə yürüşə başladı. Şahrux Azərbaycana ikinci səfərini 100 minlik ordu ilə 1429-cu ilin yayında başladı. Qaraqoyunlu İsgəndərlə Şahrux arasında həmin ilin sentyabrın 17-də baş vermiş Səlmas vuruşması iki gün davam etdi. İsgəndərin qəhrəmanlıq göstərməsinə baxmayaraq, Şahruxun ehtiyat qüvvələri bu döyüşü də onun xeyrinə həll etdilər.
'''I'''

'''II Yürüş'''

Şahruxun Azərbaycana 3-cü yürüşü 1433-1436-cı illərdə baş verdi. Şahrux Azərbaycanda Qaraqoyunluların hakimiyyətini aradan qaldırmağa qadir olmadığını anlamışdı. Buna görə də o, Qara Yusifin oğulları arasında gedən rəqabət və düşmənçilikdən istifadə etməyi münasib bildi. Şahrux İsgəndərə qarşı Qara Yusifin ən kiçik oğlu [[Əbu Səid]]ə arxalanmağı qərara aldı. 1430-cu ildə [[Qarabağ]]da qışlayan Şahrux yanına gəlmiş Əbu Səidi Azərbaycanın hakimi təyin etdi. Lakin Əbu Səid Azərbaycan taxtında ancaq 5-6 ay otura bildi. Azərbaycana gəlmiş İsgəndər Əbu Səidi ələ keçirib öldürdü və yenə hakimiyyəti öz əlinə aldı (1431-1435).<ref>{{cite book|first=Faruk|last=Sümer|authorlink=|title=Karakoyunlular|year=1967|location=Ankara|publisher=Türk Tarih Kurumu Basım evi|url=|ref=harv}}</ref> 
1434-cü ilin ortalarında İsgəndər Şirvan üzərinə qarətçi yürüş etdi. Şirvanşah [[I Xəlilullah]] sığındığı Mahmudabad qalasından Şahruxun yanına öz adamını göndərdi, ölkənin görünməmiş surətdə viran və qarət edildiyini ona xəbər verdi. Xəlilullah eyni zamanda Qara Osmandan da yardım istəmişdi. Ağqoyunlu bəyi dərhal böyük qoşunla Diyarbəkirdən hərəkət etdi və [[Ərzurum]]u mühasirəyə aldı.
1435-ci ilin fevralında Reydə qışlayan Şahrux [[Van]]da olan Cahanşahı öz yanına dəvət etdi. [[Cahan şah|Cahanşah]]ın qardaşı İsgəndərə dəfələrlə itaətsizlik göstərdiyini Şahrux yaxşı bilirdi. 1436-cı ilin mayında Şahrux Qarabağı tərk etdi, Ucana gəldi və burada vassallığı qəbul etmək şərti ilə Azərbaycan hökmdarlığını Cahanşaha verdi.

=== Qızıl Ordu dövləti ilə münasibətlər ===
Teymurun vəfatından sonra Qızıl ordu bəyləri [[Xarəzm]]i ələ keçirmişdi. Şahrux Mirzə Xarəzmə hücum edərək buranı Şah Məliyin idarəsinə verdi. [[Qızıl Ordu]] xanı Barak xan 1419-cu ildə Səmərqəndə gəlib Uluqbəydən yardım istəyir. Nəticə də Uluqbəy onu böyük bir ordu ilə ölkəsinə yola salıb, xan elan edir. Lakin Barak xan qarşılığında 1427-ci ildə Sirdərya hövəzəsinin Sabran vilayətinə hücum edir və Uluqbəy tərəfindən məğlub edilir. Həmin illərdə Sabran böyük mədəniyyət mərkəzlərindən biri idi. 
Atasının hakimiyyəti illərində Uluqbəyin [[Qaşqar|Qaşğar]] vilayəti uğrunda Çağatay ulusu xanlarından Şirməmməd xanla döyüşə girmiş və qalib gəlmişdir. O bu səfərini [[Səmərqənd]]lə Cizak arasında İlan Ötü adlanan qayalara həkk etdirmişdir.
Şahruxun , [[Uluqbəy]]in və Əmir şah Məlikin Qızıl Ordu dövlətindəki nüfuzu dönəmin əl yazmalarında , yazılıq qaynaqlarında öz əksini tapmışdır.

=== Çinlə münasibətlər ===
Şahrux dövründə Çin ilə də geniş ticarət əlaqələri saxlanırlırdı. Bu haqda həm çin, həm də Teymuri qaynaqlarında məlumat olduqca çoxdur. Çin elçisi AN-Çi-Tao ilə birgə [[1409]]-cu iləd göndərilən Teymuri elçləri səfərdən qayıtdıqdan sonra hər 2-3 ildən bir Şahrux, oğulları və Xazərm valisi Əmir Şah Məlik Çinə elçilər göndərmişdilər. Şahrux özünü “Şahrux Bahadur” deyə adlandırdığı üçün Çin qaynaqlarında da onu “ Şa-hur-lu Ba-du-ru” deyə qələmə alıblar. Çin imperatorunun 1410-cu ildə Şahrux Mirzəyə yazdığı<ins> </ins>məktublar çin qaynaqlarında olduğu kimi Teymuri qaynaqlarında da öz əksini tapmışdır. Şahrux və oğulları tərəfindən yazılan məktublar çin, fars və uyğur dillərində yazılmışdır. Şahruxun ərəbcə bir məktubu da günümüzə qədər gəlib çatmışdır. Çin imperatorunun yazdığı məktublarda Şahruxu özündən asılı bir hökmdar kimi qəbul etidyi açıqca görülsə də, Şahrux Mirzə də məktublarında bu fikrə qarşı çıxmamışdır.O cümlədən məktublarda [[1417]]-ci ildə gələn Çin elçilərinə [[Herat]]da geniş süfrələr açılıb, ziyafətlər verilməsi haqqında da məlumatlar öz əksini tapmışdır.

== Ailəsi ==
'''Xanımları'''

*[[Gövhərşad bəyim]]
* Məlikət Ağa
* Tuti Ağa
* Ağ Sultan Ağa
* Mehr nigar Ağa
* Lal Təkin Ağa

Qızları

* Məryəm Sultan Ağa
* Qutluq Türkan Ağa
* Qutluq Sultan Ağa
* Tağay Türkan Ağa
* Səadət Sultan Ağa
* Payanda Sultan Ağa

'''Oğlanları'''

* [[Uluqbəy]] -  [[Mavəraünnəhr]] valisi, Şahrux Mirzənin böyük oğlu
* Sultan İbrahim Mirzə (1394–1435) - Fars valisi , Şahrux Mirzənin 2-ci oğlu.
* [[Baysunqur mirzə (Teymurlu)|Baysunqur]] (1397–1433)- Şahrux Mirzənin 3-cü oğlu. [[Səmərqənd]]in idarəsində mühüm rol oynamışdır. Atasından əvvəl vəfat etmişdir.<ref>{{Cite web |title=BĀYSONḠOR, ḠĪĀṮ-AL-DĪN |url=http://www.iranicaonline.org/articles/baysongor-gia-al-din-b |access-date=2018-10-29 |archive-date=2019-11-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191114221606/http://www.iranicaonline.org/articles/baysongor-gia-al-din-b |url-status=live }}</ref>
* Soyurqatmış Mirzə (1399–1426)- Şahrxun Mirzənin 4-cü oğlu. Hindistan və [[Qəzni vilayəti|Qəznə]] valisi
* Məhəmməd Cüki Mirzə (1402-1444) – sonuncu oğlu. Qarmşir və Xuttal hakimi.

== Ölümü ==
[[Fayl:Şahrux Mirzənin qəbri.jpg|thumb|254x254px|Şahrux Mirzənin qəbri]]
1446-cı ildə nəvəsi Sultan Məhəmmədin İsfahana yürüşü haqqında xəbəri eşidən Şahrux Mirzə vəziyyəti araşdırmaq üçün [[Şiraz]]a doğru yola düşdü. Onun bu səfərə çıxması səhhəti üçün böyü təhlükə idi. Lakin [[Gövhərşad bəyim|Gövhərşah]] bəyimin təşviqi ilə sağlığına məhəl qoymadı. Belə ki heç bir müqavimətlə rastlaşmadan çox asanlıqla Rey şəhərinə daxil olan Şahrux Mirzə buradan 30 minlik bir ordu ilə Sultan Məhəmmədin üzərinə yürüş edir. Çox keçmədən Sultan Məhəmməd babasının qoşunları qarşısında geri çəkilmək məcburiyyətində qaldı. Novuz yaxınlaşdığı üçün burada qısa müddət qalaraq, yığıncaqlar təşkil edən Şahrux Mirzə ,3 günlük səfər üçün hazırlıqlar görməyə başlasa da, səfər zamanı, [[12 mart]] [[1447]]-ci ildə vəfat etmişdir.<ref name=":0" />

== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}

== Həmçinin bax ==
* [[Əmir Teymur|Əmir Te]][[Əmir Teymur|ymur]]

[[Kateqoriya:Teymurilər]]
[[Kateqoriya:Hökmdarlar]]
[[Kateqoriya:Sərkərdələr]]

Qısa məzmun:

Dəyişiklikləri yayımlamaqla siz istifadə şərtləri ilə razılaşdığınızı və redaktələrinizin CC-BY-SA 4.0 və GFDL lisenziyaları əsasında yayımlanmasına razı olduğunuzu bildirmiş olursunuz. Bununla siz qəbul edirsiniz ki, dəyişiklik etdiyiniz səhifədən istifadə edilən zaman bu səhifəyə hiperkeçid verilməsi və ya onun URL-ünvanının qeyd edilməsi "Creative Commons" lisenziyasının şərtinin ödənilməsi üçün kifayətdir.

İmtina Redaktədə köməklik (yeni pəncərədə açılır)

İşarələr: — – | → • [] [[]] [[|]] { } {{}} {{|}} {{{|}}} #İSTİQAMƏTLƏNDİRMƏ [[]] [[Kateqoriya:]] [[Fayl:||]] == Həmçinin bax == == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Xarici keçidlər == {{Xarici keçidlər}} == == === ===

Teqlər: <ref></ref> <ref name=""></ref> <ref name=""/> <ref group=></ref> <noinclude></noinclude> <includeonly></includeonly> <big></big> <blockquote></blockquote> <poem></poem> <math></math> <gallery></gallery> <s></s> <center></center> <tt></tt> <code></code> <pre></pre> <nowiki></nowiki> <div></div>

Müzakirə və məzmun şablonları: {{xg}} — ~~~~ {{müzakirə}} {{Flaqifikasiya|}} {{DVTY}} {{comment||}} {{dil-en|}} {{dil-ru|}} {{dil-el|}} {{dil-la|}} {{dillər|}} {{sinl|}} {{catmore|}} {{Vikianbar kateqoriyası|}} {{u|}} {{dəqiqləşdirmə müzakirəsi}} {{Abr| | }} {{bayraq|}} {{müzakirə/seçilmiş məzmun|status=}} {{sfn|müəllifin soyadı|il|p/pp/loc=}} {{başlıq həll edildi|~~~~}}

Bildiriş şablonları: {{sil|}} {{qaralama}} {{azərbaycanca deyil}} {{vikiləşdirmək}} {{əhəmiyyət}} {{mənbəsiz}} {{mənbə yoxluğu}} {{mənbə azlığı}} {{mənbəsiz (müddət)|||}} {{istinadsız}} {{Promo}} {{dəqiqləşdirmə}} {{digər məna|}} {{iş gedir}} {{silinməyə namizəd}} {{doc}} {{tək mənbə}} {{yeniləmə}} {{aktual}} {{mühafizə|}} {{arxiv}} {{addəyişmə təklifi müzakirəsi|| }}

Digər şablonlar: {{TOC right}} {{dil keçidi|az-vikidəki məqalənin adı|keçiddə görünəcək ad|dil kodu|digər dildəki məqalənin adı}} {{saxlanıldı|}} {{bərpa edildi|}}

Seçmə latın hərfləri: Ə ə Ç ç Ğ ğ İ ı Ö ö Ş ş Ü ü

Simvollar: ^ ^^ "" () ' " “” ՝ ․ ՞ ՜ ՛ : ; < > … * # ° ≈ ≠ ≤ ≥ ± – — × ÷ ← → ↔ ↕ ◄ ► · § ½ ¹ ² ³ ∞ % № € £ ¥ $ ¢ © ® ™

SNS və BNS: {{qapalı|y}}{{subst:ykn|{{y}} Silinməsinə qərar verildi. ~~~~}} {{qapalı-son}} {{qapalı}}{{subst:ykn|{{x}} Saxlanılmasına qərar verildi. ~~~~}} {{qapalı-son}} {{qapalı|y}}{{subst:ykn|{{y}} Bərpa edilməsinə qərar verildi. ~~~~}} {{qapalı-son}} {{qapalı}}{{subst:ykn|{{x}} Bərpa edilməməsinə qərar verildi. ~~~~}} {{qapalı-son}}

Bu səhifədə istifadə edilən Vikidata vahidləri

Kateqoriya:Teymurilər: Başlıq
hərbi lider: Etiket: az, Başlıq, İfadə: P425
Teymurilər: İfadə: P1448, İfadə: P910, Etiket: az, Başlıq
Baysunqur mirzə: Etiket: az, İfadə: P1448, Başlıq
Ibrahim Sultan: Etiket: az, Etiket: en, İfadə: P1448, Başlıq, Etiket: mul
Muhammad Juki: Etiket: az, Etiket: en, İfadə: P1448, Başlıq, Etiket: mul
Gövhərşad bəyim: Etiket: az, Başlıq, İfadə: P1448
Teymurilər dövləti: İfadə: P131, İfadə: P17, İfadə: P1813, İfadə: P1448, İfadə: P1705, Etiket: az, Başlıq
Uluqbəy: Etiket: az, İfadə: P1448, Başlıq
Sultan Şahrux: İfadə: P26, İfadə: P40, İfadə: P109, İfadə: P856, İfadə: P373, İfadə: P1477, İfadə: P509, İfadə: P119, İfadə: P570, İfadə: P102, İfadə: P69, İfadə: P241, İfadə: P410, İfadə: P598, İfadə: P607, İfadə: P101, İfadə: P512, İfadə: P803, Başlıq, Sayt linki, İfadə: P53, İfadə: P1971, İfadə: P990, İfadə: P106, İfadə: P21, İfadə: P140, İfadə: P945, İfadə: P1970, Açıqlama: az
Səmərqənd: İfadə: P1813, İfadə: P1448, İfadə: P1705, İfadə: P131, İfadə: P1791, Etiket: az, Başlıq, İfadə: P31
Malikat Agha: Etiket: az, Etiket: en, İfadə: P1448, Başlıq, Etiket: mul
Kateqoriya:Səmərqənddə dəfn olunanlar: Başlıq
Soyurghatmish ibn Shahrukh: Etiket: az, Etiket: en, İfadə: P1448, Başlıq, Etiket: mul

Bu səhifədə istifadə edilmiş şablonlar:

Şablon:Adaş (redaktə)
Şablon:Cite book (mənbə koduna bax) (mühafizə edilib)
Şablon:Cite journal (redaktə)
Şablon:Cite web (mənbə koduna bax) (mühafizə edilib)
Şablon:Delink (redaktə)
Şablon:Digər məna (redaktə)
Şablon:Digər məna/adaş (redaktə)
Şablon:Digər mənalar (redaktə)
Şablon:Dil-fa (redaktə)
Şablon:Dil1 (redaktə)
Şablon:Kateqoriya yalnız məqalələrdə (mənbə koduna bax) (təcrübəli redaktor mühafizəsi)
Şablon:Main other (redaktə)
Şablon:Məlumat qutusu (mənbə koduna bax) (təcrübəli redaktor mühafizəsi)
Şablon:Məlumat qutusu/Vikianbar (mənbə koduna bax) (mühafizə edilib)
Şablon:Məlumat qutusu/ad (redaktə)
Şablon:Məlumat qutusu/aşağı (redaktə)
Şablon:Məlumat qutusu/orijinal ad (redaktə)
Şablon:Nobr (redaktə)
Şablon:Sitatın sonu (redaktə)
Şablon:Sitatın əvvəli (redaktə)
Şablon:Sitatın əvvəli/styles.css (redaktə)
Şablon:Str find (redaktə)
Şablon:Str rep (redaktə)
Şablon:Sətirdə tək-cəm (redaktə)
Şablon:Vəzifəli şəxs (mənbə koduna bax) (yarım-mühafizə edilib)
Şablon:Vəzifəli şəxs/vəzifə (redaktə)
Şablon:Wikidata (mənbə koduna bax) (mühafizə edilib)
Şablon:Wikidata/p166 (redaktə)
Şablon:Wikidata/p40 (redaktə)
Şablon:Wikidata/p569 (redaktə)
Şablon:Wikidata/p570 (redaktə)
Şablon:Wikidata/range (mənbə koduna bax) (təcrübəli redaktor mühafizəsi)
Şablon:İstinad siyahısı (mənbə koduna bax) (təcrübəli redaktor mühafizəsi)
Şablon:İstinad siyahısı/styles.css (redaktə)
Modul:Arguments (redaktə)
Modul:Check for unknown parameters (redaktə)
Modul:Citation/CS1 (mənbə koduna bax) (mühafizə edilib)
Modul:Citation/CS1/COinS (redaktə)
Modul:Citation/CS1/Configuration (redaktə)
Modul:Citation/CS1/Date validation (redaktə)
Modul:Citation/CS1/Identifiers (redaktə)
Modul:Citation/CS1/Utilities (redaktə)
Modul:Citation/CS1/Whitelist (redaktə)
Modul:Citation/CS1/styles.css (redaktə)
Modul:Date/Data (redaktə)
Modul:Delink (redaktə)
Modul:Infobox (redaktə)
Modul:Infobox/styles.css (redaktə)
Modul:Infocards (mənbə koduna bax) (təcrübəli redaktor mühafizəsi)
Modul:Məlumat qutusu (redaktə)
Modul:Ordinal (mənbə koduna bax) (mühafizə edilib)
Modul:Sources (redaktə)
Modul:Sources/utils (redaktə)
Modul:String (mənbə koduna bax) (mühafizə edilib)
Modul:Transclude (redaktə)
Modul:Utilities (redaktə)
Modul:Wd (redaktə)
Modul:Wd/i18n (redaktə)
Modul:Wikidata (mənbə koduna bax) (mühafizə edilib)
Modul:Wikidata/Flags (redaktə)
Modul:Wikidata/Places (redaktə)
Modul:Wikidata/config (redaktə)
Modul:Wikidata/item (redaktə)
Modul:Wikidata/media (redaktə)
Modul:WikidataSelectors (redaktə)
Modul:Yesno (redaktə)

Bu səhifə 3 gizli kateqoriyaya aiddir:

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Şahrux"

Redaktə edilir: Şahrux

Naviqasiya menyusu

Axtar