Conference Presentations by Aleka Stamatiadi
Προβληματισμοί περί τρέχουσας συνθήκης στον δημόσιο λόγο περί ΜΜΕ-η σημασία των τοπικών μέσων και... more Προβληματισμοί περί τρέχουσας συνθήκης στον δημόσιο λόγο περί ΜΜΕ-η σημασία των τοπικών μέσων και στην προεκλογική περίοδο-μετά το τραγικό πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών.
Παρουσίαση εισήγησης στο 53ο Πανελλήνιο Δημοσιογραφικό Συνέδριο της Ένωσης Συντακτών Επαρχιακού Τύπου, Μάρτιος 2023
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Ανακοίνωση στο 8ο Συνέδριο της Ελληνικής Κοινωνιολογικής Εταιρείας, 2022
Αναζητώντας στοιχεία της ελληνικής τηλεοπτικής κουλτούρας στο επικοινωνιακό «χάος» σύγκλισης των ... more Αναζητώντας στοιχεία της ελληνικής τηλεοπτικής κουλτούρας στο επικοινωνιακό «χάος» σύγκλισης των μέσων, η παρούσα ανακοίνωση διερευνά τις διαδικτυακές κοινότητες φανατικών τηλεθεατών τηλεοπτικών σειρών, σε ομάδες και σελίδες μέσων κοινωνικών δικτύωσης. Οι θεματικές και ο τρόπος που απασχολούν τους διαδικτυακούς τηλεθεατές το περιεχόμενο των τηλεοπτικών σειρών δύο δεκαετίες έπειτα από την πρώτη προβολή τους οδηγεί σε σημεία της συνέχισης της ιστορίας της τηλεόρασης στα ψηφιακά μέσα, όπως και σε διαχρονικά θέματα της ελληνικής μεταπολιτευτικής κοινωνίας.
Με εκκίνηση τις προσεγγίσεις των πολιτισμικών σπουδών, τα ακροατήρια των μέσων επικοινωνίας προσεγγίζονται όχι απλώς ως «αγορές» για διαφήμιση, αλλά ως κοινότητες με ιδιαιτερότητες που αντανακλούν στοιχεία για την ελληνική κοινωνία και κουλτούρα: είναι οι κοινωνικοί και πολιτισμικοί παράγοντες, και όχι μόνο το προσωπικό «γούστο», που καθορίζουν ποια μέσα καταναλώνονται, υπό ποιες συνθήκες και με ποια αποτελέσματα. Η δημοφιλής κουλτούρα, εν γένει, θεωρείται ως μια έκφραση «από κάτω», που πηγάζει και ανήκει στο κοινό. Στην ψηφιακή εποχή, η ευρεία χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης διευκόλυνε την ενεργό συμμετοχή των ακροατηρίων και των καταναλωτών των μέσων, που πλέον έχουν την δυνατότητα να συν-δημιουργήσουν και να παράγουν εκ νέου περιεχόμενο από δημοφιλή κείμενα, στο πλαίσιο της συμμετοχικής κουλτούρας αλληλεπίδρασης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Χρησιμοποιώντας μεθοδολογίες ψηφιακής εθνογραφίας, σημειολογικά και θεματολογικά, εξετάζονται σε ομάδες και σελίδες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι κοινότητες των φανατικών τηλεθεατών τηλεοπτικών σειρών που έχουν προβληθεί την δεκαετία του 1990 στον τηλεοπτικό σταθμό “Mega Channel”.
Η διερεύνηση της ελληνικής τηλεοπτικής κουλτούρας φανατικών ή fandom δείχνει ότι οι καταναλωτές της δημοφιλούς κουλτούρας έχουν ενεργό ρόλο, «προβάλλοντας» σε αναρτήσεις τους «παλιά» τηλεόραση σε «νέα» μέσα. Οι τηλεθεατές γίνονται συν-δημιουργοί περιεχομένου, χρησιμοποιώντας τα ψηφιακά μέσα για να δημιουργήσουν εκ νέου εικόνες (όπως memes) και μέσω των σχημάτων των τηλεοπτικών σειρών ερμηνεύουν διάφορα περιστατικά της επικαιρότητας ή της καθημερινότητας, αρκετά χρόνια μετά την πρώτη προβολή των σειρών, που ανάγονται σε «κλασικές». Οι διαδικτυακές κοινότητες των φαν αποτελούν, ακόμα, χώρους ανακούφισης, απόλαυσης, διασκέδασης από τα προβλήματα που βιώνουν τα άτομα στο παρόν και νοσταλγίας για το παρελθόν. Καθώς οι χώροι αυτοί χαίρουν μεγάλου βαθμού απήχησης και αλληλεπιδράσεων των χρηστών, φανερώνουν την ευρυχωρία και τη σημασία που έχουν στην συγκρότηση της ελληνικής δημοφιλούς κουλτούρας και κοινωνίας και στη μελέτη των μέσων στην Ελλάδα, με τους φανατικούς τηλεθεατές να δημιουργούν μια «εναλλακτική» κοινωνική ιστορία της τηλεόρασης.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
"Emergent femininities and masculinities in 21st century media and popular culture” conference,Dpt of Communication and Media, University of Athens (15-17/9/22), 2022
The aim of this text is to explore how portrayals of women in popular television series reflect a... more The aim of this text is to explore how portrayals of women in popular television series reflect aspects of Greek society regarding women’s social role.
As television fiction offers a fruitful field for societal values and roles to be expressed, the article refers to the most watched television series of the Greek television station “Mega channel” from the early ‘90s to 2017. Greek society’s juncture and media landscape provoked a delay for the commercial television but when it happened, in 1989, Greek television fiction found a remarkable success, showing the popularity of domestic productions in Greece. As the television series that were producted in Greece were the most popular, it is possible to derive consumptions on Greek societal norms. By acknowledging the context of Greek society these years and using textual analysis of the television texts, the analysis highlights the potential of media and in particular television fiction to express, reinforce or challenge systems of social hierarchies based on differences of gender. Women’ roles in television fiction conceal and reveal their sexual preferences and desires, play both victims and villains, housewifes, nice mothers and funny girls, or passionate “drama queens”. Regardless the genre, comedies or drama series, the basic elements are similar: the importance of Greek family, strict ethical codes, the romantic wedding, motherhood or vice versa the dangerous woman sexuality are found in the discourses about femininities. Furthermore, watching women’s roles from one television series to another, from year to year, and focusing on the representations of sexualities, it is they can constitute a “top-down” version of history of the Greek sexual culture. The most popular Greek television series of “Mega channel” television station show that social context of television production frames and negotiated with television fiction.
Recording, archiving, and further exploring ephemeral moments in television history contributes in understanding how small national television industries as well as audiences have engaged with the visual representation of femininities (Chairetis, 2021).
Researching television fiction texts within the historical development of greek television can enable us to look more deeply and broadly to femininities’ representations and parts of the greek culture.
Regardless the genre, comedies or drama series, the basic components regarding the constructions of femininities are similar: heteronormativity, the importance of Greek family, traditional ethical codes, the romantic wedding, caring mothers or vice versa the dangerous sexy women are found in the discourses about femininities.
Women portrayals in television fiction are about their sexual preferences and desires, playing roles of both victims and villains, housewives, nice mothers and funny girls, or passionate “drama queens”.
Connecting femininities and commercialization in the media industry, television codes provoked increase of visibility but also normalization of femininities’ representations in Greek tv series through time as the medium established as family entertainment, but there are moments of progressive feminine positions, as female performers can transcend the norms and turn the conventional image of women inside out.
Beyond doubt, tv series, as domestic productions for national audiences, emphasize elements of Greek culture.
Television texts and their representations of femininities frame and also negotiate with the social and cultural context. Approaching femininities as a circulating set of discourses, rather than female bodies (Gill & Arthurs, 2006), it is assumed that through time, television texts, representations and socially constructed ideals of femininity are not just stable pictures, but traditional social values, such as the power of heteronormative couples, the family, are in negotiation with more progressive concepts.
Watching women’s roles from one television series to another, from year to year, and focusing on the representations of sexualities, a “top-down” version of history of the Greek sexual culture could be constituted, coloured by breakthroughs and stagnation, provoking more research work to be done.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
This presentation approaches through semiotic analysis the public and political communication of ... more This presentation approaches through semiotic analysis the public and political communication of the first wave of COVID-19, in the political and media context of Greece. The focus is on the daily briefings about COVID-19 as a turn to official information sources and traditional ways of political and public communication.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
presentation for the VI International Conference on gender and communication, Gendercom, 25-26/02/2021, University of Seville, 2021
The aim of this text is to explore primarily the ways that popular culture blurs the boundaries b... more The aim of this text is to explore primarily the ways that popular culture blurs the boundaries between private and public and television becomes the medium for sexualities to be represented and discussed in the Greek sociocultural context.
Although it is denoted that the level of sensationalism is extremely high in Greek commercial television, it presents scarcely open discussions about sexualities. This role has been played by fiction and television series. Among popular tv programs on Greek television is Christophoros Papakaliatis’ series, characterized as social drama, showing dramatic stories of romantic relationships, presented by “Mega channel” from 1999 until 2010. During these years, C. Papakaliatis, as a director, a writer and an actor of five tv series, managed to create a particular
imagery of social and erotic drama, getting high tv ratings and provoking much discussion. In his work, there are plenty of sex scenes presented in a sensual way, provoking reactions and financial fines of the National Radio and Television Council for a gay couple kissing and vulgar language twice.
Focusing on the texts of the sex scenes of the most popular television series of C. Papakaliatis
entitled “Close your eyes”, using textual analysis at first, understood within the Greek social, political and historical context, it is possible to look at the ways in which popular television
programs bring representations of sexualities, heterosexual and LGBTQ sex scenes, to large
audiences, provoking a public debate highlighting aspects of the national sexual culture.
Looking through post-structuralist lenses, it is possible to watch the sex scenes of C.
Papakaliatis series as a field where sex becomes visible and popular, sexuality issues come in
the domestic environment and emerge public debates in Greece in the 2000s.
Key words: television, sex, Greece, Mega channel, Papakaliatis
Bookmarks Related papers MentionsView impact
(paper presented at ECREA Sexualities & Digital Culture Symposium-Athens, 27th May 2017)
Politics... more (paper presented at ECREA Sexualities & Digital Culture Symposium-Athens, 27th May 2017)
Politics, sex and media representations of women, women’s sexuality and masculinity interweave to political sex scandals in the age of media (Summers, 2000, Thompson, 2000). Scandals bring to media and the majority of people matters of sexuality of politicians and also reflect people’s notions about sexuality, showing what people think about sexuality and ethics. As the terms of media communications change and social media become the key for political communication (Pew Research Center, 2008), environment and terms change for political scandals, visibility, politics and sexuality (Bennett, 2012, Castells, 2003). When it is about sex scandals, it is men politicians that are accused of extramarital affairs, with lower class women, bringing to light debates of politics and feminine sexuality and the ambiguous messages about it (Clark, 2004, Hegarty, 2008). In Greece, the prime minister and leader of PASOK Andreas Papandreou’s affair with air hostess Mimi Liani became a key factor of power relations between politics and the press at the years 1986-1996. The comparison with the Monicagate scandal and the Straus-Kahn scandal makes more vivid the differences of political cultures of these countries and, also, the ethics that are revealed by scandals. Through critical discourse analysis of press publications and on line media posts about political sex scandals, it is obvious that there is a problematized image of the feminine sexuality and its expression has consequences, especially on the ground of the political battle.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
εισήγηση στο συμπόσιο του Δικτύου Ανάλυσης Πολιτικού Λόγου της Ελληνικής Εταιρείας Πολιτικής Επισ... more εισήγηση στο συμπόσιο του Δικτύου Ανάλυσης Πολιτικού Λόγου της Ελληνικής Εταιρείας Πολιτικής Επιστήμης «Ανταγωνισμοί και καθεστώτα αλήθειας στον σύγχρονο πολιτικό λόγο: Μετα-αλήθεια, ψευδείς ειδήσεις και προπαγάνδα» (Αθήνα, 15.12.2017)
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Από τα πρακτικά του 6ου συνεδρίου της Ελληνικής Κοινωνιολογικής Εταιρείας: «Η Κοινωνιολογία και ο... more Από τα πρακτικά του 6ου συνεδρίου της Ελληνικής Κοινωνιολογικής Εταιρείας: «Η Κοινωνιολογία και ο Δημόσιος Ρόλος της στην Ελλάδα της Κρίσης» Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα, 29-31 Μαρτίου 2018
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Η ελληνική πολιτική κουλτούρα χαρακτηρίζεται από τοπικότητα και περιφερειακότητα και, συνακολούθω... more Η ελληνική πολιτική κουλτούρα χαρακτηρίζεται από τοπικότητα και περιφερειακότητα και, συνακολούθως, στο επίπεδο της μαζικής επικοινωνίας, υπάρχει μεγάλο δίκτυο περιφερειακών ΜΜΕ. Το ελληνικό κοινό καταναλώνει μεγάλο μέρος από το συνολικό όγκο περιεχομένου από τοπικά ΜΜΕ που, με την έλευση της ψηφιακής τεχνολογίας, χρησιμοποιούν τον διαδίκτυο, με αποτέλεσμα την πραγμάτωση της «παγκόσμιας τοπικότητας» (“glocalization”), φαινομένου που γενικά ορίζεται ως η συνάρθρωση του τοπικού με το παγκόσμιο.
Με την επικράτηση του διαδικτύου στις διαδικασίες πληροφόρησης, η πρόκληση που εμφανίζεται είναι η διασπορά ψευδών ειδήσεων(fake news), ως εκουσίως αναληθείς και παραποιημένες πληροφορίες, που στοχεύουν στην παραπλάνηση του κοινού.
Για να αναζητηθούν οι σχετικές πρακτικές των τοπικών ΜΜΕ, διενεργούνται ατομικές ανοιχτές συνεντεύξεις με δημοσιογράφους της ελληνικής περιφέρειας και η μεθοδολογία ανάλυσης κειμένου των απαντήσεών τους.
Υπόθεση εργασίας είναι ότι οι πρακτικές των τοπικών ΜΜΕ, η διασταύρωση πληροφοριών από τοπικά δίκτυα πληροφόρησης με πληροφορίες από το Διαδίκτυο, η άμεση επαφή με το κοινό σε συνδυασμό με ψηφιακά μέσα επικοινωνίας στην παραγωγή των ειδήσεων, μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση της διασποράς ψευδών ειδήσεων και, απορρίπτοντας επισφαλή κανάλια πληροφορίας, στην ποιότητα ενημέρωσης των πολιτών.
*Εισήγηση
στο Συμπόσιο του Δικτύου Ανάλυσης Πολιτικού Λόγου
της Ελληνικής Εταιρείας Πολιτικής Επιστήμης
«Ανταγωνισμοί και καθεστώτα αλήθειας στον σύγχρονο πολιτικό λόγο: Μετα-αλήθεια, ψευδείς ειδήσεις και προπαγάνδα»
Αθήνα, 15.12.2017
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Politics, sex and media representations of women, women’s sexuality and masculinity interweave to... more Politics, sex and media representations of women, women’s sexuality and masculinity interweave to political sex scandals in the age of media (Summers, 2000, Thompson, 2000). Scandals bring to media and the majority of people matters of sexuality of politicians and also reflect people’s notions about sexuality, showing what people think about sexuality and ethics. As the terms of media communications change and social media become the key for political communication (Pew Research Center, 2008), environment and terms change for political scandals, visibility, politics and sexuality (Bennett, 2012, Castells, 2003). When it is about sex scandals, it is men politicians that are accused of extramarital affairs, with lower class women, bringing to light debates of politics and feminine sexuality and the ambiguous messages about it (Clark, 2004, Hegarty, 2008). In Greece, the prime minister and leader of PASOK Andreas Papandreou’s affair with air hostess Mimi Liani became a key factor of power relations between politics and the press at the years 1986-1996. The comparison with the Monicagate scandal and the Straus-Kahn scandal makes more vivid the differences of political cultures of these countries and, also, the ethics that are revealed by scandals. Through critical discourse analysis of press publications and on line media posts about political sex scandals, it is obvious that there is a problematized image of the feminine sexuality and its expression has consequences, especially on the ground of the political battle.
(Conference Paper
JOINT ECREA SYMPOSIUM
European Communication Research and Education Association
Gender and Communication-Digital Culture and Communication Section
Athens, 26-27 May 2017)
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Press by Aleka Stamatiadi
Σύνοψη των ανακοινώσεων του Εργαστηρίου Πολιτισμικών και Οπτικών Σπουδών που παρουσιάστηκαν στο 6... more Σύνοψη των ανακοινώσεων του Εργαστηρίου Πολιτισμικών και Οπτικών Σπουδών που παρουσιάστηκαν στο 6ο Συνέδριο της Κοινωνιολογικής Εταιρείας στη ειδική συνεδρία "Διασκεδάζοντας την κρίση: η τηλεοπτική ψυχαγωγία σε μετάβαση"
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Papers by Aleka Stamatiadi
Η αποτυχία προβλέψεων των ερευνών κοινής γνώμης στις εκλογές του 2015 την Ελλάδα
Το αίτημα της σχέσης ανάμεσα στην ηθική και την πολιτική παραμένει επίκαιρο και παρότι η συζήτηση... more Το αίτημα της σχέσης ανάμεσα στην ηθική και την πολιτική παραμένει επίκαιρο και παρότι η συζήτηση στην Ελλάδα σήμερα επικεντρώνεται στην οικονομική κρίση, η κρίση είναι βαθιά πολιτική, όπως υποστηρίζουμε. Βάση της χάραξης πολιτικής αποτελεί η πρότερη έρευνα και καταγραφή των τάσεων του κοGινωνικού συνόλου και, συγκεκριμένα, για τη χάραξη της στρατηγικής πολιτικής επικοινωνίας, η έρευνα κοινής γνώμης (Glynn, 2004).
Με τις κάλπες να στήνονται τακτικά τα τελευταία έτη στην Ελλάδα και τις εκλογές να αποτελούν καθημερινότητα στην επικαιρότητα, οι έρευνες κοινής γνώμης γίνονται περισσότερες και περισσότερος λόγος γίνεται στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (Μ.Μ.Ε.), στη δημόσια σφαίρα και το δημόσιο λόγο.
Οι δημοσκοπήσεις συζητώνται από κυβερνητικά γραφεία ως καφενεία και τον τελευταίο χρόνο περισσότερο συζητείται η απόκλισή τους από τα εκλογικά αποτελέσματα, με συνέπεια το θέμα να απασχολεί ιδιαίτερα επιστήμονες και επαγγελματίες της επικοινωνίας, πολιτικούς και κοινό.
Οι έρευνες κοινής γνώμης αποτελούν καθρέφτη της κοινωνίας, εργαλείο της επικοινωνίας ή «όπλο» στη φαρέτρα της πολιτικής επικοινωνίας. Ό, τι και να αποτελούν από τα τρία παραπάνω, αναμφίβολα κατέχουν κεντρική θέση τόσο στην ατζέντα των ΜΜΕ όσο και στις εκστρατείες πολιτικής επικοινωνίας.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Δημόσια Σφαίρα & Δημόσιος Χώρος: κλασικές θεωρήσεις & εξελίξεις
Η δημόσια έκφραση και ανταλλαγή απόψεων αποτελεί συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα στις δυτικές ... more Η δημόσια έκφραση και ανταλλαγή απόψεων αποτελεί συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα στις δυτικές δημοκρατίες και η δυνατότητα για δημόσια τοποθέτηση ατόμων αυξάνεται σήμερα με τη χρήση του διαδικτύου, αποκτώντας απεριόριστη ελευθερία, προωθώντας άμεσο διάλογο και αλληλεπιδράσεις μεταξύ των συμμετεχόντων στη βάση πολυποίκιλων θεματικών και πλαισίων.
Ο χώρος ανταλλαγής απόψεων ελεύθερα από ελεύθερους πολίτες έγινε αντιληπτή και ορίστηκε ως έννοια από τον Γερμανό φιλόσοφο Γιούργκεν Χάμπερμας, ο οποίος την όρισε στην ιδανική της μορφή, η οποία με την πάροδο του χρόνου αναδιαμορφώθηκε. Οι ιστορικές εξελίξεις, οι κοινωνικές συνθήκες καθώς και οι τεχνολογικές αλλαγές διαμορφώνουν διαφορετικό πλαίσιο από αυτό που αρχικά είχε ορίσει ο Χάμπερμας.
Παρατηρώντας τις αλλαγές στις συνθήκες διεξαγωγής αυτής της μορφής δημόσιου διαλόγου, το διαδίκτυο, την παγκοσμιοποίηση, τις μορφές κοινωνικών κινημάτων και εκφράσεων, το διάλογο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εξάγεται το συμπέρασμα δομικών αλλαγών και ακόμα, το ερώτημα αν είναι δυνατή η συζήτηση για "δημόσια σφαίρα" ή απλώς "δημόσιο χώρο" ή "δημόσιους χώρους".
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Από ιδρύσεώς του, το ελληνικό κράτος εμφανίζει δυσκολίες στην εφαρμογή μεταρρυθμίσεων, αλλαγών στ... more Από ιδρύσεώς του, το ελληνικό κράτος εμφανίζει δυσκολίες στην εφαρμογή μεταρρυθμίσεων, αλλαγών στις δομές ιδιαίτερα στις διοικητικές μεταρρυθμίσεις.
Ιστορικά, κοινωνικοπολιτικά, οικονομικά και γεωγραφικά δεδομένα καθιστούν δυσχερή την αλλαγή και την μεταρρύθμιση προς τον ευρωπαϊκό εκσυγχρονισμό, με αποτέλεσμα να εκφράζεται ακόμα και σήμερα για «μάχη ανάμεσα στο ευρωπαϊκό μέλλον και το βαλκανικό παρελθόν» της Ελλάδας (Καρακούσης, «Το Βήμα», 29/05/2016).
Παρατηρώντας τις αλλαγές των νόμων και της διοικητικής διάρθρωσης των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.), διαπιστώνεται ότι οι θεσμοί μετασχηματίστηκαν δομικά με μεταρρυθμίσεις, ως επί το πλείστον με επιτυχία.
Διατρέχοντας την εξέλιξη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης του ελληνικού κράτους, διατυπώνεται η αισιόδοξη θέση ότι σήμερα μέσα από τις τοπικές κοινωνίες και τους τοπικούς θεσμούς ενισχύεται η πολιτική συμμετοχή και δίνονται λύσεις, σε τομείς όπως η κοινωνική πολιτική και ο πολιτισμός, όπου η κεντρική κυβέρνηση αδυνατεί.
Αναφερόμενοι στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αφετηρία τίθεται βασικοί ορισμοί στοιχείων, όπως η συγκέντρωση, η αποκέντρωση, περιγράφεται το πλαίσιο των αντικειμενικών, όπως οι γεωγραφικές και οικονομικές συνθήκες. Στη συνέχεια αναφορές γίνονται στους σταθμούς μεταρρυθμίσεων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση από ιδρύσεως του ελληνικού κράτους ως σήμερα, όπου ο ρόλος των Δήμων αλλάζει, όπως αλλάζουν και οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες στην Ελλάδα.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Thesis Chapters by Aleka Stamatiadi
Η παρουσίαση της διπλωματικής μου εργασίας, στα πλαίσια του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών "Π... more Η παρουσίαση της διπλωματικής μου εργασίας, στα πλαίσια του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών "Πολιτική Επικοινωνία & Νέα Μέσα".
Όταν συζητούνται σεξουαλικά σκάνδαλα στην Ελλάδα, λέγεται συχνά ότι «Η γυναίκα ήταν η «πέτρα του σκανδάλου» και, ακόμα, ότι «H απιστία των Ελλήνων πολιτικών ανδρών δεν έχει συνέπειες στην καριέρα τους». Εκφράσεις όπως αυτές που επαναλαμβάνονται στο δημόσιο λόγο, στα ΜΜΕ και σε συζητήσεις σχετικά με τα σκάνδαλα και την πολιτική επικοινωνία, μου έδωσαν το έρεισμα να στραφώ σε περιπτώσεις πολιτικών σεξουαλικών σκανδάλων στην Ελλάδα, από την σκοπιά μεταφεμινιστικών θέσεων.
Αναζητώντας σημεία όπου τέμνονται στοιχεία πολιτικής και σεξουαλικότητας στον ελληνικό χώρο, η ερωτική ιστορία του Ανδρέα Παπανδρέου με την Δήμητρα Λιάνη επιλέχθηκε ως μελέτη περίπτωσης, για τον τρόπο με τον οποίο τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης αναπαριστούν το φύλο και την σεξουαλικότητα στο πλαίσιο της ελληνικής πολιτικής κουλτούρας.
Στην παρούσα εργασία, αναλύονται τρία πολιτικά σεξουαλικά σκάνδαλα, οι αναπαραστάσεις φύλου και ιδιαίτερα η γυναικεία σεξουαλικότητα, μέσα από τον λόγο των ΜΜΕ, εντός των διαφορετικών πλαισίων εθνικής, πολιτικής και σεξουαλικής, κουλτούρας. Προκειμένου να ερευνηθούν στοιχεία των ιστοριών των πολιτικών σεξουαλικών σκανδάλων, μετά την υπόθεση Παπανδρέου-Λιάνη, ερευνώνται δύο ακόμα περιπτώσεις σε διαφορετικό πλαίσιο εθνικής κουλτούρας: η υπόθεση Μπιλ Κλίντον-Μόνικα Λεβίνσκι στις ΗΠΑ και η υπόθεση του Ντομινίκ Στρως-Καν με την καμαριέρα Ναφισάτου Ντιάλο στη Γαλλία, ώστε να παρατεθούν σε αντιπαραβολή οι διαφορές μεταξύ των πλαισίων κουλτούρας και να γίνουν σαφέστερες οι συγκρίσεις. Στόχος της σύγκρισης αυτής είναι να διαφανούν τα στοιχεία των πολιτικών σεξουαλικών σκανδάλων σε διαφορετικά πολιτισμικά πλαίσια, στην ανάλυση κειμένων που ακολουθεί.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Book Reviews by Aleka Stamatiadi
Μια αδημοσίευτη βιβλιοκριτική για "Συνηθισμένους ανθρώπους"
Βιβλιοκριτική για το συλλογικό έργο ... more Μια αδημοσίευτη βιβλιοκριτική για "Συνηθισμένους ανθρώπους"
Βιβλιοκριτική για το συλλογικό έργο "Συνηθισμένοι άνθρωποι. Μελέτες για τη λαϊκή και τη δημοφιλή κουλτούρα"
Συλλογικό έργο (επιμέλεια: Δερμεντζόπουλος Χ., Παπαθεοδώρου Γ.). Συνηθισμένοι άνθρωποι-Μελέτες για τη λαϊκή και τη δημοφιλή κουλτούρα. Opportuna, 2021, 551 σελ.
Βλέπουμε, ακούμε, διαβάζουμε, συζητάμε, σχολιάζουμε. Είναι αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας και των κοινωνιών που ζούμε εδώ και αιώνες. Η δημοφιλής κουλτούρα και ο λαϊκός πολιτισμός είναι παντού γύρω μας, αλλά όχι τόσο «παρόντα» στον ακαδημαϊκό λόγο στην Ελλάδα. Μία από τις εξαιρέσεις που ανοίγουν τον ενδιαφέροντα αυτό διάλογο αποτελεί ο συλλογικός τόμος που επιμελούνται ο Χρήστος Δερμεντζόπουλος και ο Γιάννης Παπαθεοδώρου. Το βιβλίο εκδόθηκε τη χρονιά που πέρασε, σε μια περίοδο που, ελέω πανδημίας, καταναλώθηκαν περισσότερο μορφές δημοφιλούς κουλτούρας, όπως οι τηλεοπτικές σειρές, στην ασφάλεια της οικιακής σφαίρας. Ωστόσο, τα 15 συνολικά κεφάλαια-μελέτες που περιέχει συμπεριλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα, χρονικά, όπως και μορφολογικά, από τα δημοτικά τραγούδια, τα πρώτα λαϊκά αναγνώσματα και τα κόμικς ως τον κινηματογράφο και την τηλεόραση.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Uploads
Conference Presentations by Aleka Stamatiadi
Παρουσίαση εισήγησης στο 53ο Πανελλήνιο Δημοσιογραφικό Συνέδριο της Ένωσης Συντακτών Επαρχιακού Τύπου, Μάρτιος 2023
Με εκκίνηση τις προσεγγίσεις των πολιτισμικών σπουδών, τα ακροατήρια των μέσων επικοινωνίας προσεγγίζονται όχι απλώς ως «αγορές» για διαφήμιση, αλλά ως κοινότητες με ιδιαιτερότητες που αντανακλούν στοιχεία για την ελληνική κοινωνία και κουλτούρα: είναι οι κοινωνικοί και πολιτισμικοί παράγοντες, και όχι μόνο το προσωπικό «γούστο», που καθορίζουν ποια μέσα καταναλώνονται, υπό ποιες συνθήκες και με ποια αποτελέσματα. Η δημοφιλής κουλτούρα, εν γένει, θεωρείται ως μια έκφραση «από κάτω», που πηγάζει και ανήκει στο κοινό. Στην ψηφιακή εποχή, η ευρεία χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης διευκόλυνε την ενεργό συμμετοχή των ακροατηρίων και των καταναλωτών των μέσων, που πλέον έχουν την δυνατότητα να συν-δημιουργήσουν και να παράγουν εκ νέου περιεχόμενο από δημοφιλή κείμενα, στο πλαίσιο της συμμετοχικής κουλτούρας αλληλεπίδρασης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Χρησιμοποιώντας μεθοδολογίες ψηφιακής εθνογραφίας, σημειολογικά και θεματολογικά, εξετάζονται σε ομάδες και σελίδες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι κοινότητες των φανατικών τηλεθεατών τηλεοπτικών σειρών που έχουν προβληθεί την δεκαετία του 1990 στον τηλεοπτικό σταθμό “Mega Channel”.
Η διερεύνηση της ελληνικής τηλεοπτικής κουλτούρας φανατικών ή fandom δείχνει ότι οι καταναλωτές της δημοφιλούς κουλτούρας έχουν ενεργό ρόλο, «προβάλλοντας» σε αναρτήσεις τους «παλιά» τηλεόραση σε «νέα» μέσα. Οι τηλεθεατές γίνονται συν-δημιουργοί περιεχομένου, χρησιμοποιώντας τα ψηφιακά μέσα για να δημιουργήσουν εκ νέου εικόνες (όπως memes) και μέσω των σχημάτων των τηλεοπτικών σειρών ερμηνεύουν διάφορα περιστατικά της επικαιρότητας ή της καθημερινότητας, αρκετά χρόνια μετά την πρώτη προβολή των σειρών, που ανάγονται σε «κλασικές». Οι διαδικτυακές κοινότητες των φαν αποτελούν, ακόμα, χώρους ανακούφισης, απόλαυσης, διασκέδασης από τα προβλήματα που βιώνουν τα άτομα στο παρόν και νοσταλγίας για το παρελθόν. Καθώς οι χώροι αυτοί χαίρουν μεγάλου βαθμού απήχησης και αλληλεπιδράσεων των χρηστών, φανερώνουν την ευρυχωρία και τη σημασία που έχουν στην συγκρότηση της ελληνικής δημοφιλούς κουλτούρας και κοινωνίας και στη μελέτη των μέσων στην Ελλάδα, με τους φανατικούς τηλεθεατές να δημιουργούν μια «εναλλακτική» κοινωνική ιστορία της τηλεόρασης.
As television fiction offers a fruitful field for societal values and roles to be expressed, the article refers to the most watched television series of the Greek television station “Mega channel” from the early ‘90s to 2017. Greek society’s juncture and media landscape provoked a delay for the commercial television but when it happened, in 1989, Greek television fiction found a remarkable success, showing the popularity of domestic productions in Greece. As the television series that were producted in Greece were the most popular, it is possible to derive consumptions on Greek societal norms. By acknowledging the context of Greek society these years and using textual analysis of the television texts, the analysis highlights the potential of media and in particular television fiction to express, reinforce or challenge systems of social hierarchies based on differences of gender. Women’ roles in television fiction conceal and reveal their sexual preferences and desires, play both victims and villains, housewifes, nice mothers and funny girls, or passionate “drama queens”. Regardless the genre, comedies or drama series, the basic elements are similar: the importance of Greek family, strict ethical codes, the romantic wedding, motherhood or vice versa the dangerous woman sexuality are found in the discourses about femininities. Furthermore, watching women’s roles from one television series to another, from year to year, and focusing on the representations of sexualities, it is they can constitute a “top-down” version of history of the Greek sexual culture. The most popular Greek television series of “Mega channel” television station show that social context of television production frames and negotiated with television fiction.
Recording, archiving, and further exploring ephemeral moments in television history contributes in understanding how small national television industries as well as audiences have engaged with the visual representation of femininities (Chairetis, 2021).
Researching television fiction texts within the historical development of greek television can enable us to look more deeply and broadly to femininities’ representations and parts of the greek culture.
Regardless the genre, comedies or drama series, the basic components regarding the constructions of femininities are similar: heteronormativity, the importance of Greek family, traditional ethical codes, the romantic wedding, caring mothers or vice versa the dangerous sexy women are found in the discourses about femininities.
Women portrayals in television fiction are about their sexual preferences and desires, playing roles of both victims and villains, housewives, nice mothers and funny girls, or passionate “drama queens”.
Connecting femininities and commercialization in the media industry, television codes provoked increase of visibility but also normalization of femininities’ representations in Greek tv series through time as the medium established as family entertainment, but there are moments of progressive feminine positions, as female performers can transcend the norms and turn the conventional image of women inside out.
Beyond doubt, tv series, as domestic productions for national audiences, emphasize elements of Greek culture.
Television texts and their representations of femininities frame and also negotiate with the social and cultural context. Approaching femininities as a circulating set of discourses, rather than female bodies (Gill & Arthurs, 2006), it is assumed that through time, television texts, representations and socially constructed ideals of femininity are not just stable pictures, but traditional social values, such as the power of heteronormative couples, the family, are in negotiation with more progressive concepts.
Watching women’s roles from one television series to another, from year to year, and focusing on the representations of sexualities, a “top-down” version of history of the Greek sexual culture could be constituted, coloured by breakthroughs and stagnation, provoking more research work to be done.
Although it is denoted that the level of sensationalism is extremely high in Greek commercial television, it presents scarcely open discussions about sexualities. This role has been played by fiction and television series. Among popular tv programs on Greek television is Christophoros Papakaliatis’ series, characterized as social drama, showing dramatic stories of romantic relationships, presented by “Mega channel” from 1999 until 2010. During these years, C. Papakaliatis, as a director, a writer and an actor of five tv series, managed to create a particular
imagery of social and erotic drama, getting high tv ratings and provoking much discussion. In his work, there are plenty of sex scenes presented in a sensual way, provoking reactions and financial fines of the National Radio and Television Council for a gay couple kissing and vulgar language twice.
Focusing on the texts of the sex scenes of the most popular television series of C. Papakaliatis
entitled “Close your eyes”, using textual analysis at first, understood within the Greek social, political and historical context, it is possible to look at the ways in which popular television
programs bring representations of sexualities, heterosexual and LGBTQ sex scenes, to large
audiences, provoking a public debate highlighting aspects of the national sexual culture.
Looking through post-structuralist lenses, it is possible to watch the sex scenes of C.
Papakaliatis series as a field where sex becomes visible and popular, sexuality issues come in
the domestic environment and emerge public debates in Greece in the 2000s.
Key words: television, sex, Greece, Mega channel, Papakaliatis
Politics, sex and media representations of women, women’s sexuality and masculinity interweave to political sex scandals in the age of media (Summers, 2000, Thompson, 2000). Scandals bring to media and the majority of people matters of sexuality of politicians and also reflect people’s notions about sexuality, showing what people think about sexuality and ethics. As the terms of media communications change and social media become the key for political communication (Pew Research Center, 2008), environment and terms change for political scandals, visibility, politics and sexuality (Bennett, 2012, Castells, 2003). When it is about sex scandals, it is men politicians that are accused of extramarital affairs, with lower class women, bringing to light debates of politics and feminine sexuality and the ambiguous messages about it (Clark, 2004, Hegarty, 2008). In Greece, the prime minister and leader of PASOK Andreas Papandreou’s affair with air hostess Mimi Liani became a key factor of power relations between politics and the press at the years 1986-1996. The comparison with the Monicagate scandal and the Straus-Kahn scandal makes more vivid the differences of political cultures of these countries and, also, the ethics that are revealed by scandals. Through critical discourse analysis of press publications and on line media posts about political sex scandals, it is obvious that there is a problematized image of the feminine sexuality and its expression has consequences, especially on the ground of the political battle.
Με την επικράτηση του διαδικτύου στις διαδικασίες πληροφόρησης, η πρόκληση που εμφανίζεται είναι η διασπορά ψευδών ειδήσεων(fake news), ως εκουσίως αναληθείς και παραποιημένες πληροφορίες, που στοχεύουν στην παραπλάνηση του κοινού.
Για να αναζητηθούν οι σχετικές πρακτικές των τοπικών ΜΜΕ, διενεργούνται ατομικές ανοιχτές συνεντεύξεις με δημοσιογράφους της ελληνικής περιφέρειας και η μεθοδολογία ανάλυσης κειμένου των απαντήσεών τους.
Υπόθεση εργασίας είναι ότι οι πρακτικές των τοπικών ΜΜΕ, η διασταύρωση πληροφοριών από τοπικά δίκτυα πληροφόρησης με πληροφορίες από το Διαδίκτυο, η άμεση επαφή με το κοινό σε συνδυασμό με ψηφιακά μέσα επικοινωνίας στην παραγωγή των ειδήσεων, μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση της διασποράς ψευδών ειδήσεων και, απορρίπτοντας επισφαλή κανάλια πληροφορίας, στην ποιότητα ενημέρωσης των πολιτών.
*Εισήγηση
στο Συμπόσιο του Δικτύου Ανάλυσης Πολιτικού Λόγου
της Ελληνικής Εταιρείας Πολιτικής Επιστήμης
«Ανταγωνισμοί και καθεστώτα αλήθειας στον σύγχρονο πολιτικό λόγο: Μετα-αλήθεια, ψευδείς ειδήσεις και προπαγάνδα»
Αθήνα, 15.12.2017
(Conference Paper
JOINT ECREA SYMPOSIUM
European Communication Research and Education Association
Gender and Communication-Digital Culture and Communication Section
Athens, 26-27 May 2017)
Press by Aleka Stamatiadi
Papers by Aleka Stamatiadi
Με τις κάλπες να στήνονται τακτικά τα τελευταία έτη στην Ελλάδα και τις εκλογές να αποτελούν καθημερινότητα στην επικαιρότητα, οι έρευνες κοινής γνώμης γίνονται περισσότερες και περισσότερος λόγος γίνεται στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (Μ.Μ.Ε.), στη δημόσια σφαίρα και το δημόσιο λόγο.
Οι δημοσκοπήσεις συζητώνται από κυβερνητικά γραφεία ως καφενεία και τον τελευταίο χρόνο περισσότερο συζητείται η απόκλισή τους από τα εκλογικά αποτελέσματα, με συνέπεια το θέμα να απασχολεί ιδιαίτερα επιστήμονες και επαγγελματίες της επικοινωνίας, πολιτικούς και κοινό.
Οι έρευνες κοινής γνώμης αποτελούν καθρέφτη της κοινωνίας, εργαλείο της επικοινωνίας ή «όπλο» στη φαρέτρα της πολιτικής επικοινωνίας. Ό, τι και να αποτελούν από τα τρία παραπάνω, αναμφίβολα κατέχουν κεντρική θέση τόσο στην ατζέντα των ΜΜΕ όσο και στις εκστρατείες πολιτικής επικοινωνίας.
Ο χώρος ανταλλαγής απόψεων ελεύθερα από ελεύθερους πολίτες έγινε αντιληπτή και ορίστηκε ως έννοια από τον Γερμανό φιλόσοφο Γιούργκεν Χάμπερμας, ο οποίος την όρισε στην ιδανική της μορφή, η οποία με την πάροδο του χρόνου αναδιαμορφώθηκε. Οι ιστορικές εξελίξεις, οι κοινωνικές συνθήκες καθώς και οι τεχνολογικές αλλαγές διαμορφώνουν διαφορετικό πλαίσιο από αυτό που αρχικά είχε ορίσει ο Χάμπερμας.
Παρατηρώντας τις αλλαγές στις συνθήκες διεξαγωγής αυτής της μορφής δημόσιου διαλόγου, το διαδίκτυο, την παγκοσμιοποίηση, τις μορφές κοινωνικών κινημάτων και εκφράσεων, το διάλογο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εξάγεται το συμπέρασμα δομικών αλλαγών και ακόμα, το ερώτημα αν είναι δυνατή η συζήτηση για "δημόσια σφαίρα" ή απλώς "δημόσιο χώρο" ή "δημόσιους χώρους".
Ιστορικά, κοινωνικοπολιτικά, οικονομικά και γεωγραφικά δεδομένα καθιστούν δυσχερή την αλλαγή και την μεταρρύθμιση προς τον ευρωπαϊκό εκσυγχρονισμό, με αποτέλεσμα να εκφράζεται ακόμα και σήμερα για «μάχη ανάμεσα στο ευρωπαϊκό μέλλον και το βαλκανικό παρελθόν» της Ελλάδας (Καρακούσης, «Το Βήμα», 29/05/2016).
Παρατηρώντας τις αλλαγές των νόμων και της διοικητικής διάρθρωσης των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.), διαπιστώνεται ότι οι θεσμοί μετασχηματίστηκαν δομικά με μεταρρυθμίσεις, ως επί το πλείστον με επιτυχία.
Διατρέχοντας την εξέλιξη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης του ελληνικού κράτους, διατυπώνεται η αισιόδοξη θέση ότι σήμερα μέσα από τις τοπικές κοινωνίες και τους τοπικούς θεσμούς ενισχύεται η πολιτική συμμετοχή και δίνονται λύσεις, σε τομείς όπως η κοινωνική πολιτική και ο πολιτισμός, όπου η κεντρική κυβέρνηση αδυνατεί.
Αναφερόμενοι στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αφετηρία τίθεται βασικοί ορισμοί στοιχείων, όπως η συγκέντρωση, η αποκέντρωση, περιγράφεται το πλαίσιο των αντικειμενικών, όπως οι γεωγραφικές και οικονομικές συνθήκες. Στη συνέχεια αναφορές γίνονται στους σταθμούς μεταρρυθμίσεων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση από ιδρύσεως του ελληνικού κράτους ως σήμερα, όπου ο ρόλος των Δήμων αλλάζει, όπως αλλάζουν και οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες στην Ελλάδα.
Thesis Chapters by Aleka Stamatiadi
Όταν συζητούνται σεξουαλικά σκάνδαλα στην Ελλάδα, λέγεται συχνά ότι «Η γυναίκα ήταν η «πέτρα του σκανδάλου» και, ακόμα, ότι «H απιστία των Ελλήνων πολιτικών ανδρών δεν έχει συνέπειες στην καριέρα τους». Εκφράσεις όπως αυτές που επαναλαμβάνονται στο δημόσιο λόγο, στα ΜΜΕ και σε συζητήσεις σχετικά με τα σκάνδαλα και την πολιτική επικοινωνία, μου έδωσαν το έρεισμα να στραφώ σε περιπτώσεις πολιτικών σεξουαλικών σκανδάλων στην Ελλάδα, από την σκοπιά μεταφεμινιστικών θέσεων.
Αναζητώντας σημεία όπου τέμνονται στοιχεία πολιτικής και σεξουαλικότητας στον ελληνικό χώρο, η ερωτική ιστορία του Ανδρέα Παπανδρέου με την Δήμητρα Λιάνη επιλέχθηκε ως μελέτη περίπτωσης, για τον τρόπο με τον οποίο τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης αναπαριστούν το φύλο και την σεξουαλικότητα στο πλαίσιο της ελληνικής πολιτικής κουλτούρας.
Στην παρούσα εργασία, αναλύονται τρία πολιτικά σεξουαλικά σκάνδαλα, οι αναπαραστάσεις φύλου και ιδιαίτερα η γυναικεία σεξουαλικότητα, μέσα από τον λόγο των ΜΜΕ, εντός των διαφορετικών πλαισίων εθνικής, πολιτικής και σεξουαλικής, κουλτούρας. Προκειμένου να ερευνηθούν στοιχεία των ιστοριών των πολιτικών σεξουαλικών σκανδάλων, μετά την υπόθεση Παπανδρέου-Λιάνη, ερευνώνται δύο ακόμα περιπτώσεις σε διαφορετικό πλαίσιο εθνικής κουλτούρας: η υπόθεση Μπιλ Κλίντον-Μόνικα Λεβίνσκι στις ΗΠΑ και η υπόθεση του Ντομινίκ Στρως-Καν με την καμαριέρα Ναφισάτου Ντιάλο στη Γαλλία, ώστε να παρατεθούν σε αντιπαραβολή οι διαφορές μεταξύ των πλαισίων κουλτούρας και να γίνουν σαφέστερες οι συγκρίσεις. Στόχος της σύγκρισης αυτής είναι να διαφανούν τα στοιχεία των πολιτικών σεξουαλικών σκανδάλων σε διαφορετικά πολιτισμικά πλαίσια, στην ανάλυση κειμένων που ακολουθεί.
Book Reviews by Aleka Stamatiadi
Βιβλιοκριτική για το συλλογικό έργο "Συνηθισμένοι άνθρωποι. Μελέτες για τη λαϊκή και τη δημοφιλή κουλτούρα"
Συλλογικό έργο (επιμέλεια: Δερμεντζόπουλος Χ., Παπαθεοδώρου Γ.). Συνηθισμένοι άνθρωποι-Μελέτες για τη λαϊκή και τη δημοφιλή κουλτούρα. Opportuna, 2021, 551 σελ.
Βλέπουμε, ακούμε, διαβάζουμε, συζητάμε, σχολιάζουμε. Είναι αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας και των κοινωνιών που ζούμε εδώ και αιώνες. Η δημοφιλής κουλτούρα και ο λαϊκός πολιτισμός είναι παντού γύρω μας, αλλά όχι τόσο «παρόντα» στον ακαδημαϊκό λόγο στην Ελλάδα. Μία από τις εξαιρέσεις που ανοίγουν τον ενδιαφέροντα αυτό διάλογο αποτελεί ο συλλογικός τόμος που επιμελούνται ο Χρήστος Δερμεντζόπουλος και ο Γιάννης Παπαθεοδώρου. Το βιβλίο εκδόθηκε τη χρονιά που πέρασε, σε μια περίοδο που, ελέω πανδημίας, καταναλώθηκαν περισσότερο μορφές δημοφιλούς κουλτούρας, όπως οι τηλεοπτικές σειρές, στην ασφάλεια της οικιακής σφαίρας. Ωστόσο, τα 15 συνολικά κεφάλαια-μελέτες που περιέχει συμπεριλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα, χρονικά, όπως και μορφολογικά, από τα δημοτικά τραγούδια, τα πρώτα λαϊκά αναγνώσματα και τα κόμικς ως τον κινηματογράφο και την τηλεόραση.
Παρουσίαση εισήγησης στο 53ο Πανελλήνιο Δημοσιογραφικό Συνέδριο της Ένωσης Συντακτών Επαρχιακού Τύπου, Μάρτιος 2023
Με εκκίνηση τις προσεγγίσεις των πολιτισμικών σπουδών, τα ακροατήρια των μέσων επικοινωνίας προσεγγίζονται όχι απλώς ως «αγορές» για διαφήμιση, αλλά ως κοινότητες με ιδιαιτερότητες που αντανακλούν στοιχεία για την ελληνική κοινωνία και κουλτούρα: είναι οι κοινωνικοί και πολιτισμικοί παράγοντες, και όχι μόνο το προσωπικό «γούστο», που καθορίζουν ποια μέσα καταναλώνονται, υπό ποιες συνθήκες και με ποια αποτελέσματα. Η δημοφιλής κουλτούρα, εν γένει, θεωρείται ως μια έκφραση «από κάτω», που πηγάζει και ανήκει στο κοινό. Στην ψηφιακή εποχή, η ευρεία χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης διευκόλυνε την ενεργό συμμετοχή των ακροατηρίων και των καταναλωτών των μέσων, που πλέον έχουν την δυνατότητα να συν-δημιουργήσουν και να παράγουν εκ νέου περιεχόμενο από δημοφιλή κείμενα, στο πλαίσιο της συμμετοχικής κουλτούρας αλληλεπίδρασης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Χρησιμοποιώντας μεθοδολογίες ψηφιακής εθνογραφίας, σημειολογικά και θεματολογικά, εξετάζονται σε ομάδες και σελίδες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι κοινότητες των φανατικών τηλεθεατών τηλεοπτικών σειρών που έχουν προβληθεί την δεκαετία του 1990 στον τηλεοπτικό σταθμό “Mega Channel”.
Η διερεύνηση της ελληνικής τηλεοπτικής κουλτούρας φανατικών ή fandom δείχνει ότι οι καταναλωτές της δημοφιλούς κουλτούρας έχουν ενεργό ρόλο, «προβάλλοντας» σε αναρτήσεις τους «παλιά» τηλεόραση σε «νέα» μέσα. Οι τηλεθεατές γίνονται συν-δημιουργοί περιεχομένου, χρησιμοποιώντας τα ψηφιακά μέσα για να δημιουργήσουν εκ νέου εικόνες (όπως memes) και μέσω των σχημάτων των τηλεοπτικών σειρών ερμηνεύουν διάφορα περιστατικά της επικαιρότητας ή της καθημερινότητας, αρκετά χρόνια μετά την πρώτη προβολή των σειρών, που ανάγονται σε «κλασικές». Οι διαδικτυακές κοινότητες των φαν αποτελούν, ακόμα, χώρους ανακούφισης, απόλαυσης, διασκέδασης από τα προβλήματα που βιώνουν τα άτομα στο παρόν και νοσταλγίας για το παρελθόν. Καθώς οι χώροι αυτοί χαίρουν μεγάλου βαθμού απήχησης και αλληλεπιδράσεων των χρηστών, φανερώνουν την ευρυχωρία και τη σημασία που έχουν στην συγκρότηση της ελληνικής δημοφιλούς κουλτούρας και κοινωνίας και στη μελέτη των μέσων στην Ελλάδα, με τους φανατικούς τηλεθεατές να δημιουργούν μια «εναλλακτική» κοινωνική ιστορία της τηλεόρασης.
As television fiction offers a fruitful field for societal values and roles to be expressed, the article refers to the most watched television series of the Greek television station “Mega channel” from the early ‘90s to 2017. Greek society’s juncture and media landscape provoked a delay for the commercial television but when it happened, in 1989, Greek television fiction found a remarkable success, showing the popularity of domestic productions in Greece. As the television series that were producted in Greece were the most popular, it is possible to derive consumptions on Greek societal norms. By acknowledging the context of Greek society these years and using textual analysis of the television texts, the analysis highlights the potential of media and in particular television fiction to express, reinforce or challenge systems of social hierarchies based on differences of gender. Women’ roles in television fiction conceal and reveal their sexual preferences and desires, play both victims and villains, housewifes, nice mothers and funny girls, or passionate “drama queens”. Regardless the genre, comedies or drama series, the basic elements are similar: the importance of Greek family, strict ethical codes, the romantic wedding, motherhood or vice versa the dangerous woman sexuality are found in the discourses about femininities. Furthermore, watching women’s roles from one television series to another, from year to year, and focusing on the representations of sexualities, it is they can constitute a “top-down” version of history of the Greek sexual culture. The most popular Greek television series of “Mega channel” television station show that social context of television production frames and negotiated with television fiction.
Recording, archiving, and further exploring ephemeral moments in television history contributes in understanding how small national television industries as well as audiences have engaged with the visual representation of femininities (Chairetis, 2021).
Researching television fiction texts within the historical development of greek television can enable us to look more deeply and broadly to femininities’ representations and parts of the greek culture.
Regardless the genre, comedies or drama series, the basic components regarding the constructions of femininities are similar: heteronormativity, the importance of Greek family, traditional ethical codes, the romantic wedding, caring mothers or vice versa the dangerous sexy women are found in the discourses about femininities.
Women portrayals in television fiction are about their sexual preferences and desires, playing roles of both victims and villains, housewives, nice mothers and funny girls, or passionate “drama queens”.
Connecting femininities and commercialization in the media industry, television codes provoked increase of visibility but also normalization of femininities’ representations in Greek tv series through time as the medium established as family entertainment, but there are moments of progressive feminine positions, as female performers can transcend the norms and turn the conventional image of women inside out.
Beyond doubt, tv series, as domestic productions for national audiences, emphasize elements of Greek culture.
Television texts and their representations of femininities frame and also negotiate with the social and cultural context. Approaching femininities as a circulating set of discourses, rather than female bodies (Gill & Arthurs, 2006), it is assumed that through time, television texts, representations and socially constructed ideals of femininity are not just stable pictures, but traditional social values, such as the power of heteronormative couples, the family, are in negotiation with more progressive concepts.
Watching women’s roles from one television series to another, from year to year, and focusing on the representations of sexualities, a “top-down” version of history of the Greek sexual culture could be constituted, coloured by breakthroughs and stagnation, provoking more research work to be done.
Although it is denoted that the level of sensationalism is extremely high in Greek commercial television, it presents scarcely open discussions about sexualities. This role has been played by fiction and television series. Among popular tv programs on Greek television is Christophoros Papakaliatis’ series, characterized as social drama, showing dramatic stories of romantic relationships, presented by “Mega channel” from 1999 until 2010. During these years, C. Papakaliatis, as a director, a writer and an actor of five tv series, managed to create a particular
imagery of social and erotic drama, getting high tv ratings and provoking much discussion. In his work, there are plenty of sex scenes presented in a sensual way, provoking reactions and financial fines of the National Radio and Television Council for a gay couple kissing and vulgar language twice.
Focusing on the texts of the sex scenes of the most popular television series of C. Papakaliatis
entitled “Close your eyes”, using textual analysis at first, understood within the Greek social, political and historical context, it is possible to look at the ways in which popular television
programs bring representations of sexualities, heterosexual and LGBTQ sex scenes, to large
audiences, provoking a public debate highlighting aspects of the national sexual culture.
Looking through post-structuralist lenses, it is possible to watch the sex scenes of C.
Papakaliatis series as a field where sex becomes visible and popular, sexuality issues come in
the domestic environment and emerge public debates in Greece in the 2000s.
Key words: television, sex, Greece, Mega channel, Papakaliatis
Politics, sex and media representations of women, women’s sexuality and masculinity interweave to political sex scandals in the age of media (Summers, 2000, Thompson, 2000). Scandals bring to media and the majority of people matters of sexuality of politicians and also reflect people’s notions about sexuality, showing what people think about sexuality and ethics. As the terms of media communications change and social media become the key for political communication (Pew Research Center, 2008), environment and terms change for political scandals, visibility, politics and sexuality (Bennett, 2012, Castells, 2003). When it is about sex scandals, it is men politicians that are accused of extramarital affairs, with lower class women, bringing to light debates of politics and feminine sexuality and the ambiguous messages about it (Clark, 2004, Hegarty, 2008). In Greece, the prime minister and leader of PASOK Andreas Papandreou’s affair with air hostess Mimi Liani became a key factor of power relations between politics and the press at the years 1986-1996. The comparison with the Monicagate scandal and the Straus-Kahn scandal makes more vivid the differences of political cultures of these countries and, also, the ethics that are revealed by scandals. Through critical discourse analysis of press publications and on line media posts about political sex scandals, it is obvious that there is a problematized image of the feminine sexuality and its expression has consequences, especially on the ground of the political battle.
Με την επικράτηση του διαδικτύου στις διαδικασίες πληροφόρησης, η πρόκληση που εμφανίζεται είναι η διασπορά ψευδών ειδήσεων(fake news), ως εκουσίως αναληθείς και παραποιημένες πληροφορίες, που στοχεύουν στην παραπλάνηση του κοινού.
Για να αναζητηθούν οι σχετικές πρακτικές των τοπικών ΜΜΕ, διενεργούνται ατομικές ανοιχτές συνεντεύξεις με δημοσιογράφους της ελληνικής περιφέρειας και η μεθοδολογία ανάλυσης κειμένου των απαντήσεών τους.
Υπόθεση εργασίας είναι ότι οι πρακτικές των τοπικών ΜΜΕ, η διασταύρωση πληροφοριών από τοπικά δίκτυα πληροφόρησης με πληροφορίες από το Διαδίκτυο, η άμεση επαφή με το κοινό σε συνδυασμό με ψηφιακά μέσα επικοινωνίας στην παραγωγή των ειδήσεων, μπορούν να συμβάλουν στην αντιμετώπιση της διασποράς ψευδών ειδήσεων και, απορρίπτοντας επισφαλή κανάλια πληροφορίας, στην ποιότητα ενημέρωσης των πολιτών.
*Εισήγηση
στο Συμπόσιο του Δικτύου Ανάλυσης Πολιτικού Λόγου
της Ελληνικής Εταιρείας Πολιτικής Επιστήμης
«Ανταγωνισμοί και καθεστώτα αλήθειας στον σύγχρονο πολιτικό λόγο: Μετα-αλήθεια, ψευδείς ειδήσεις και προπαγάνδα»
Αθήνα, 15.12.2017
(Conference Paper
JOINT ECREA SYMPOSIUM
European Communication Research and Education Association
Gender and Communication-Digital Culture and Communication Section
Athens, 26-27 May 2017)
Με τις κάλπες να στήνονται τακτικά τα τελευταία έτη στην Ελλάδα και τις εκλογές να αποτελούν καθημερινότητα στην επικαιρότητα, οι έρευνες κοινής γνώμης γίνονται περισσότερες και περισσότερος λόγος γίνεται στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (Μ.Μ.Ε.), στη δημόσια σφαίρα και το δημόσιο λόγο.
Οι δημοσκοπήσεις συζητώνται από κυβερνητικά γραφεία ως καφενεία και τον τελευταίο χρόνο περισσότερο συζητείται η απόκλισή τους από τα εκλογικά αποτελέσματα, με συνέπεια το θέμα να απασχολεί ιδιαίτερα επιστήμονες και επαγγελματίες της επικοινωνίας, πολιτικούς και κοινό.
Οι έρευνες κοινής γνώμης αποτελούν καθρέφτη της κοινωνίας, εργαλείο της επικοινωνίας ή «όπλο» στη φαρέτρα της πολιτικής επικοινωνίας. Ό, τι και να αποτελούν από τα τρία παραπάνω, αναμφίβολα κατέχουν κεντρική θέση τόσο στην ατζέντα των ΜΜΕ όσο και στις εκστρατείες πολιτικής επικοινωνίας.
Ο χώρος ανταλλαγής απόψεων ελεύθερα από ελεύθερους πολίτες έγινε αντιληπτή και ορίστηκε ως έννοια από τον Γερμανό φιλόσοφο Γιούργκεν Χάμπερμας, ο οποίος την όρισε στην ιδανική της μορφή, η οποία με την πάροδο του χρόνου αναδιαμορφώθηκε. Οι ιστορικές εξελίξεις, οι κοινωνικές συνθήκες καθώς και οι τεχνολογικές αλλαγές διαμορφώνουν διαφορετικό πλαίσιο από αυτό που αρχικά είχε ορίσει ο Χάμπερμας.
Παρατηρώντας τις αλλαγές στις συνθήκες διεξαγωγής αυτής της μορφής δημόσιου διαλόγου, το διαδίκτυο, την παγκοσμιοποίηση, τις μορφές κοινωνικών κινημάτων και εκφράσεων, το διάλογο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εξάγεται το συμπέρασμα δομικών αλλαγών και ακόμα, το ερώτημα αν είναι δυνατή η συζήτηση για "δημόσια σφαίρα" ή απλώς "δημόσιο χώρο" ή "δημόσιους χώρους".
Ιστορικά, κοινωνικοπολιτικά, οικονομικά και γεωγραφικά δεδομένα καθιστούν δυσχερή την αλλαγή και την μεταρρύθμιση προς τον ευρωπαϊκό εκσυγχρονισμό, με αποτέλεσμα να εκφράζεται ακόμα και σήμερα για «μάχη ανάμεσα στο ευρωπαϊκό μέλλον και το βαλκανικό παρελθόν» της Ελλάδας (Καρακούσης, «Το Βήμα», 29/05/2016).
Παρατηρώντας τις αλλαγές των νόμων και της διοικητικής διάρθρωσης των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.), διαπιστώνεται ότι οι θεσμοί μετασχηματίστηκαν δομικά με μεταρρυθμίσεις, ως επί το πλείστον με επιτυχία.
Διατρέχοντας την εξέλιξη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης του ελληνικού κράτους, διατυπώνεται η αισιόδοξη θέση ότι σήμερα μέσα από τις τοπικές κοινωνίες και τους τοπικούς θεσμούς ενισχύεται η πολιτική συμμετοχή και δίνονται λύσεις, σε τομείς όπως η κοινωνική πολιτική και ο πολιτισμός, όπου η κεντρική κυβέρνηση αδυνατεί.
Αναφερόμενοι στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αφετηρία τίθεται βασικοί ορισμοί στοιχείων, όπως η συγκέντρωση, η αποκέντρωση, περιγράφεται το πλαίσιο των αντικειμενικών, όπως οι γεωγραφικές και οικονομικές συνθήκες. Στη συνέχεια αναφορές γίνονται στους σταθμούς μεταρρυθμίσεων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση από ιδρύσεως του ελληνικού κράτους ως σήμερα, όπου ο ρόλος των Δήμων αλλάζει, όπως αλλάζουν και οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες στην Ελλάδα.
Όταν συζητούνται σεξουαλικά σκάνδαλα στην Ελλάδα, λέγεται συχνά ότι «Η γυναίκα ήταν η «πέτρα του σκανδάλου» και, ακόμα, ότι «H απιστία των Ελλήνων πολιτικών ανδρών δεν έχει συνέπειες στην καριέρα τους». Εκφράσεις όπως αυτές που επαναλαμβάνονται στο δημόσιο λόγο, στα ΜΜΕ και σε συζητήσεις σχετικά με τα σκάνδαλα και την πολιτική επικοινωνία, μου έδωσαν το έρεισμα να στραφώ σε περιπτώσεις πολιτικών σεξουαλικών σκανδάλων στην Ελλάδα, από την σκοπιά μεταφεμινιστικών θέσεων.
Αναζητώντας σημεία όπου τέμνονται στοιχεία πολιτικής και σεξουαλικότητας στον ελληνικό χώρο, η ερωτική ιστορία του Ανδρέα Παπανδρέου με την Δήμητρα Λιάνη επιλέχθηκε ως μελέτη περίπτωσης, για τον τρόπο με τον οποίο τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης αναπαριστούν το φύλο και την σεξουαλικότητα στο πλαίσιο της ελληνικής πολιτικής κουλτούρας.
Στην παρούσα εργασία, αναλύονται τρία πολιτικά σεξουαλικά σκάνδαλα, οι αναπαραστάσεις φύλου και ιδιαίτερα η γυναικεία σεξουαλικότητα, μέσα από τον λόγο των ΜΜΕ, εντός των διαφορετικών πλαισίων εθνικής, πολιτικής και σεξουαλικής, κουλτούρας. Προκειμένου να ερευνηθούν στοιχεία των ιστοριών των πολιτικών σεξουαλικών σκανδάλων, μετά την υπόθεση Παπανδρέου-Λιάνη, ερευνώνται δύο ακόμα περιπτώσεις σε διαφορετικό πλαίσιο εθνικής κουλτούρας: η υπόθεση Μπιλ Κλίντον-Μόνικα Λεβίνσκι στις ΗΠΑ και η υπόθεση του Ντομινίκ Στρως-Καν με την καμαριέρα Ναφισάτου Ντιάλο στη Γαλλία, ώστε να παρατεθούν σε αντιπαραβολή οι διαφορές μεταξύ των πλαισίων κουλτούρας και να γίνουν σαφέστερες οι συγκρίσεις. Στόχος της σύγκρισης αυτής είναι να διαφανούν τα στοιχεία των πολιτικών σεξουαλικών σκανδάλων σε διαφορετικά πολιτισμικά πλαίσια, στην ανάλυση κειμένων που ακολουθεί.
Βιβλιοκριτική για το συλλογικό έργο "Συνηθισμένοι άνθρωποι. Μελέτες για τη λαϊκή και τη δημοφιλή κουλτούρα"
Συλλογικό έργο (επιμέλεια: Δερμεντζόπουλος Χ., Παπαθεοδώρου Γ.). Συνηθισμένοι άνθρωποι-Μελέτες για τη λαϊκή και τη δημοφιλή κουλτούρα. Opportuna, 2021, 551 σελ.
Βλέπουμε, ακούμε, διαβάζουμε, συζητάμε, σχολιάζουμε. Είναι αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας και των κοινωνιών που ζούμε εδώ και αιώνες. Η δημοφιλής κουλτούρα και ο λαϊκός πολιτισμός είναι παντού γύρω μας, αλλά όχι τόσο «παρόντα» στον ακαδημαϊκό λόγο στην Ελλάδα. Μία από τις εξαιρέσεις που ανοίγουν τον ενδιαφέροντα αυτό διάλογο αποτελεί ο συλλογικός τόμος που επιμελούνται ο Χρήστος Δερμεντζόπουλος και ο Γιάννης Παπαθεοδώρου. Το βιβλίο εκδόθηκε τη χρονιά που πέρασε, σε μια περίοδο που, ελέω πανδημίας, καταναλώθηκαν περισσότερο μορφές δημοφιλούς κουλτούρας, όπως οι τηλεοπτικές σειρές, στην ασφάλεια της οικιακής σφαίρας. Ωστόσο, τα 15 συνολικά κεφάλαια-μελέτες που περιέχει συμπεριλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα, χρονικά, όπως και μορφολογικά, από τα δημοτικά τραγούδια, τα πρώτα λαϊκά αναγνώσματα και τα κόμικς ως τον κινηματογράφο και την τηλεόραση.