Zanzíbar

Zanzíbar
Bandera de Zanzíbar (es)
Alministración
País	Tanzania
Tipu d'entidá	estáu federáu
Capital	Zanzibar City
Cabezaleru/a del gobiernu	Ali Mohamed Shein
Nome llocal	Jamhuri ya Watu wa Zanzibar (sw) People's Republic of Zanzibar (en) زنجبار (ar)
Llingües oficiales	inglés suaḥili
Xeografía
Coordenaes	5°54′S 39°18′E / 5.9°S 39.3°E / -5.9; 39.3
Superficie	2461 km²
Demografía
Población	1 503 569 hab. (2012)
Densidá	610,96 hab/km²
Más información
Estaya horaria	Estaya horaria d'África Oriental
Fundación	26 abril 1964

Zanzíbar (n'árabe زنجبار Zanjibār) ye una rexón semiautónoma de Tanzania, nel África oriental. Abarca l'archipiélagu homónimu, que ta allugáu a unos 25-50 km de la plataforma continental africana, y qu'inclúi una montonera d'islles. Les más d'elles son pequeñes, destacando pol so tamañu les de Pemba y Unguja. La cabera, conocida tamién como Zanzíbar, ye la mayor d'elles. Asitiada a 36 km de la costa de Tanzania, a seis graos al sur del ecuador, tien un llargor de 107 km y un anchor de 32, con una estensión de 2.461 km². Ye una islla llanera, con un altor máximu de 120 m sobro'l nivel de la mar.

Comerciantes árabes y portugueses conocen la zona dende cuantayá, magar que nos caberos sieglos l'archipiélagu tuvo domináu polos sultanes d'Omán (sieglos XVIII y XIX). Dempués, en 1890, Gran Bretaña estableció un protectoráu. Cola descolonización formóse, n'avientu de 1963, un sultanatu, que foi sustituyíu al mes siguiente, tres un golpe d'estáu, por una república. Esta axuntose a Tanganika n'abril de 1964, y xuntes formaron una nueva república, nomada república de Tanzania, n'ochobre del mesmu añu. La capital del archipiélagu, Zanzibar City, ta asitiada na islla d'Unguja, y tien un centru históricu, nomáu Stone Town, que ye patrimoniu de la humanidá.

Les principales industries del archipiélagu son el cultivu d'especies (clavu, nuez moscada, canela y pimienta) y de la rafia (una fibra testil), y tamién el turismu. El sector industrial ye perpequeñu, con pequeñes industries dedicaes a la producción de manufactures d'alimentación, cigarros y zapatos.

Magar que les islles lleven 20.000 años habitaes, la era histórica, sensu stricto, entama cuando les islles se convirtieron nuna base pa los comerciantes que viaxaben ente Arabia, India y África. Unguja-yos ufría un puertu abellugáu y fácilmente defendible y asina, magar que l'archipiélagu producía poques coses de valir, los árabes asentáronse no qu'anguaño ye Zanzibar City pa comerciar dende ella cola faza costera oriental d'África. Establecieron guarniciones nes islles del archipiélagu y construyeron la que foi la primer mezquita en tou l'hemisferiu sur.

El primer européu qu'aportó a les islles, en 1498, foi'l portugués Vasco da Gama. En 1503 los portugueses ocuparon les islles, faciendo d'Unguja el centru de les sos operaciones nel África Oriental. Siguió siéndolo hasta 1698, cuando foron ocupaes polos sultanes d'Omán, que les gobernaron al traviés de gobernadores especiales. Los portugueses recuperáronles brevemente alredor de 1728, pero perdiéronles otra vuelta, yá definitivamente. A primeros del sieglu XIX el sultán Sa'id ibn Sultan tresfirió ellí la capital del so sultanatu pa caltener meyor el control de les sos posesiones nel territoriu continental del África oriental. Sa'id, que ganaba perres por cada esclavu negru vendíu en Zanzibar con destín a Arabia, prosperó gracies a eso y a la esplotación del marfil y el cobre. Y magar que fizo prosperar la islla al entamar el cultivu de la planta del clavu, esto fizo tamién que los europeos garraran interés na zona.

El sultanatu de Zanzíbar, que foi la base de partida de les esploraciones de Burton, Speke (1856) y Stanley (1886-1887), quedó desiguida embaxu'l control políticu de Gran Bretaña. El primer pasu foi la llegada al consuláu (1866) de John Kirk, que firmó en 1873 un acuerdu col sultán Barjhash pa finar col tráficu d'esclavos. Topóse, sicasí, con problemas pola penetración alemana, dende 1870, na zona. Los alemanes ficiéronse col control de la economía del sultanatu, y dempués entamaron a influyir na política d'esti estableciendo un protectoráu y autorizando a Karl Peters a qu'esplorara el territoriu continental que pertenecía al sultanatu y a que firmara, en nome de la "Compañía pa la colonización alemana" (Gesellschaft für Deutsche Kolonisation, GfdK) qu'elli mesmu fundara, trataos de protectoráu coles tribus indíxenes del continente.

Lo que podía acabar siendo un conflictu ente ingleses y alemanes evitose repartiendo los territorios continentales que dominaba'l sultán de Zanzibar ente les potencies europees. La Sociedá Alemana del África Oriental recibió lo que sería Tanganika (l'actual Tanzania continental), la British East Africa Company lo qu'anguaño ye Kenia (1886) y Italia lo que dempués foi la Somalia italiana (1889). El sultanatu, tres el repartu, quedó reducíu a les islles de Zanzíbar (Unguja) y Pemba, a la faza costera continental ente'l cabu Delgado y la desembocadura del ríu Tana, y a dellos puertos (Mogadishu, Kismayu...) con un traspaís de diez milles. La perda de soberanía del sultanatu encumó col establecimientu d'un protectoráu británicu el 4 de payares de 1890; pa compensar a Alemania diose-y la faza costera continental qu'entá controlaba'l sultán, que vio como les sos tierres quedaben reducíes a les islles.

Tres morrer el sultán Hammad ibn Tuwaini, en 1896, el so hermanu Jalid proclamose sultán. Pero les tropes britániques depusiéronlu y colocaron nel poder a Hammmad ibn Muhammad, que desiguida reconoció otra vuelta el protectoráu. En 1926 creóse un conseyu del protectoráu, con un conseyu executivu y otru llexislativu, y en 1960 Gran Bretaña reconoció una constitución pal territoriu. En xineru del añu siguiente celebráronse les primeres eleiciones pal conseyu llexislativu, nes que tuvieron la mayoría'l Partíu Afro-Shirazi y el Partíu Nacionalista de Zanzibar. En xunu de 1963 concedióse-y l'autonomía al territoriu, y n'avientu d'esi añu la independencia dientro la Commonwealth.

Les engarradielles internes, provocaes por tensiones raciales (ente la minoría árabe y los negros bantús), sociales (los mayores terratenientes yeren árabes) y polítiques (el Partíu Nacionalista, conservador, aliose col sultán y l'aristocracia swahili escontra'l Partíu Afro-Shirazi) acabaron nuna revuelta en xineru de 1964. Los rebeldes, dirixíos pol Partíu Afro-Shirazi y pol Partíu Umma, comunista, derrocaron al sultán y proclamaron la República de Zanzíbar y Pemba. El presidente d'ella foi Abeid A. Karume, cabezaleru del Partíu Afro-Shirazi, col cabezaleru del Partíu Umma, Abdulrahman Muhammad Babu, como ministru del interior. Esti gobiernu robló l'acta de xuntura ente Zanzíbar y Tanganika n'abril de 1964. A resultas d'ella el 30 d'ochobre ñació la República de Tanzania, con Julius Nyerere como primer presidente. Tres d'ella la xestión de los asuntos llocales quedó nes manes del presidente de la rexón, mentanto que les custiones de política esterior llevábense dende la nueva capital, Dar es Salaam.

Nel archipiélagu entamó una persecución de los partidarios de Babu, lo que dexó al Partíu Afro-Shirazi, entós dirixíu por Aboud Jumbe, col control total de l'alministración de la rexón. Esti fundió'l so partíu col Tanganyika African National Union; de la xuntura d'ellos surdió, el 5 de febreru de 1977, el Chama Cha Mapinduzi, del que Jumbe foi vicepresidente. Esti partíu dirixe la política del archipiélagu cásique ensin oposición pese a la formación, en 1992, del Civic United Front, d'ideoloxía lliberal.

El presidente del Gobiernu Revolucionariu de Zanzíbar (que ye como se-y llama al gobiernu de la rexón) ye, dende'l 2 de payares de 2020, Hussein Ali Mwinyi.

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Zanzíbar.