Ciudadanía europea

Ye ciudadanu de la Xunión Europea toa persona qu'ostente la nacionalidá d'un Estáu miembru de la Xunión Europea. La ciudadanía de la Unión, por tanto, xúnese a la ciudadanía nacional ensin sustituyila.

La ciudadanía de la Unión foi creada pol Tratáu de Maastricht en 1992. Figura na Parte 2 (artículos 18 a 25) del Tratáu de Funcionamientu de la Xunión Europea y nel Títulu V de la Carta de los Derechos Fundamentales de la Xunión Europea. La ciudadanía de la Unión ye complementaria y non sustitutiva de la ciudadanía nacional. Los ciudadanos de la Unión son titulares de los derechos y suxetos de los deberes previstos nel Tratáu.

El conceutu de ciudadanía europea ta necesariamente xuníu al proyeutu de construcción de la Xunión Europea y precisa d'una identidá europea qu'hasta agora nun esistió.^[1] Los entamos de la Xunión Europea tán nos alcuerdos económicos que pretendíen alloñar la posibilidá d'una nueva guerra, pero, con figures como Jean Monnet, entamóse un procesu con un oxetivu real d'integración qu'aspiraba a ser definitivu. Les crítiques a esi procesu, consideráu por munchos elitista y burocráticu, nun torgar que la institucionalización del conceutu de Ciudadanía Europea nel Tratáu de la Xunión Europea seya un finxu.

De fechu la plasmación de la ciudadanía europea supunxo un pasu na converxencia político y xurídico d'Europa.^[2] Tien les siguientes carauterístiques: ye una ciudadanía qu'enche les fronteres nacionales, con venceyos débiles, de calter puramente xurídicu -una y bones los ciudadanos europeos son ciudadanos de dalgún de los Estaos de la Xunión Europea-, de calter inactivu ya instrumental. El fracasu na aprobación de la Constitución Europea supunxo un frenu a una meyor institucionalización de la ciudadanía europea.,^[3] que se salvó en parte tres l'aprobación del Tratáu de Lisboa.

A pesar de los problemes, tanto'l procesu de la so construcción como la so plasmación considérense como'l gran referente y paradigma de la ciudadanía cosmopolita^[4] nel sentíu de ser una ciudadanía posnacional, venceyada a valores universales como los derechos humanos y por tanto estensible a tol mundu.^[5]

La importancia de la ciudadanía de la Unión anicia nel fechu de que los sos ciudadanos gocien de derechos auténticos al amparu del Derechu de la Xunión Europea. Los derechos principales que confier la ciudadanía con arreglu al Tratáu de Funcionamientu y a la Carta de los Derechos Fundamentales de la Xunión Europea son los siguientes:

• Derechu a circular y morar llibremente nel territoriu de los Estaos miembros;
• Derechu de sufraxu activu y pasivu nes eleiciones al Parllamentu Européu y municipales del Estáu miembru nel que more;
• Derechu a la proteición de les autoridaes diplomáticu y consular d'Estaos miembros distintos del so;
• Derechu de petición ante'l Parllamentu Européu;
• Derechu a aportar a los documentos de les instituciones, órganos y organismos de la Unión; y
• Derechu a dirixise al Defensor del Pueblu Européu.

Dalgunos de los derechos “más visibles” d'esa ciudadanía namái s'esfruten al movese fuera del Estáu del que se ye nacional: participación nes eleiciones al Parllamentu Européu y nes eleiciones municipales del Estáu Miembru nel que moren; acoyese a la proteición de les autoridaes diplomáticu y consular nel territoriu d'un tercer país nel que nun tea representáu'l Estáu Miembru del que sían nacionales o pol fechu de circular y morar llibremente nel territoriu de los Estaos miembros.

L.M. Diez Picazo afirma por ello que se cuerre'l riesgu “de que la ciudadanía europea seya vista como un atributu de los europeos cosmopolites en cuanto contrapuestos a los europeos provincianos”.^[6]

• Alcuerdu de Schengen
• Asuntos institucionales y política na Xunión Europea
• Demografía de la Xunión Europea
• Migración na Xunión Europea
• Tratáu pol que s'establez una Constitución pa Europa
• Xenofobia
• Personaxes clave de la Xunión Europea

• Preuß, Ulrich K. "Reflexones preliminares sobre'l conceutu de ciudadanía europea", en 'Revista Internacional de Filosofía Política', nᵘ5, 1995, páxs. 5-20.
• Andrés Santos, Francisco J.: Ciudadanía europea y ciudadanía cosmopolita. Converxencies y diverxencies, en 'Cuadiernos electrónicos de Filosofía del Derechu'. Universidá de Valencia. nᵘ15, 2007, ISSN 1138-9877
• Lucas, Javier de: Identidá y constitución europea. ¿Ye la identidá europea la clave del proyeutu européu?, en 'Cuadiernos electrónicos de Filosofía del Derechu'. Universidá de Valencia. nᵘ8, 2003, ISSN 1138-9877

• La xestación de la ciudadanía europea
• Ciudadanía de la Unión
• Proteición consular