Portal:Basel/Allgemain
Mit Baasel cha d Stadt Baasel sälber gmäint si oder au s Gebiet, wo d Kantöön Baasel-Stadt und Baasel-Land umfasst, also mee oder weeniger überall, wo mä e Form vo Baaseldütsch, sig s d Sprooch vo dr Stadt oder vom Land, schwätzt. Das entspricht öbbe em historische Kanton Basel plus e baar Gebiet vom ehemooligi Fürstbistum.
D Stadt Baasel (französisch Bâle, italiänisch Basilea, rätoromanisch Basilea) het öbbe 171'000 Iiwooner und isch die drittgrössti Stadt in dr Schwiz. Zämme mit de Landgmäinde Rieche und Bettige bildet si dr Kanton Baasel-Stadt und isch däm si Hauptort.
D Stadt isch scho sit Joorhunderte e wichdige Verkeersknootepunkt uf dr öiropäische Nord-Süd-Aggse und isch dr offiziell Hoochseehaafe vo dr Schwiz.
Baasel lit im üsserste Nordweste vo dr Schwiz, wo d Gränze vo Frankriich, Dütschland und dr Schwiz e Dreiländeregge bilde. Wäge iirer Laag het si lang mee ins Elsass und ins Baadische gluegt as gege Süüde in d Richdig vo dr Äidgenosseschaft. Am Baasler Rhiichnöi wird us em Hoochrhii dr Ooberrhii, wo bis zum Meer schiffbaar isch. Baasel isch dr Standort von e Hufe Finanzdienstläistigsfirmene und vo Chemii- und Farmaundernääme.
Z Baasel isch die eltisti Uniwersidäät vo dr Schwiz dehäi und e Hufe bekannti Persönligkäite wie dr Erasmus vo Rotterdam, dr Paracelsus, dr Hans Holbäi oder dr Friedrich Nietzsche häi doo gschafft. D Stadt isch bekannt für iir riichhaltigs kulturells Aagebot wie zum Bischbil Dotzedi vo Museum und Theater.
D Gschicht vom Ort loot sich zruggverfolge bis in s 5. Joorhundert vor Christus, wo sich Kelte am Rhiichnöi niidergloo häi. D Röömer häi sich um d Zitewändi uf em Münsterbärg afo verschanze, bis d Alemanne s Gebiet übernoo häi. Im Middelalter isch bis zur Reformazioon dr Bischof vo Baasel dr Stadtherr gsi. Bis zur Revolutioon vo 1798 häi denn Oligarche mit Hilf vo de Zümft in dr Stadt und in iirem Underdaanegebiet gherscht. Noch dr Restaurazioon het sich 1833 d Landschaft vo dr Stadt drennt. Im 19. und am Aafang vom 20. Joorhundert het die Industrielli Revoluzioon d Stadt erfasst und si het sich zum wirtschaftlige Zentrum am Ooberrhii entwigglet.