Bokmål
Bokmål, wat letterlik "boektaal" beteken, is een van die twee Noorse standaardtale. Soos die ander Noorse standaardtaal, Nynorsk, is dit hoofsaaklik 'n geskrewe taal, aangesien die meeste Noorweërs dialekte praat wat in verskillende mates van die geskrewe taal verskil. Bokmål is verwant en deels afgelei van 19de eeuse Deens. Van die twee Noorse vorms is Bokmål die oudste en word dwarsoor die land gebruik – deur 'n geraamde persentasie van 85-90% van die Noorweegse bevolking. Een uitsondering is Wes-Noorweë, waar 'n meerderheid van die sprekers nog steeds Nynorsk gebruik. Bokmål is ook die mees algemene standaard wat aan buitelandse studente van die Noorse taal geleer word. 'n Meer konserwatiewe ortografiese standaard, algemeen bekend as Riksmål, is nie 'n amptelike taalvorm nie, maar wel wyd in gebruik deur koerante en skrywers.
| Bokmål bokmål | ||
|---|---|---|
| Gepraat in: |  Noorweë
| |
| Gebied: | Noord-Europa | |
| Totale sprekers: | Geen Net geskryf | |
| Taalfamilie: | Indo-Europees Germaans Noord-Germaans Wes-Skandinawies Bokmål | |
| Skrifstelsel: | Latynse alfabet | |
| Amptelike status | ||
| Amptelike taal in: |  Nordiese Raad Noorweë
| |
| Gereguleer deur: | Språkrådet Det Norske Akademi for Sprog og Litteratur | |
| Taalkodes | ||
| ISO 639-1: | nb
| |
| ISO 639-2: | nob
| |
| ISO 639-3: | nob
| |
| ||
| Nota: Hierdie bladsy kan IFA fonetiese simbole in Unicode bevat. | ||
Geskiedenis
wysigDie eerste Bokmål ortografie is amptelik in 1907 onder die naam Riksmål (Rykstaal) goedgekeur, nadat daar sedert 1879 daaraan ontwikkel is. Dit was 'n aanpassing van geskrewe Deens, wat algemeen in gebruik was sedert 'n vorige unie met Denemarke, met die Deens-Noorse dialek gepraat deur die Noorse stedelike en intellektuele elite, veral in die hoofstad. Nadat die groot konserwatiewe koerant Aftenposten hierdie ortografie in 1923 oorneem, was die Deense skrif feitlik in onbruik in Noorweë.
Die naam Bokmål is eers amptelik in 1929 saam met 'n nuwe en radikale taalhervorming aangeneem, met die doel om iewers in die toekoms die twee taalvorme te verenig in Samnorsk. Dié hervorming het aanvanklik sterk opposisie vanaf die intellektuele elite teëgekom, wat die ouer ortografie en naam Riksmål wou behou. Na die Tweede wêreldoorlog het die stryd teen Samnorsk toegeneem en verander na 'n meer populêre beweging, min of meer uniek in Noorweë tot op daardie stadium. Latere taalhervormings het baie van die meer radikale wysigings in Bokmål omgekeer, sodat die huidige ortografie nader is aan dit wat deur die ondersteuners van Riksmål aanbeveel is.
Aan die einde van die 19de eeu was Riksmål/Bokmål die enigste taal wat in skole gebruik is. Dit het 'n vinnige daling voor die Tweede wêreldoorlog beleef toe Nynorsk na die meeste Noorse provinsies uitgebrei het en meer as 'n derde van primêre-skoolleerlinge in dié taal onderrig ontvang het. Ná die oorlog het die prentjie weer verander en tans is Bokmål die taal van voorkeur vir 87% van primêre-skoolleerlinge. Nynorsk is nou slegs 'n plaaslike taal vir die vier Wesgraafskappe van Noorweë.
Eksterne skakels
wysigWikiwoordeboek het 'n inskrywing vir Bokmål.
| Indo-Europese tale: Kentum-tale: Germaanse tale | ||
|---|---|---|
| Noord-Germaanse tale: | ||
| Deens | Faroëes | Noors (Bokmål, Nynorsk) | Sweeds | Yslands | ||
| Wes-Germaanse tale: | ||
| Afrikaans | Duits | Engels | Fries (Noord-Fries, Oos-Fries/Saterfries, Wes-Fries) | Jiddisj | Limburgs | Luxemburgs | Nederduits | Nederlands (Oos-Vlaams, Wes-Vlaams) | Nedersaksies (Wes-Veluws) | Skots | ||
| Oos-Germaanse tale: | ||
| Boergondies (†) | Goties (†) | Vandaals (†) | ||