Pieter Kenyon van der Byl

Pieter Kenyon Fleming-Voltelyn van der Byl (11 November 1923 – 15 November 1999) was 'n Rhodesiese politikus wat van 1974 tot 1979 as lid van die Rhodesiese Front (RF) as sy land se minister van buitelandse sake gedien het. Van der Byl, 'n nabye medewerker van premier Ian Smith, het gedurende die grootste deel van sy regeringstyd pogings om 'n kompromie met die Britse regering en binnelandse swart nasionalistiese opposisie oor die kwessie van meerderheidsregering teëgestaan. In die laat 1970's het hy egter die skuiwe ondersteun wat gelei het tot meerderheidsregering en internasionaal erkende onafhanklikheid vir Zimbabwe.

Van der Byl is gebore en getoë in Kaapstad, die seun van die Suid-Afrikaanse politikus Pieter van der Byl, en het tydens die Tweede Wêreldoorlog in die Midde-Ooste en Europa gedien. Na 'n hoogvlieënde internasionale opleiding het hy in 1950 na die selfregerende Britse kolonie Suid-Rhodesië verhuis om familieplase te bestuur. Hy het in die vroeë 1960's in die politiek gegaan deur sy betrokkenheid by boerdery-handelsliggame, en 'n regeringsminister geword wat verantwoordelik was vir propaganda. Een van die voorste agiteerders vir Rhodesië se Eensydige Onafhanklikheidsverklaring (UDI) in 1965, hy was onsuksesvol in sy poging om internasionale mening te oorreed om Rhodesië te erken, maar was gewild onder lede van sy eie party.

Van der Byl, wat in 1968 tot die kabinet bevorder is, het 'n woordvoerder van die Rhodesiese regering geword en 'n openbare beeld geskep as 'n hardnekkige ondersteuner van voortgesette wit minderheidsregering. In 1974 is hy minister van Buitelandse Sake en Verdediging aangestel in 'n tyd toe Rhodesië se enigste oorblywende bondgenoot, Suid-Afrika, militêre hulp verskaf het. Sy ekstreme sienings het hom 'n verrassende keuse vir 'n diplomaat gemaak ('n November 1976-profiel in The Times beskryf hom as "'n man wat bereken is om aanstoot te gee"). Nadat hy die Suid-Afrikaanse regering aanstoot gegee het, is Van der Byl uit die ministerie van verdediging verwyder.

In die laat 1970's was Van der Byl bereid om die Smith-regering se onderhandelinge met gematigde swart nasionalistiese leiers te onderskryf en het pogings deur internasionale sendings om 'n ooreenkoms te bemiddel, verwerp. Hy het in 1979 in die kortstondige regering van Zimbabwe Rhodesië gedien, na die Interne Skikking. Na die land se hersamestelling as Zimbabwe in 1980, het Van der Byl in die politiek en na aan Ian Smith gebly; hy het luidkeels voormalige RF-kollegas aangeval wat oorgegaan het om Robert Mugabe te ondersteun. Hy het na Suid-Afrika afgetree nadat die Mugabe-regering die parlementêre setels wat vir blankes gereserveer is in 1987 afgeskaf het, en is in 1999 op die ouderdom van 76 oorlede.^[1]