Liliaceae
| Liliaceae | |
|---|---|
| |
| Lilium martagon. | |
| Wetenskaplike klassifikasie | |
| Koninkryk: | |
| Divisie: | |
| Orde: | |
| Familie: | Liliaceae Juss.[1]
|
| Tipegenus | |
| Lilium L. (1753)[2]
| |
| Tipespesie | |
| Lilium candidum L. (1753)[2]
| |
| Subfamilies | |
| |
Die leliefamilie, of Liliaceae, bestaan uit 15 genera en sowat 600 spesies blomplante in die orde Liliales. Hulle is eensaadlobbige, meerjarige, kruidagtige, dikwels bolagtige plante. Gemeenskaplike eienskappe sluit in groot blomme met dele wat in drie gegroepeer is: ses gekleurde of bont blomkelkblare (identiese kroon- en kelkblare) en ses stuifmeeldrade, asook ’n bostandige vrugbeginsel. Die blare is lynvormig en afwisselend gerangskik of kom in ’n rosetvorm by die basis voor. Die meeste spesies word van bolle gekweek, hoewel sommige wortelstokke het.
Die familie is in 1789 die eerste keer beskryf en het ’n groep geword waarin talle eensaadlobbige plante met kroonblare geplaas is wat nie in ander families gepas het nie. Baie genera word nou in ander families ingesluit en sommige selfs in ander ordes. Baie bronne wat ’n plant as "Liliaceae" klassifiseer, behandel die familie dus in ’n breër sin.
Spesies kom wyd voor, hoofsaaklik in gematigde klimaatstreke van die Noordelike Halfrond, en bestuiwing geskied deur insekte. Baie lede van die familie, veral lelies en tulpe, is sierplante wat vir hul mooi blomme gekweek en as snyblomme gebruik word. Sommige spesies is giftig en kan gesondheidsprobleme by mense en diere veroorsaak.
Eienskappe
[wysig | wysig bron]Die uiteenlopendheid van die eienskappe maak dit moeilik om ’n vorm te spesifiseer.
Die familie bestaan oor die algemeen uit eensaadlobbige, meerjarige, kruidagtige, bolagtige blomplante met eenvoudige wortelhare en saamtrekbare wortels.[3] Die blomme kan aan die stingel gerangskik wees en uit die basis ontstaan, as ’n enkele blom aan die punt van die stingel voorkom of ’n tros blomme vorm. Hulle het beide manlike en vroulike eienskappe en is radiaal simmetries.
Die meeste blomme is groot en kleurryk. Die kroon- en kelkblare is gewoonlik identies en is dikwels gestreep of veelkleurig. Hulle vervaardig nektar by hul basis. Die meeldrade kom gewoonlik in twee groepe van drie elk voor en die vrugbeginsel is bostandig. Die vrug is gewoonlik ’n kapsel (saaddoos) waarvan die saad deur die wind versprei word, maar soms ’n bessie waarvan die saad deur diere versprei word. Die blare is gewoonlik eenvoudig en lank, met are parallel tot die kante, en is apart of alternatief aan die stingel gerangskik. Hulle kan ook ’n roset by die basis van die stingel vorm.
Galery
[wysig | wysig bron]-
’n Deursnee van die blom van Fritillaria meleagris.
-
’n Lilium-blom met ses blomkelkblare.
-
Die lelie Calochortus nuttallii.
-
’n Tricyrtis-blom met bont blare.
-
’n Lilium-blom met lang meeldrade.
-
Die blom van Nomocharis aperta, China.
-
Die blom van Calochortus catalinae, Kalifornië.
-
Die blare en bessies van Streptopus lanceolatus, Kanada.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Jussieu, Antoine Laurent de (1789). "Lilia". Genera Plantarum, secundum ordines naturales disposita juxta methodum in Horto Regio Parisiensi exaratam. Paris. pp. 48–49. OCLC 5161409. Besoek op 4 Februarie 2014.
- ↑ 2,0 2,1 Linnaeus, C. (1753). Species Plantarum. Stockholm: Laurentii Salvii. p. i 302. Besoek op 15 Junie 2014.
- ↑ Rodolphe Spichiger, Mathieu Perret, red. (2004) [2002]. "Liliaceae". Botanique systématique des plantes à fleurs: une approche phylogénétique nouvelle des angiospermes des régions tempérées et tropicales (Systematic Botany of Flowering Plants). Lausanne: Science Publishers. pp. 118–119. ISBN 1-57808-373-7. Besoek op 6 Maart 2014.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]- AP Website. "Liliaceae". Missouri Botanical Garden.
- GRIN. "Liliaceae". Germplasm Resources Information Network. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 Oktober 2013. Besoek op 22 Januarie 2014.
- ITIS. "Liliaceae". Integrated Taxonomic Information System. Besoek op 22 Januarie 2014.[dooie skakel]
- NCBI. "Liliaceae". National Center for Biotechnology Information. Besoek op 22 Januarie 2014.
- Lobstein, Marion Blois. "Where Have All the Lillies Gone? Long-Time Changin' in the Liliaceous Families". Prince William Wildflower Society. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 12 Januarie 2014. Besoek op 9 Februarie 2014.
- "Liliaceae". eMonocot. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 30 Oktober 2013. Besoek op 15 Januarie 2014.
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Liliaceae.
Wikispecies het meer inligting verwant aan Liliaceae
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
