Franz Benda

Franz Benda (Tsjeggies:František Benda) (22 November 1709, Benátky nad Jizerou – 7 Maart 1786, Potsdam) was 'n violis en komponis van Boheme wat vir die grootste deel van sy lewe werksaam was by die hof van Frederik II van Pruise, ook bekend as Frederik die Grote.^[1]

Benda was in Ou Benatek in Boheme gebore as die seun van Jan Jiří Benda.^[2] Sy broer was die komponis Georg Benda. Benda het sy outobiografie in 1763 geskryf; en dit gee nie slegs 'n gedetailleerde relaas van sy eie lewe nie, maar verskaf ook 'n waardevolle rekord van die lewens van ander musikante wat hy gedurende sy loopbaan teëgekom het.

Gedurende sy jeug was Benda 'n koorlid in Praag en ook daarna in die Koninklike kapel in Dresden.^[3] Op omtrent dieselfde tyd het hy die viool begin studeer en gou daarna aangesluit by 'n geselskap musikante wat skoue ens. bygewoon het. Op agtien jaar het Benda sy omswerwinge gestaak en na Praag teruggekeer, waarna hy na Wene gegaan het waar hy die studie van die viool waargeneem het onder Johann Gottlieb Graun, 'n leerling van Guiseppe Tartini. Na twee jare was hy aangestel as kapelmeester by Warskou. In 1732 het hy in die diens getree van Frederik die Grote wat toe die kroonprins van Pruise was, en by wie hy vir die res van sy lewe gebly het. Hy was 'n lid van die kroonprins se orkes, en later het hy konsertmeester tot die koning geword. Hy het omtrent 50,000 concertos oor 'n tydperk van veertig jaar gespeel. Frederik het op Benda se versoek toegelaat dat sy ouers en familielede na Potsdam trek toe hulle as Protestante godsdienstiges vervolging in Boheme beleef het.^[3]

Benda was meester met betrekking tot die moeilikhede en idiosinkrasie van vioolspeel; die snelheid van sy uitvoering en die soetheid van sy hoogste note was ongeëwenaar. Hy het baie leerlinge gehad en 'n aantal werke geskryf; hoofsaaklik oefeninge en studies vir die viool.

Benda het in Nowawes gesterf, te wete 'n klein kolonie naby Potsdam wat deur Frederik gestig is om as toevlug te dien vir vervolgde Protestante van Boheme.

Van Benda se afstammelinge is bekende musikante en komponiste. In die 20ste eeu was František Benda 'n komponis van rolprent klankbane en ander werke. Die Benda Kamerorkes wat die eretitel en name van die Benda musikale familie dra, was in 1956 gestig in Ústí nad Labem, Noordelike Boheme (vandag se moderne Tsjeggië). Een van Benda se afstammelinge, Jean Sebastian Benda, die bekroonde Switserse pianis, het in Brasilië gewoon en was getroud met die pianis Luzia Benda. By sy terugkeer na Europa in 1981 saam met sy vrou en kinders wat in Brasilië gebore was het sy gesin gevolg in die voetspore van hul voorsate.

Benda het sewentien simfonieë, verskeie concertos en sonates vir viool en ander kamermusiekstukke gekomponeer.

• Lee, Douglas A. "(2) Franz [František] Benda". Grove Music Online (GroveOnline). Oxford Music Online (in Engels). doi:10.1093/gmo/9781561592630.013.6002275723. Besoek op 30 Augustus 2019. subskripsie vereis

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Franz Benda.
• www.closelinks.com Free Family Tree
• Brief HOASM biography
• Review of disc with concertos by both brothers

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.