Claudio Monteverdi

Claudio Monteverdi
Portret deur Bernardo Strozzi.
Agtergrondinligting
Gebore	Voor 15 Mei 1567
Sterf	29 November 1643 (op 76)
Beroep(e)	Komponis

Claudio Giovanni Antonio Monteverdi (Italiaans: [ˈklaudjo monteˈverdi]; 15 Mei 1567 (doop) – 29 November 1643) was een van die vernaamste Italiaanse komponiste van die 17e eeu. Sy krag is daarin geleë dat hy 'n nuwe stylrigting bekend gestel het sonder om die tradisionele vorme en dit wat sy voorgangers bereik het, heeltemal te verwerp. Sy werk weerspieël sy teorie dat musiek die mens se diepste gevoelens moet weergee, en omdat woorde hiervoor noodsaaklik is, het Monteverdi sy grootste bydrae gelewer op die gebied van die opera, die madrigaal ('n bepaalde soort meerstemmige 16e-eeuse sekulêre lied) en die kerkmusiek.

Claudio Monteverdi is in Cremona gebore, waar hy op 15 Mei 1567 gedoop is. Sy eerste musiekopleiding het hy as koorknaap en leerling van Marc Antonio Ingegneri in die katedraal van Cremona ontvang. Hy het reeds in sy kinderjare begin komponeer en in 1587 en 1590 is sy eerste twee bundels madrigale deur 'n vooraanstaande Venesiese uitgewer gepubliseer.

Omstreeks 1590 het Monteverdi as sanger en violis in diens getree by die Hertog van Mantua, waar hy in aanraking gekom het met ander voortreflike musikante, onder andere die hofkomponis Giaches de Wert (1535-1596). In 1599 is Monteverdi met die sangeres en klavesimbelspeelster Claudia Cattaneo getroud en in 1602 is hy aangestel as musiekdirekteur aan die hof in Mantua.

Ná 'n lang siek bed is sy vrou in 1607 oorlede en in dieselfde jaar het hy sy eerste opera, La Favola d'Orfeo voltooi, wat sy reputasie as die belangrikste komponis van sy tyd bevestig het. In Orfeo het Monteverdi die prag van die verhoogkuns van die Laat-Renaissance met die eenvoud van 'n pastorale verhaal gekombineer en met sy dramatiese aanvoeling die dramatiese klimakse saamgesnoer met indrukwekkende musikale klimakse.

Monteverdi se volgende opera, L 'Arianna, het verlore gegaan; slegs die aangrypende "Lamento" (treurlied) het behoue gebly. In 1610 is sy Vespro Della Beata Vergine vir die kerklike aanddiens gepubliseer. Hierin is tradisionele en revolusionêre vorme aangewend om die luisteraar te beïndruk met die mag van die Kerk en die Godheid.

In 1613 is Monteverdi aangestel as kapelmeester van San Marco in Venesië. Dit was 'n baie gesiene posisie en Monteverdi het sy taak met erns benader. Sy doelbewuste pogings om 'n praktiese musiekfilosofie te skep, het gelei tot stilistiese verandering en ontwikkeling wat weerspieël is in sy latere werk, soos die dramatiese kantate Il combattimento di Tancredi e Clorinda ("Die stryd tussen Tancredi en Clorinda"; 1624) en die Agtste Boek van Madrigale (1638).

In 1637 is die eerste openbare operahuise in Venesië geopen en Monteverdi, wat toe reeds in sy sewentigerjare was, het 4 operas vir Venesië gekomponeer. Slegs twee het egter bewaar gebly: Il ritorno d'Ulisse in patria ("Die terugkeer van Ulysses na sy vaderland"; 1641) en L'incoronazione di Poppea ("Die kroning van Poppea"; 1642). Albei is meesterstukke en kan beskou word as die eerste moderne operas.

Afgesien van Monteverdi se manjifieke musiek – kleurvol en dramaties – en die verskeidenheid intriges, is daar in hierdie operas volop karakters: die adel, bediendes, boosdoeners, dwalendes, onskuldiges en goeies. Hierdie karakters word met verbasende akkuraatheid deur die musiek gekarakteriseer, sodat hulle net so lewend word soos die karakters in die operas van Mozart en Verdi. Veral Poppea, die eerste opera waarin 'n historiese onderwerp behandel word, het Monteverdi as een van die grootste komponiste gevestig.

Monteverdi is op 29 November 1643 in Venesië oorlede en is in die Kerk van die Frari begrawe, waar 'n monument ter ere van hom opgerig is.

Monteverdi is in sy leeftyd deur die hele Europa geëer. Hy het veral 'n groot invloed gehad op die Protestantse kerkmusiek van Duitsland vanweë sy kontak met Heinrich Schütz (1585-1672), maar hy het mettertyd in die vergetelheid geraak. In die 20e eeu was daar 'n herwaardering van en 'n hernieude belangstelling in sy musiek, waardeur sy aansien ten volle herstel is.

• Lys van komponiste

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Claudio Monteverdi.

• Wêreldspektrum, Vol. 19, 155-156, ISBN 0908409605