אונטערשייד צווישן ווערסיעס פון "אדאלף היטלער"
מ באט געענדערט: ps:اډولف هټلر |
מ באט צוגעלייגט: yo:Adolf Hitler |
||
| שורה 180: | שורה 180: | ||
[[war:Adolf Hitler]] |
[[war:Adolf Hitler]] |
||
[[wuu:阿道夫·希特勒]] |
[[wuu:阿道夫·希特勒]] |
||
[[yo:Adolf Hitler]] |
|||
[[zh:阿道夫·希特勒]] |
[[zh:阿道夫·希特勒]] |
||
[[zh-min-nan:Adolf Hitler]] |
[[zh-min-nan:Adolf Hitler]] |
||
רעוויזיע ביי 22:25, 28 נאָוועמבער 2009
אַדאָלף היטלער (1889 - 1945), געבוירן אין בראַונאַו, עסטרייך, איז געווען דער פרעמיער מיניסטער (דער קאנצלער) און נאכר א דיקטאטאטישער פירער פון די נאציס אין דייטשלאנד צווישן די יארן ה'תרצ"ג ביז זיין שטארבן ה'תש"ה. ער איז געווען דער הויפט פעראנטוואנטליכער צום אויספלאצונג פון דער צווייטער וועלט קריג.
ער איז דער טרויריג בארימטער מאסן מערדער און אידן פארטיליגער וואס האט אנגעמאכט דעם האלאקאסט. געהרגעט 6 מיליאן יידן און צווישן 9 צו 20 מיליאן מענטשן פון אנדערע פעלקער. זיין אידיאלאגיע איז געווען אז די אריער ראסע דארף געוועלטיקן אין אייראפע.
זיין יוגנט
ער האט נישט געענדיקט דער מיטלשול. ער איז געוואן דא א מאלער יונג, ער האט פרובירט זיך צו לערנען מאלעריי.
דער ערשטער וועלט קריג
היטלערס מיליטערישע אױפטוען בעת דער ערשטער װעלט־מלחמה זענען געװען אַזױנע אַז ער איז אױסגעצײכנט געװאָרן מיטן ײזערן צלם, אַ מעדאַל פאַר העלדישקײט. ס׳יז כּדאי צו דערמאָנען אַז פונדעסטװעגן האָבן זײַנע אָפיצירן געהאַלטן אַז ער איז נישט קײן גוטער אָנפירער און מע קען אים נישט דערהײבן פאַר אַן אָפיציר. איז ער פאַרבליבן אַ פּשוטער זעלנער בעת דער גאָרער מלחמה.
היטלער איז ביי דער ערשטער וועלט מלחמה שטארק פארוואונדאט געווארן.
| חורבן אייראפע |
| פריערדיגע עלעמענטן |
|---|
| נירנבערגער געזעצן · |
| אידן |
| די נאצישע דייטשלאנד |
| פאגראמען: קריסטאל נאכט · יאסער פאגראם יעדוואבנער פאגראם · לעמבערגער פאגראם |
| געטאס: בודאפעשט, ווארשע, ווילנע |
| איינזאצגרופען: באבי יאר, רומבולע פאנאר, אדעס |
| ענדגילטיקע לײזונג וואנזע קאנפערענץ ריינהארד אקציע |
| טויט לאגערן: בעלזשיץ, כעלמנא, סאביבאר, מיידאנעק, טרעבלינקע, אוישוויץ, יאסענאוואץ, קאלדיטשעוו |
| ווידערשטאנד: ŻOB · ŻZW געטא אויפשטאנדן: (ווארשע · ביאליסטאק) |
| סוף מלחמה: טויט מארשן בריחה· שארית הפליטה יידן |
| אנדערע קרבנות |
| פאראנטווארטליכע פארטייען |
| נאצי: אדאלף היטלער · היידריך · אייכמאן · היינריך הימלער · עס.עס. · געשטאפא |
| קאלאבאראציער |
| נירנבערג געזעצן · דענאציפיקאציע |
| ליסטעס |
| ליסטע פון איבערגעבליבענע ליסטע פון אלע קדושים · ראטעווערס |
| רעסורסן |
אנפאנג יארן פון דער נאצי פארטיי
מיין קאמף
זיין אויפשטייג צו מאכט
דאָס דריטע רייך
דער האלאקאוסט
די צווייטע וועלט מלחמה
פארשפּילט די קריג און טויט
היטלער האט געהאט די אייגענשאפטן פון א דיקטאטור, ער האט נישט געקענט דערליידן ווען מען האט איהם קריטיקירט, ער פלעגט אייביג ווארפן דעם שולד אויף א צווייטן און נישט אויף זיך, דאס האט געפירט דערצו אז צום סוף ווען מען האט איהם געזאגט אז ער פירט נישט גוט דעם קריג, האט ער אראפגעזעצט זיינע בעסטע גענעראלן, און דאס האט צוגעהאלפן איהם פארשפילן דעם קריג.
זיין רעליגיע
זיין געזונטהייט
היטלער האט געהאט א פערזענדליכן דאקטער, אזוי ווי אלע גרויסע לייט און פירער פון מדינות, דאס איז זיכער אז ער פלעגט איהם טריטן אויף ספעציעלע קראנקייט, ער פלעגט איהם געבן יעדן אינדערפרי איינשפריצונגען דורך א נידל, עס זענען דא היסטאריקער וואס זאגן אז ער האט געליטן אויף פארקיסאנן, זיי באזירן זייערע רייד אויף דעם וואס אויף אסאך בילדער זעהט מען ווי ער איז נישט בלאנסירט.
זיין פאמיליע
זיין טויט
היטלער איז געווען איינגעשפארט אין זיין בונקער אין בערלין, ווען ער האט געזעהט אז די רויסישע ארמיי דענענטערט זיך צו זיין פלאץ, איז ער ארויס מיט זיין ווייב וואס איז געווען מיט איהם, אויפן הויף פון דער אריינגאנג פון זיין בונקער, ער האט איר און זיך געהרגעט מיט א שיסער {{אין אידיש איז עס באשריבן באריכות אינעם דריטן חלק פון "דער צווייטער וועלט מלחמה" פרק "דייטשלאנד קאפיטולורט" דאס איז דער ווערק פון דעם אידישן שרייבער אלכסנדר סנדר דייטש}}, ער האט אנגעזאגט פאר זיינע געטרייע נאצי באדינער מען זאל איהם פארברענען כדי מען זאל איהם נישט כאפן און הענגן, אזוי ווי מען האט געהאנגען דער איטאליענישער פירעהר מיסאלעני, זיינע באדינער האבן אזוי געטועהן און ער איז פארברענט געווארן, ווען די רוסישע ארמיי איז אהנגעקומען האבן זיי שוין גארנישט געטראפען קיין זכר פון איהם, נאר א זכר פון זיינע נאנטע מענטשן וואס האבן אויך איהם נאכגעטוהן.
אינטערעסאנטע פאקטן
היטלער פלעגט זיך אסאך אפרעדן צו זיין לייב דאקטער - ווי ער באשרייבט עס אין זיין ביך - אז א מלאך שטייט איבער מיר, אין די מלאך לאזט מיר נישט אפ, ער פייניגט, און פייניגט טאמער טוה איך נישט וואס ער וויל.